“Anders dan in de politiek komen de sociale partners altijd dezelfde mensen tegen aan de andere kant van de tafel.” Dat zegt NAR-voorzitter Paul Windey.
De brief die Paul Windey, de voorzitter van de Nationale Arbeidsraad (NAR), half januari aan VBO-voorzitter en voorzitter van de Groep van Tien Thomas Leysen opstuurde, was duidelijk. Het compromis dat de NAR had uitgedokterd om de statuten van arbeiders en bedienden naar elkaar te doen toegroeien, was het meest haalbare. Het voorstel werd dan ook integraal in het ontwerp van interprofessioneel akkoord opgenomen. Dat ontwerp werd afgeschoten door ABVV en ACLVB, en de regering zoekt nu een compromis.
Ondanks het moeilijke sociale klimaat rest de vakbonden en werkgevers weinig anders dan met elkaar te praten, stelt Windey. Hij spreekt uit ervaring, want als baas van de NAR bevindt hij zich in het hart van het sociaal overleg. Binnen dit in Europa zo goed als unieke overlegorgaan worden bijvoorbeeld nationale CAO’s afgesloten. De NAR is de bloedsomloop die het overleg regelt: de gesprekken tussen werkgevers en vakbonden.
Windey: “De sociale partners werken in een aparte dynamiek. Soms hebben we ‘s ochtends een vergadering waar het er bovenarms op zit en ‘s namiddags wordt er over een ander dossier naar een oplossing gezocht. Dat noem ik een hoogwaardig proces. Vakbonden en werkgevers vertegenwoordigen geen partij of coalitiemeerderheid. Unizo, het VBO en de vakbonden moeten hun leden informeren, ze krijgen een opdracht om iets te bereiken. Dat is een andere situatie dan te discussiëren voor de camera’s en via de media scoren bij de achterban of het electoraat. Sociale partners weten ook dat ze gedoemd zijn om te onderhandelen. Je komt altijd dezelfde mensen tegen aan de andere kant van de tafel. In de politiek is dat anders. Daar wijzigen de coalities veel meer. De dynamiek hierachter is dat sociale partners heel veel macht hebben als ze overeenkomen, zelfs in moeilijke economische jaren. In 2010 werd 85 procent van alle adviezen in de NAR unaniem goedgekeurd. En de regering volgt de partners als ze unaniem zijn. Waarom? Omdat een akkoord dat hier wordt afgesloten, is doorgesproken met de achterban. Dan kan je ook zeggen dat 2,5 miljoen werknemers in de privésector erachter staan, samen met 70 procent van de werkgevers in België. Als je die samenbrengt, heb je bijna tweederde van de bevolking. Om daartegen in te gaan, heb je serieuze papieren nodig.”
Al kunt u vaak niet zonder de regering die akkoorden financiert.
Windey: “Je zit meer dan vroeger met een driehoeksverhouding. Intern overleggen wij met de sociale partners zonder regering erbij. Maar eigenlijk kunnen de sociale partners niet langer afspraken maken zonder een regering. Bij een akkoord moeten wetten worden aangepast, de financiering van de sociale zekerheid moet worden bijgestuurd. Toen er vorige maand een ontwerp van IPA was afgesloten, zijn de sociale partners binnen het halfuur naar de regering gestapt. De wetgevende en uitvoerende macht zijn in dit proces nodig.”
A.M.
