Patrik De Haes (ex-CEO ThromboGenics/Oxurion): ‘Ik weet hoe snel je van hero naar zero kan gaan’

Patrik De Haes is een éminence grise van de Belgische biotechsector. Na een buitenlandse topcarrière in de farmasector was hij, tot vorige week, de CEO van het Leuvense Oxurion, alias ThromboGenics. Die veertien jaar waren een duizelingwekkende achtbaanrit.

“Mijn beste advies voor jonge bedrijfsleiders? Koop een hond, ga ermee wandelen en denk intussen goed na.” Dat zegt Patrik De Haes, die zopas afzwaaide als CEO van het in 2018 tot Oxurion vervelde ThromboGenics. Hij voegt zelf al jaren de daad bij het woord. Tweemaal daags wandelt de doctor in de geneeskunde met zijn hond langs de Dijle in Keerbergen. Het heeft ervoor gezorgd dat hij ook in de meest turbulente tijden van het bedrijf het hoofd koel hield.

Hoe turbulent die waren, zijn veel biotechbeleggers nog lang niet vergeten. ThromboGenics werd op handen gedragen toen het in de herfst van 2012 zijn oogmedicijn Jetrea op de Amerikaanse markt mocht lanceren. Het maakte van ThromboGenics de vaandeldrager van de Belgische biotech. Het aandeel piekte op 47 euro en werd in de Bel-20-index gekatapulteerd. Maar toen volgde de ontnuchtering: de verkoop in de Verenigde Staten flopte, waardoor ThromboGenics en De Haes spitsroeden moesten lopen. Terwijl de aandelenkoers decimeerde, werd het bedrijf fors afgeslankt.

Om een streep onder het verleden te trekken, werd ThromboGenics drie jaar geleden herdoopt tot Oxurion. En hoewel de aandelenkoers al maanden kampeert onder 3 euro, is het vroegere ThromboGenics nog springlevend. Het rekent vooral op twee experimentele medicijnen tegen oogaandoeningen bij diabetespatiënten. Maar de ontwikkeling en de financiering ervan verder in goede banen leiden, is voortaan de taak van de ervaren Amerikaan Tom Graney, de nieuwe CEO. De Haes is nu voorzitter. Dat was hij al van de spin-off Oncurious, die is gespecialiseerd in kankerbehandelingen. Maar daar wil De Haes het niet bij laten. Zijn ervaring, in goede en kwade biotechdagen, wil hij niet verloren laten gaan.

Waarom stopt u?

PATRIK DE HAES. “Dit is niet in één nacht beslist. In biotech is er elke week iets nieuws, maar nu is er even een luwte in onze business. Dat leek ons het ideale moment om Tom Graney de CEO te maken. Tom is hier ook niet plots komen binnenvallen. We hebben hem aangeworven in augustus, in oktober werd hij CFO en ik heb hem intussen voorbereid voor de baan van CEO. Voor alle duidelijkheid: de strategie zal niet veranderen.”

U hebt zelf beslist de dagelijkse leiding op te geven?

DE HAES. “Ik ben in mijn carrière 25 jaar CEO geweest. Dat beheerst je leven. Ik word dit jaar 63. In oogheelkunde, en zeker in aandoeningen aan de achterkant van het oog, ken ik God en klein pierke. Maar wat waren de opties? Ga ik nog enkele jaren hetzelfde doen en dan als een oude vent met pensioen gaan? Of ga ik die laatste jaren nog andere dingen doen? Ik kan een éminence grise zijn, een mentor in raden van bestuur. Met mijn internationale ervaring wil ik jonge mensen de komende jaren steunen in hun ambitie. Ik heb niet alleen een netwerk in België, maar ook in Zwitserland en de Verenigde Staten. Dat is belangrijk voor onze start-ups. Ik kan zowel goede als slechte ervaringen delen. Ik was al voorzitter van flanders.bio, de koepelvereniging van de Vlaamse biotech. Als cluster zijn we goed bezig, maar er is nog zoveel te doen. Flanders.bio kan nog naar een hoger niveau. Ik vind het leuk om die dynamiek mee te stimuleren.

“Ik vind ook dat ik goed met mensen om kan, wat een vereiste is om arts te worden. En als je die gave hebt, kun je een goede manager zijn. Managen is ook mensen meekrijgen. Dat lukt me wel.”

U ziet rollen als bestuurder of voorzitter. Maar zou u ook als businessangel durfkapitaal investeren in jonge bedrijven?

DE HAES. “Laat ik het zo stellen: daar heeft mijn return bij ThromboGenics/Oxurion niet toe geleid.”

Ook uw eigen vermogen heeft geleden onder de decimering van de aandelenkoers?

DE HAES. “Dat is duidelijk. Ik ben er niet rijk van geworden. Pas op, ik klaag niet. Ik heb daarvoor ook een mooi leven gehad. Maar mij als investeerder positioneren? Nee, dat zal niet lukken.”

Zit er al iets in de pijplijn?

DE HAES. “Ik kreeg meteen voorstellen na de aankondiging dat ik stop als CEO. Dan blijkt dat ik toch relatief veel mensen ken. Ik zit natuurlijk in een comfortabele situatie. Ik kan kiezen. Het is niet omdat ik gebeld word, dat ik meedoe. Wetenschappelijk moet het kloppen, maar ook de mensen en het verhaal. En niet alleen in België.”

Oxurion sloot onlangs een onconventionele deal met de Franse investeerder Negma om geld in het laatje te krijgen tot de volgende grote kapitaalronde. Dient de CEO-wissel ook om te starten met een propere lei?

