Iedere maand stellen we een wetenschapper voor wiens werk belangrijk kan worden voor de economie. Precisiepolymeren moeten de overtreffende trap worden van de zelfherstellende kunststoffen waarmee Filip Du Prez zo’n tien jaar geleden al het nieuws haalde. “Het beeld van een prof die opgesloten zit in zijn labo, klopt bij mij niet.”
Waarom moet u de onderzoeker kennen?
De Gentse professor Filip Du Prez is een van de weinige Belgische wetenschappers met een advanced grant van de European Research Council. Dat levert niet alleen prestige, maar ook fondsen op voor zijn onderzoek naar duurzame precisiepolymeren. Die moeten de overtreffende trap worden van de zelfherstellende kunststoffen waar hij tien jaar geleden al het nieuws mee haalde.
Du Prez is de uitdaging aangegaan om kunststoffen te maken volgens de logica waarmee in de natuur eiwitten worden opgebouwd. Op dezelfde manier ontwikkelen onderzoeksgroepen kunststoffen die silicium vervangen als grondstof voor dataopslag. Die zijn nodig omdat de vraag naar hoogwaardig silicium tegen 2040 de capaciteit van de mijnen zal overstijgen.
Waarover gaat zijn onderzoek?
Het onderzoek van Du Prez is een continue zoektocht naar duurzame kunststoffen. Tien jaar geleden richtte hij zijn blik op zelfherstellende kunststoffen, nu houdt hij zich meer bezig met de zoektocht naar het perfecte vitrimeer. Dat is een nieuwe categorie kunststoffen. Net als glas worden die bij opwarming bewerkbaar zonder volledig te smelten. Dat geeft mogelijkheden om intrinsiek niet-recycleerbare thermohardende kunststoffen een nieuw leven te geven. “Door de chemie volledig te sturen bij de aanmaak van precisiepolymeren hoop ik de technische nadelen van vitrimeren weg te werken”, zegt Du Prez. “Ik wil de chemische bouwstenen voor de kunststof zo schikken dat ze nieuwe eigenschappen combineren met duurzaamheid.”
Ik onderhoud contacten met de beste polymeerchemici ter wereld. We zijn elkaars klankbord
Is hij internationaal gerenommeerd?
Het curriculum van Du Prez loopt over een internationaal pad. Zo werkte hij als onderzoeker in de Verenigde Staten, Australië en Frankrijk. Hij werkte jarenlang nauw samen met Ludwik Leibler, de Franse wetenschapper die vitrimeren als kunststofcategorie uitvond.
Zijn onderzoeksgroep telt 25 mensen en is voor de helft gevuld met onderzoekers uit het buitenland.
“Als ik niet zou beschikken over een ruim internationaal netwerk, zou mijn onderzoeksgroep niet dezelfde zijn”, zegt Du Prez. “Ik onderhoud contacten met de beste polymeerchemici ter wereld. We zijn elkaars klankbord om ideeën af te toetsen. Het beeld van een prof die opgesloten zit in zijn labo, klopt bij mij niet. Internationale contacten houden mijn blik breed. Dat beperkt zich niet tot academische contacten. Ook samenwerking met bedrijven is cruciaal. Industriële contacten stimuleren ons om nieuwe uitvindingen in praktijk te brengen.”
Zijn er economische toepassingen?
Du Prez heeft ruim twintig octrooien op zijn naam staan, en toch is er nog altijd geen spin-off. “Voor de ontwikkeling van duurzame kunststoffen op grote schaal zijn de investeringskosten meestal te groot”, zegt hij. Maar hij sluit niet uit dat zijn nieuwste onderzoekslijn kan leiden tot kennis die zo uniek is dat een spin-off samen met een industriële partner mogelijk wordt.
Er zijn al bedrijven die licenties namen op eerdere onderzoeksresultaten. Die worden voor een aantal toepassingen onderzocht, zoals voor de recyclage van matrassen. Samenwerkingen met bedrijven, vaak via Vlaamse subsidiekanalen, leveren gemiddeld zo’n 15 procent van de financiering van Du Prez’ labo op. De rest komt van het FWO, de Universiteit Gent en Europese projecten.
Waar vindt hij inspiratie?
Chemie zit bij Du Prez in de familie. Zij moeder was lerares scheikunde en zijn vader onderzoeksdirecteur bij het polyurethaanbedrijf Recticel. Een industriële carrière hoorde tot de mogelijkheden, maar Du Prez koos voor een academische loopbaan. “Ik zou het moeilijk vinden als aandeelhouders mijn onderzoeksaspiraties zouden inperken”, zegt hij. “Ik wil mijn onderzoek niet tot één domein beperken.” De belangrijkste motivatie haalt hij uit de begeleiding van zijn doctoraalstudenten en postdoctorale onderzoekers. “Ik zou het niet willen missen om jonge twintigers de ogen te openen en ze te zien openbloeien”, zegt hij. “Dat geeft veel voldoening. Ik houd daarom ook contact met mijn oudgedienden.”
