George Soros: ‘Rusland is existentiële bedreiging voor de EU’

Opperspeculant en filantroop George Soros waarschuwde maandagavond in Brussel voor een herrijzend Rusland. Het etnisch en religieus nationalisme van de Russische leiders is volgens Soros een ‘existentiële bedreiging’ voor Europa. Hij vindt dat de EU alles moet doen om Oekraïne uit de klauwen van de Russische president Vladimir Poetin te houden.

George Soros, 83 jaar intussen, werd beroemd toen hij in 1992 steenrijk werd door te speculeren tegen het Britse pond. Tegenwoordig zet hij zich in voor de spreiding van de democratie en andere goede doelen. Maandagavond trok hij een volle zaal in de Brusselse Bozar voor een debat over de toekomst van Europa. Hij deelde het podium met Herman Van Rompuy, de voorzitter van de Europese Raad, en met Pierre Moscovici, voormalige minister van Financiën van Frankrijk.

Soros waarschuwde herhaalde malen voor een herboren Rusland, dat hij als een “existentiële bedreiging” voor de EU ziet. “Het land wordt geleid door mensen die zich beroepen op etnisch en religieus nationalisme,” zei Soros. Oekraïne is de eerste dominosteen die zou kunnen omvallen. “Het nieuwe Oekraïne wordt bedreigd door het nieuwe Rusland,” aldus Poetin. “De EU moet de tegenkracht vormen voor de bewuste destabilisatie door president Poetin.”

Rechtszekerheid en goed bestuur zijn overal in de wereld aan het afbrokkelen, volgens Soros, die onder meer verwees naar de oprichting van een islamitisch kalifaat door de terreurbeweging Isis. “De Verenigde Staten zijn vooral bezig met hun interne problemen, en vervullen de rol van wereldleider niet meer,” zei Soros. “Op de EU kun je niet rekenen voor die rol. Er ontstaat een machtsvacuüm in de wereld. Vele partijen wedijveren om de vrijgekomen plaats. Het bewaren van de vrede is alvast hun bedoeling niet.”

Diepe recessie

Op de vraag welk Europa hij wenst voor de toekomst, antwoordde Soros droog: ” Een Europa dat functioneert.” Hij hekelde de Europese bureaucratie, die voor buitenstaanders te complex is om te begrijpen. Al blijft hij overtuigd van het Europese ideaal. “De wereld heeft Europa en haar waarden nodig.”

Veel aandacht ging ook naar de toestand van de Europese economie. De acute fase van de financiële crisis is voorbij, volgens Soros, die hoopte dat de EU zal inzetten op een groeibeleid. Hij toonde zich voorstander van het zogenoemde Quantitative Easing, waarbij de centrale bank geld drukt om obligaties te kopen en zo de economie te stimuleren.

Soros pleitte ook voor investeringen in energievoorzieningen, transport en infrastructuur. De financiering moet onder meer komen van projectobligaties in euro. Volgens Soros zouden 100 miljard euro aan projectobligaties 1 biljoen euro investeringen mogelijk kunnen maken.

Moscovici sloot zich daarbij aan, maar brak ook een lans voor meer flexibiliteit bij de toepassing van de EU-begrotingsnormen. Dat moet de groei ondersteunen. “In 2013 overschreed het Franse begrotingstekort de 3 procentnorm, in overleg met de EU. Zonder die overschrijding zou de Franse economie in een diepe recessie beland zijn,” zei Moscovici, die weerwerk bood tegen het beeld van Frankrijk als de zieke man van Europa.

David Cameron

Herman Van Rompuy leek niet echt overtuigd van de groeivoorstellen van Soros en Moscovici. “De EU is niet meer competitief tegenover de rest van de wereld,” aldus Van Rompuy. “Daar ligt het probleem.”

Van Rompuy ging ook dieper in op de weerstand van de Britse premier David Cameron tegen de kandidatuur van Jean-Claude Juncker als nieuwe voorzitter van de Europese commissie. Cameron stemde tegen, samen met de Hongaarse premier Viktor Orban. De andere 26 lidstaten stemden voor. “Met 2 tegen 26 sta je zo goed als alleen,” zei Van Rompuy. “Dan moet je goed beseffen wat je aan het doen bent. De Britten zijn lid van de EU, maar niet van de euro en niet van het Verdrag van Schengen. Dat betekent dat ze niet in het hart van de EU zitten. Daar moet je de gevolgen van dragen.”

Van Rompuy waarschuwde voor veranderingen in de Europese verdragen. “Je zal de problemen van Europa niet oplossen met nieuwe verdragen of procedures. De EU moet zorgen voor groei en jobs. En dat is doenbaar. Op vijf jaar tijd kunnen we zover zijn. Dan zal je geen kritiek meer horen over het ondemocratische Europa.”