Mensen die in de buurt van de Solvayfabriek in het Italiaanse Spinetta wonen, zijn tussen de vijf en tien keer meer blootgesteld aan PFOA, of perfluoroctaanzuur, een hulpstof bij de bereiding van teflon. Dat blijkt uit een reportage die de Franstalige openbare omroep RTBF woensdag uitzendt.
De stof behoort tot de PFAS, de ‘eeuwige chemicaliën’ die giftig zijn, moeilijk afbreekbaar zijn en zich overal in het milieu hebben verspreid, met alle gezondheidsrisico’s vandien.
Spinetta Marengo is een dorp van zo’n 6.000 inwoners dat tussen Genua en Milaan ligt. De Belgische chemiereus Solvay kocht er in 2002 een fabriek van het Italiaanse Ausimont. Er worden speciale polymeren gemaakt, de meest rendabele activiteit van Solvay.
De eerste problemen dateren van 2008: Solvay krijgt het verwijt dat het al vervuilende infrastructuur niet correct heeft onderhouden, waardoor toxische substanties ontsnappen die het grondwater en het water van de omwonenden besmetten. De Italiaanse justitie veroordeelde het bedrijf elf jaar later wegens het niet indammen of inperken van de vervuiling. Het aantal kankergevallen zat intussen in de lift. Er werd geen oorzakelijk verband vastgesteld tussen de chemische stoffen die Solvay in de natuur loost, en de ziektes. De bevolking werd zelfs aan geen enkele analyse onderworpen. PFAS blijven nochtans honderden jaren in de natuur.
Luikse wetenschappers, onder meer van het Universitair Ziekenhuis CHU en van de Universiteit van Luik, deden gedurende een halfjaar onderzoek. Ze analyseerden het bloed van 52 bewoners: een dertigtal woonde in Spinetta zelf, in de buurt van de Solvayfabriek, een twintigtal in het iets verderop gelegen Alessandria. Met de verontrustende PFOA-waarden als uitkomst voor de eerste groep.
‘Misleidend’
Solvay kent al 15 jaar de toxiciteit van zijn oude en nieuwe chemische stoffen, die zich op een gelijkaardige manier gedragen in het lichaam en er zich opstapelen, maar het bedrijf blijft de stoffen gebruiken, stelt de RTBF-reportage. De chemiereus zegt zelf sinds 2004 5.000 analyses te hebben verricht bij zijn werknemers. De Luikse onderzoekers kregen er evenwel nooit toegang toe, ondanks herhaaldelijke verzoeken, klinkt het.
Volgens Solvay heeft het de gegevens ‘op een transparante manier’ gedeeld met de werknemers, de vakbonden en de gezondheidsautoriteiten. ‘De universiteit van Milaan heeft onlangs gesteld dat die geen specifiek probleem aan het licht brengen vanuit klinisch of toxicologisch oogpunt’, luidt het in een reactie tegenover Belga. Het bedrijf noemt het ‘misleidend” om te insinueren dat Solvay ‘bewust’ de gezondheid van zijn werknemers en van inwoners in gevaar heeft gebracht. De onderneming noemt de reportage van RTBF ‘zwaar bevooroordeeld’. ‘De chemie is een industrie waar gevaarlijke substanties effectief worden gemanipuleerd’, maar ‘Solvay neemt de kwestie van PFAS zeer ernstig’.
De plaatselijke autoriteiten zullen de bevolking van Spinetta vanaf februari 2023 op grote schaal testen, aldus de Luikse onderzoekers.
