De Europese Unie is bereid om de douanecontroles in de Ierse Zee, van goederen die vanuit Groot-Brittannië naar Noord-Ierland worden verhandeld, te beperken tot ‘enkele vrachtwagens per dag’. Dat zegt Europees commissaris Maros Sefcovic, die de relaties met het Verenigd Koninkrijk na de brexit overziet, maandag in een interview met de Britse zakenkrant Financial Times. Hij verwacht wel dat de Britten in realtime data verschaffen over de verhandelde goederen.
Sefcovic lijkt zo een opening te maken naar de nieuwe Britse premier Liz Truss. Zij verklaarde vorige week dat ze een onderhandelde oplossing wil voor het aanslepende dispuut met de EU over de handel tussen Groot-Brittannië en Noord-Ierland, dat na de brexit deel is blijven uitmaken van de Europese interne markt.
Truss wil weliswaar enkel verder onderhandelen met de EU als die alle Britse eisen inwilligt. Toen ze nog minister was, diende ze wetgeving in om het Noord-Ierse protocol – dat de handelsafspraken vastlegt – eenzijdig te verbreken en alle controles op te schorten van goederen die voor Noord-Ierland bestemd zijn.
EU-commissaris Sefcovic zegt nu dat de controles effectief ‘onzichtbaar’ kunnen worden als de Britten realtimegegevens verschaffen over de goederen die verhandeld worden. ‘Als die data in het systeem ingevoerd worden wanneer de goederen op een ferry worden gezet die vanuit Groot-Brittannië vertrekt, dan kunnen we de verwerking vanop afstand doen terwijl ze richting Noord-Ierland varen.’ De facto zouden er dan enkel nog fysieke douanecontroles moeten worden uitgevoerd wanneer vermoed wordt dat er illegale handel in het spel is, of wanneer bijvoorbeeld drugs, gevaarlijk speelgoed of giftige voedingsproducten onderweg zijn naar de Noord-Ierse havens.
Er bestaat volgens de Slovaakse vicevoorzitter van de Europese Commissie bijna geen verschil tussen de vraag van de Britten om ‘geen controles’ uit te voeren en het aanbod van de EU om de controles te beperken tot een absoluut minimum, ‘uitgevoerd op een onzichtbare manier’.
Dat Noord-Ierland niet losgescheurd werd van de Europese interne markt, was om een ‘harde grens’ tussen Noord-Ierland en EU-lidstaat Ierland te vermijden, en zo het vredesakkoord uit 1998 te vrijwaren. De Britse regering – eerst geleid door Boris Johnson, en nu door Liz Truss – wil echter onder de gemaakte afspraken uitkomen. Onvrede over het Noord-Ierse protocol heeft in het landsgedeelte zelf een politieke crisis veroorzaakt. Als daar tegen 28 oktober geen nieuwe regering kan worden gevormd, komen er nieuwe verkiezingen voor het parlement in Belfast.
