Ook wie tewerkgesteld is in een nieuwe arbeidsvorm als een onlineplatform of wie met een oproepcontract werkt, zal binnenkort van een pakket minimale arbeidsrechten kunnen genieten. De Europese Commissie breidt namelijk het toepassingsgebied van de Europese bescherming uit.
Chauffeurs die hun diensten aanbieden aan Uber, fietsers die maaltijden aan huis leveren voor Deliveroo, medewerkers van warenhuizen die enkel opgeroepen worden wanneer er voldoende werk op de plank ligt… Het zijn vormen van arbeid die nog niet bestonden toen in 1991 de Europese richtlijn werd aangenomen die de minimale arbeidsrechten oplijstte. Daarom wordt die richtlijn nu gemoderniseerd.
Tot nu moeten werknemers formeel op de hoogte gebracht worden van onder meer hun werkplek, de duur van hun tijdelijk contract, hun opzegperiode, hun verloning en een reeks andere arbeidsvoorwaarden. ‘Het toepassingsgebied wordt uitgebreid naar nieuwsoortige contracten, waarbij het meestal gaat om mensen die zich in kwetsbare situaties bevinden’, legt commissaris voor Werk en Sociale Zaken Marianne Thyssen uit.
De huidige richtlijn laat toe dat heel wat mensen van de toepassing worden uitgesloten, bijvoorbeeld wie minder dan een maand werkt of minder dan 8 uur per week. ‘We zien dat een heel grote groep mensen in kwetsbare situaties niet gedekt werden. Vanaf nu vallen ook platformwerkers daaronder, huishoudelijk personeel, mensen met oproepcontracten, enz. Alleen voor wie minder dan 8 uur per maand werkt, kan nog een uitzondering voorzien worden’, legt Thyssen uit.
In België voorziet de wetgever sowieso amper uitzonderingen. Maar behalve de lijst met contracttypes, wordt ook het overzicht van de basisinformatie die elke werknemer moet krijgen, uitgebreid. Wie bijvoorbeeld onregelmatige uren werkt, zal weten wanneer hij opgeroepen kan worden en op welke verloning hij kan rekenen. Hij krijgt ook het recht om een meer stabiele vorm van tewerkstelling te vragen. Werkgevers zullen hun personeel dat maar een paar uur per week werkt, niet meer kunnen verbieden ook voor andere werkgevers aan de slag te gaan. En een proefperiode zal in principe niet langer dan zes maanden mogen duren.
De Commissie stelt tegelijk voor om een Europese definitie van het begrip ‘werknemer’ in het leven te roepen, in lijn met uitspraken van het Europees Hof. Wie een bepaalde periode diensten verleent voor iemand anders, de facto in dienst is van iemand anders en daarvoor ook een loon krijgt, kan als werknemer worden beschouwd – ook al is hij op papier een zelfstandige.
Betekent dit dan dat de zelfstandigen die voor Deliveroo maaltijden bezorgen als werknemers zullen worden beschouwd? Thyssen: ‘Dat hangt af van de situatie. De feiten zullen worden onderzocht en er zal onder meer gekeken worden naar het feit of er leiding gegeven wordt’.
De Commissie berekende dat door het nieuwe voorstel, dat nog door de Raad en het Europees Parlement moet worden goedgekeurd, 2 tot 3 miljoen werknemers met zogenaamde ‘atypische’ contracten de rechten zullen krijgen die hen tot nog toe werden ontzegd. ‘We verbieden dit soort contracten niet’, zegt Thyssen. ‘Voor sommigen, zoals studenten of volwassenen die een opleiding volgen, komen die paar uurtjes per week goed uit. Maar dit zijn wel degelijk werknemers en zij moeten worden beschermd.’
