‘Zelfrijdende auto’s houden van putten in de weg’

BRAT TEMPLETON"Met enkel Belgen zal België nooit het succes van Silicon Valley evenaren." © AF-Fotografie
Stijn Fockedey
Stijn Fockedey Hoofdredacteur a.i.

Zelfrijdende auto’s en artificiële intelligentie zullen een ongelofelijke impact hebben op de wereldeconomie. De invloedrijke internetpionier Brad Templeton vindt dat België zich veel beter moet voorbereiden op die technologische omwentelingen.

“In een van mijn favoriete boeken bezoekt een tijdreiziger de toekomst. Het personage komt terecht in een wereld zonder oorlog, ziektes of honger. Hij roept uit dat hij het een fantastisch tijdperk vindt. ‘O neen. Nu hebben we echte problemen’, wijst iemand het personage terecht. Dat is de beste omschrijving voor de ingesteldheid van de mens: altijd nieuwe problemen vinden”, vertelt Brad Templeton.

De Canadese futuroloog denkt als voorzitter van de afdeling ‘Netwerk en computers’ bij Singularity University (een prestigieuze denktank in Silicon Valley die de Googles van deze wereld adviseert) voortdurend na over de problemen en de opportuniteiten die achter de horizon liggen. Templeton reist de wereld af om de impact van nieuwe technologieën zoals zelfrijdende auto’s op de samenleving uit te leggen.

Overal ter wereld maken bedrijven en overheden zich zorgen over de innovaties die de economie ondersteboven halen en over Google en andere techbedrijven uit Silicon Valley of China die steeds meer macht krijgen. Ook in België doet de impact van ontwrichtende technologische verandering of disruptie veel stof opwaaien. Templeton was onlangs een van de hoofdsprekers op een congres van de provincie West-Vlaanderen over disruptie. Tijdens de rest van zijn blitzbezoek aan België reisde hij ook het land rond om managers, ondernemers en beleidsmakers te ontmoeten, die ook allemaal wilden horen welke lessen ze moesten trekken uit het succes van Google en co.

Hoe verklaart u het succes van Silicon Valley?

Templeton:“De belangrijkste factoren zijn migratie en de positieve attitude tegenover nieuwkomers. De meeste stichters van techbedrijven zijn van buitenlandse afkomst, van de eerste of de tweede generatie. In Europa houden ze niet van die verklaring. Jullie vrezen bijvoorbeeld wat die vluchtelingenstroom vanuit Syrië allemaal met zich meebrengt. Maar die mensen zijn hongerig, ze hebben hun leven opgegeven en willen dat opnieuw opbouwen. Laat ze banen creëren, dat is goed voor iedereen.

“De vader van Steve Jobs van Apple was een uitgeweken Syriër. Immigratie kan dus een zeer positief verhaal zijn, maar het effect is pas zichtbaar na vijftig jaar. Daarom is het vaak zo moeilijk critici te overtuigen. Eigenlijk is het eenvoudige logica. Er werken altijd veel meer slimme mensen buiten je bedrijf dan erbinnen, hetzelfde geldt voor regio’s. Silicon Valley was nooit zo succesvol geworden als de bedrijven het enkel met talent uit Californië hadden moeten. Met enkel Belgen zal België nooit het succes van Silicon Valley evenaren. Bovendien scoort België zeer slecht in de economische integratie van de migrantenbevolking, heb ik onlangs gelezen. Er is hier duidelijk nog veel werk aan de winkel.”

China is veel minder open. Toch brengt het techgiganten als Huawei of Alibaba voort

.

Templeton: “Een land met 1,3 miljard inwoners heeft al veel talent ter beschikking. De binnenlandse immigratie naar techclusters Shenzen en Sjanghai is bijvoorbeeld niet te onderschatten. China is mijn ogen evenwel nog geen wereldspeler in innovatie. Het domineert voorlopig enkel de maakindustrie.”

China riskeert volledig ontwricht te worden door de opkomst van een nieuwe generatie robots.

