De capitulatie van Europa

Zestig jaar na het Verdrag van Rome is de EU een krachteloos allegaartje, onderworpen aan nationalistische reflexen en kortzichtig eigenbelang. Dat zegt Trends-redacteur Jozef Vangelder.

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan moet zo stilaan een gevoel van onoverwinnelijkheid krijgen na de Turks-Europese top van gisteren. Terwijl hij in eigen land ongestoord kritische kranten de mond kan snoeren, heeft hij nu ook Europa aan zijn voeten. Voor de opvang van de Syrische vluchtelingen eist hij 6 miljard euro van de Europese Unie, Turken moeten tegen juni visumvrij naar Europa kunnen reizen, en Turkije moet uitzicht krijgen op EU-lidmaatschap.

In ruil wil Erdogan zich nog wel eens van zijn beste kant laten zien: vluchtelingen die vanuit Turkije de oversteek waagden naar Griekenland, wil hij terug opnemen. Want “we willen geen mensen zien verdrinken in de Egeïsche zee”, liet Erdogan weten, bij monde van de Turkse premier Ahmed Davutoglu. Maar zelfs die generositeit kent grenzen: voor elke vluchteling die Turkije omarmt, moet Europa een andere vluchteling opnemen.

De uiteindelijke beslissing moet vallen op de Europese top van 17 en 18 maart, maar het is nu al duidelijk dat de EU zich in de val heeft laten murwen door zijn eigen verdeeldheid. Er zal nog lang gedebatteerd worden over de vraag of Duits bondskanselier Angela Merkel een inschattingsfout maakte met haar uitspraak ‘Wir schaffen das’. Wat velen ontgaat, is dat Merkel die uitspraak alleen maar heeft kunnen doen omdat er nog altijd geen Europees migratiebeleid bestaat, ondanks de vele duizenden doden voor de kusten van de Griekse eilanden en het Italiaanse Lampedusa, al jarenlang.

Europa heeft het niet meer. De politieke leiders van de Visegradlanden kunnen de vluchtelingencrisis rustig gebruiken voor de binnenlandse politieke agenda, en de eens zo onaantastbare Merkel heeft zelfs de steun van Oostenrijk verloren.

Dat zootje hebben de EU-lidstaten aan zichzelf te danken. Zestig jaar na het Verdrag van Rome is de EU een krachteloos allegaartje, onderworpen aan nationalistische reflexen en kortzichtig eigenbelang. Daar kunnen autocratische potentaten als Erdogan flink garen bij spinnen. Ook de Russische president Vladimir Poetin lacht ongetwijfeld in zijn vuistje. En als ook een bullebak als Donald Trump straks president van de VS wordt, weet niemand nog wat er met het Europese hoenderhok zal gebeuren.