De balans: voor de regering-De Croo lijkt de vergrijzing geen probleem

“De vergrijzing is een succes en geen kostenpost. Mensen die lang leven en een waardig pensioen krijgen, dat is een succes.” Dat zei minister van Pensioenen Karin Lalieux (PS) in een reactie op de nieuwste raming die de vergrijzingsfactuur ziet oplopen tot 26 miljard euro. Is een ernstige pensioenhervorming dit najaar nog een prioriteit voor de federale regering?

Al twintig jaar brengt de Studiecommissie voor de Vergrijzing een rapport uit over de evolutie van de vergrijzingskosten (pensioenen en gezondheidszorg). Op een paar uitzonderingen na, zijn die ramingen de voorbije jaren altijd opwaarts bijgesteld. Zo ook in het recentste rapport, dat deze week van de persen rolde. De sociale uitgaven stijgen tegen 2025 naar 27,5 procent van het bbp. Dat is ongeveer 3 procentpunten meer dan voor de coronacrisis. De uitgaven blijven daarna stijgen, tot 30,1 procent van het bbp in 2050. In euro’s van vandaag zullen de jaarlijkse sociale overheidsuitgaven tegen 2050 26 miljard hoger liggen dan in 2019.

In haar vorige rapport schatte de commissie dat de sociale uitgaven in 2040 een plafond zouden bereiken, maar door enkele pensioenplannen van de regering-De Croo is de verwachting dat de piek aanhoudt tot 2050. De verhoging van de minimumpensioenen (1500 euro pensioen voor iedereen is het doel) en de hogere pensioenen voor zelfstandigen slaan een nog groter gat in de staatskas.

Veroorzaakt dat paniek in de Wetstraat? Verre van. Minister van Pensioenen Karin Lalieux (PS) reageerde op de nieuwe raming van de vergrijzingsfactuur op een weinig geruststellende manier: “De vergrijzing is een succes en geen kostenpost. Mensen die lang leven en eenwaardig pensioen krijgen, dat is een succes.”

Ze zegt het niet met zoveel woorden, maar blijkbaar is de financiering va de pensioenen voor de bevoegde minister geen probleem. Bij de rest van de regering-De Croo is het voorlopig stil wanneer dit thema ter sprake komt. Enkel staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker (Open Vld) wijst af en toe op de nood aan een begrotingssanering, onder andere om de vergrijzingskosten beheersbaar te houden.

Wie zijn oor te luisteren legt in de Wetstraat, verneemt dat de PS-excellenties verwachten dat de groei-impulsen van het relancebeleid op termijn een positief effect hebben op de overheidsfinanciën, en dus op de vergrijzingsfactuur. Dat is ijdele hoop. Nu al blijkt dat het Vlaamse relancebeleid niet voor het verhoopte zogenoemde multiplicatoreffect zorgt, met een pak extra economische groei. Zoals verschillende internationale rapporten schrijven, kan een relancebeleid enkel succesvol zijn, als er voldoende hervormingen aan gekoppeld zijn.

Die komen er volgens premier Alexander De Croo (Open Vld) in het najaar. Alleen is het regeerakkoord zeer vaag over mogelijke pensioen- en arbeidsmarkthervormingen. Dat hoeft geen probleem te zijn, aangezien het Internationaal Monetair Fonds in zijn recente België-rapport met een todolijstje komt. Ons land moet werk maken van: de sanering van de overheidsfinanciën via minder uitgaven, extra overheidsinvesteringen, een nieuwe fiscale hervorming met een daling van de lasten op arbeid richting consumptie en groene fiscaliteit, het stimuleren van ondernemen, en arbeidsmarkthervormingen en aanpassing van het pensioenstelsel.

Het is echter twijfelachtig dat die hervormingen er komen, gezien de ideologische tegenstellingen in de coalitie.

Alleen al in de pensioenhervormingen zit genoeg politiek dynamiet. Wil de PS een verdere aanpassing van de gelijkgestelde periodes (periodes van inactiviteit en werkloosheid die meetellen als gewerkte jaren)? Wil de partij de ambtenarenpensioen afstemmen op die van de werknemers? Blijft men het aanvullend pensioen promoten? Voor de partij van Paul Magnette is het antwoord hierop wellicht ‘neen’, ondanks pragmatische regeringsleden als Thomas Dermine (Relance) en Pierre-Yves Dermagne (Werk).