Templeton:“Dat lijkt een risico voor alle geïndustrialiseerde landen. Enkele jaren geleden was ik op een conferentie van technologie-experts en economen over technologie en ongelijkheid. Aan het einde van het congres kwam het voorstel een gezamenlijke brief aan president Barack Obama te sturen, om te waarschuwen dat artificiële intelligentie en andere technologieën de ongelijkheid zullen doen toenemen. Een gelijkaardige brief, onder meer ondertekend door Albert Einstein, zorgde ervoor dat de Verenigde Staten net voor de Tweede Wereldoorlog het onderzoek naar kernwapens versnelden.

“Wij hebben onze brief uiteindelijk niet verstuurd. Bij nader onderzoek bleken geleerden al in 1967 en zelfs in 1850 in gelijkaardige brieven te waarschuwen voor de sociale gevolgen van technologische vooruitgang. De doemdenkers hebben eigenlijk altijd ongelijk gekregen. Er komen altijd nieuwe banen in de plaats en machines doen vaak het werk dat mensen eigenlijk niet willen doen.”

Artificiële intelligentie verbetert wel razendsnel, die technologie maakt ingrijpende automatisering mogelijk.

Templeton:“De jongste twee jaar zijn enorme stappen vooruit gedaan in artificiële intelligentie, vooral in deeplearning (een soort simulatie van het abstracte denkvermogen van de mens, nvdr). Dat een computer in een geavanceerd spel als go kan winnen van de beste speler ter wereld, is geen verrassing, de 4-1-uitslag wel. De overwinning in go is minder onschuldig dan het lijkt. Artificiële intelligentie heeft een niveau bereikt waarop het veel beroepen overbodig kan maken. Er is nu software die beter dan dokters kanker opspoort in scans.

“De vraag is wat deze omwenteling verschillend maakt van die in het verleden. Er zijn indicaties dat het deze keer anders zal lopen met de jobcreatie. Technologie verandert de samenleving nu wel heel snel, misschien wel te snel. In ieder geval is het tijdperk voorbij dat mensen in hun carrière slechts één job uitoefenen.

“Het heeft evenwel geen zin op de rem te staan en innovaties tegen te houden. In het Westen sterven jaarlijks meer dan een miljoen mensen in het verkeer. Dat is toch een veel te hoge prijs om zelfrijdende auto’s tegen te houden en bijvoorbeeld de banen van taxi-chauffeurs te beschermen? Voor zij die hun job verliezen, breekt er dan natuurlijk moeilijke periode aan. Maar mensen zijn overlevers en passen zich aan.”

Iedereen programmeur dan maar?

Templeton:“Programmeren is een vaardigheid die in veel meer banen noodzakelijk wordt. Ik ben een grote voorstander van leren programmeren op de middelbare school, zelfs al zien ze er slechts de basis. Het stimuleert alvast hun probleemoplossend vermogen. In essentie is programmeren niet meer dan het oplossen van problemen met lijntjes code.”

U zegt al jaren dat zelfrijdende auto’s de innovatie worden met de grootste impact op de wereldeconomie.

Templeton: “Het beïnvloedt de hele keten van jobs in de logistiek tot in de productie. De autoproductie is de derde grootste industrie ter wereld. In de VS wordt de hele waardeketen geraamd op 2100 miljard dollar, wereldwijd is dat wellicht 8000 miljard. België zag de voorbije decennia al veel van zijn auto-industrie verdwijnen. Ik vrees dat jullie slechts het begin zijn. Ook in Stuttgart of in Detroit kan er een enorme krimp in de productie komen. De impact van zelfrijdende auto’s wordt nog onderschat, zeker in Europa. Veel landen hebben hier voorlopig enkel de ambitie een koploper te zijn in zelfrijdende auto’s. Nederland heeft uitgebreide experimenten lopen met vergevorderde prototypes en het is jammer genoeg een uitzondering.”

In welk land zullen zelfrijdende auto’s het snelst doorbreken?

Templeton:“Het is veeleer een kwestie van decennia dan van jaren. Mensen zullen nog lang een rijbewijs nodig hebben. Wellicht het minst lang in de VS. Daar lopen geavanceerde projecten en de overheid heeft een relatief open geest. In Duitsland staan de fabrikanten ook al ver, maar daar is de mentaliteit veel conservatiever.”

Sommige experts willen zelfrijdende auto’s pas laten rijden wanneer wegen volledig met sensoren en nieuwe netwerkinfrastructuur uitgerust zijn.

Templeton: “Ik geloof niet in een smart road die de auto’s moet begeleiden. Die enorme investering zal niet genoeg renderen. Landen zullen er wellicht tot tien jaar over doen om zo’n complexe infrastructuur te installeren. Al die tijd is er veel verkeersellende en tegen de tijd dat het systeem dan volledig werkt, is het eigenlijk al verouderd. Men houdt beter de infrastructuur zo eenvoudig mogelijk en laat de hardware in de auto’s het zware werk doen. Die kunnen makkelijker worden vervangen.”

In België moet de meeste wegen toch worden heraangelegd.

Templeton:Herstel ze niet te grondig (lacht). Zelfrijdende auto’s houden van putten in de weg en afbladerende wegmarkeringen. Door die details kunnen ze zich veel gemakkelijker oriënteren dan wanneer ze op egale wegen rijden. En ze zijn toch slim genoeg om obstakels te ontwijken.”

Net als smartphones zijn betaalbare zelfrijdende auto’s enkel mogelijk omdat de elektronica jaar na jaar performanter en goedkoper wordt. Maar daaraan lijkt een einde te komen.

Templeton: “Experts twijfelen aan de wet van Moore (die al 51 jaar voorspelt hoe krachtig computerchips worden, nvdr) Het duurt inderdaad almaar langer om een verdubbeling van de capaciteit te bereiken. De wet van Moore vertraagt. Tegelijk ben ik zeker niet geneigd de doemdenkers gelijk te geven. Om de haverklap zijn er al knappe koppen geweest die het einde van die technologische vooruitgang aankondigden. Telkens kregen ze ongelijk.

“Het obstakel dat nu opdoemt, is wel een van de grotere. Bij de ontwikkeling van nieuwe chips botsen onderzoekers stilaan tegen een fysieke limiet. Ze zitten bijna op het niveau van atomen. De wet van Moore is geen natuurwet, maar veeleer een economisch principe. Onze nieuwe smartphone moet twee keer zo snel zijn als de vorige, zodat die nieuwe hoogstandjes aankan, anders kopen we hem niet. Fabrikanten weten dat. Zolang er zo veel geld en talent wordt ingezet om computers meer rekenkracht te geven, worden er nieuwe manieren gevonden. Het is natuurlijk geen garantie, maar ik zou nooit wedden tegen zo’n combinatie van geld en talent.”

Pionier in software, internet en zelfrijdende auto’s

Als tiener won Brad Templeton in de jaren zeventig een nationale wiskundeprijs. Daardoor kreeg hij de kans met een dure mainframecomputer in een universiteitslab te leren werken. De Canadees was op slag verslingerd aan IT. Hij begon softwarepakketten te schrijven voor de eerste personal computers. Hij heeft onder meer meegeschreven aan VisiCalc, de voorloper van Microsoft Excel. Aan het eind van de jaren tachtig was Templeton een van de pioniers op Usenet, een voorloper van het moderne internet. Hij startte er een van de eerste nieuws-sites op en verkocht die later. Sinds de jaren negentig is hij actief als investeerder en is hij als futuroloog verbonden aan verschillende denktanks.

Van 2000 tot 2010 was hij ook voorzitter van de Electronic Frontier Foundation, een non-profitorganisatie die ijvert voor de bescherming van de privacy en andere burgerrechten op het internet. In 2009 werd hij docent en spreker bij Singularity University. Die denktank is mee opgericht door Sebastian Thrun. Hij speelde als vertrouweling van de Google-stichters Larry Page en Sergey Brin een sleutelrol bij de opstart van Google X, het futuristische researchlab dat onder meer de zelfrijdende auto’s van Google ontwikkelt. Templeton is zelf ook een expert in zelfrijdende auto’s en heeft Google nog geadviseerd.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content