DE HAES. “Dat is zo. Tom zit al tientallen jaren in Boston en blijft daar ook. Zijn netwerk bij Amerikaanse investeerders was aantrekkelijk voor ons. Het kapitaal voor biotech zit nu eenmaal daar. Dit wordt zijn project. De komende drie jaar zullen belangrijk zijn voor onze portfolio. Dit is het ideale plan, want fondsenwerving is cruciaal.”

Er moet snel vers kapitaal komen?

DE HAES. “Dat is duidelijk. Dat is het leven van biotech. Al hebben we daarin een uniek verhaal geschreven. Wij hebben voor het laatst geld opgehaald in 2012. Voor een biotechbedrijf is dat uitzonderlijk weinig. Maar vergeet niet dat Jetrea ook honderden miljoenen heeft opgeleverd. Dat heeft ons al die jaren toegelaten om voort te werken. Maar dat wij opnieuw naar de markt moeten, ligt voor de hand. Tom is daarvoor de ideale man.”

Weegt het verleden van ThromboGenics op Oxurion, of helpt het net?

DE HAES. “Onze ervaring om een product te ontwikkelen en te lanceren, helpt. Hier herinneren sommigen zich nog wat er is gebeurd. Maar die fondsbeheerders in de Verenigde Staten? Om de twee jaar zijn dat anderen. Voor hen tellen de wetenschappelijke data. Als die goed zijn, kom je heel ver.”

U sprak regelmatig de vrees uit dat ThromboGenics zou worden overgenomen.

DE HAES. “Al heeft er nooit iets op tafel gelegen. Dat had te maken met de aanvaarding van Jetrea. Als dat product het had gemaakt, had ik zo’n overnamepoging verwacht, allicht van Novartis (toen het moederbedrijf van Alcon, de commerciële partner voor Jetrea buiten de Verenigde Staten, nvdr). Het succes van een product hangt af van drie factoren: hoe goed het werkt, de nevenwerkingen en het commerciële, zeg maar wat de dokters eraan verdienen. Het gaat over die balans. Het is duidelijk dat Alcon wist hoe het te verkopen, maar ook de balans tussen de werkzaamheid en de nevenwerkingen heeft gemaakt dat het product geen succes was. Dat is de realiteit. Maar het belangrijkste is dat Jetrea het eerste product van Vlaamse bodem is dat aan de eindstreep is geraakt, en we gaan nog een tijd alleen zijn. We hebben er veel lessen uit geleerd voor onze huidige portfolio.”

Was het een nadeel om pionier te zijn?

DE HAES. “Ja. Wij waren de eersten op vele gebieden, bijvoorbeeld in het aantrekken van grote financiers. We hebben er de prijs voor betaald. Anderen na ons hebben het verder gebracht, en ik hoop dat nog veel meer bedrijven kunnen doorgroeien, en verder. Bij ons is het niet gelukt, maar wij hebben het wel gedurfd. We hebben daarna een ommezwaai gemaakt, en ook dat is belangrijk. Biotech gaat over vallen en opstaan. Iedereen kan er staan in goede tijden, maar je moet er ook staan in mindere tijden. Dat heb ik bewezen. Ik stond er. Dat er voor elk bedrijf in biotech minder goede tijden kunnen zijn, werd onlangs aangetoond.”

U verwijst allicht naar Galapagos. Het toont dat geen enkel biotechbedrijf veilig is. Bewijst het ook dat u vroeger onterecht in het verdomhoekje werd geduwd?

DE HAES. “Ik wil geen commentaar geven op Galapagos, impliciet noch expliciet, en op geen enkele collega. Dat is niet mijn stijl. Ik weet hoe moeilijk deze stiel is, hoe snel je van hero naar zero kan gaan. Daarom is het zo belangrijk met beide voeten op de grond te blijven staan. Galapagos is een fantastisch verhaal, chapeau voor hen. Ik verwacht ook dat Onno (van de Stolpe, de CEO van Galapagos, nvdr) daar nog een mooi volgend hoofdstuk aan zal breien. Maar als zoiets tien jaar geleden bij ons was gebeurd, was het kot te klein. Tegenspoed wordt nu beter gekadreerd dan tien jaar terug. Nu is er meer begrip.”

Het kussen om de val bij tegenspoed op te vangen, is een stuk zachter geworden?

DE HAES. “Toen was er geen kussen. Het was een betonnen vloer” ( lacht).

U hebt de polemiek nooit aangezwengeld.

DE HAES. “Iedereen mag zeggen en denken wat hij of zij wil, maar als CEO moet je je eigen weg gaan en je doel voor ogen houden. Als je voor elke hindernis begint te draaien en te keren, geraak je niet aan je doel. Trouwens, diegenen die winst maken op hun aandelen, hoor je nooit.”

Galapagos nam de rol van vaandeldrager over. Intussen heeft argenx die rol van Galapagos overgenomen. Hebt u advies voor hen?

DE HAES. “Neen, want zij hebben het veel verder gebracht dan wij. Laat ik het zo stellen: wij hebben eerst aan de weg getimmerd in de rimboe, waarbij we serieus wat lianen tegen ons hoofd hebben gekregen. Maar we hebben gezorgd voor een padje, en anderen hebben dat verlengd en verbreed. Ik verwacht dat de volgende nog verder zullen gaan. En zo krijg je uiteindelijk een duurzame biotechvallei, een straf Vlaams ecosysteem rond ongelofelijk goede universiteiten en een instituut als het VIB met toplui voor wie ik het grootste respect heb. Dat zijn straffe mensen.”

U omschreef uzelf eerder in Trends als een relatief eigenwijze kerel.

DE HAES. “Mijn ambitie werd heel kritisch bekeken. Dat was toen meer het Vlaamse denken, als ik het zo mag noemen. Dat is nu gelukkig niet meer zo erg.”

Het helpt om een lefgozer te zijn, zoals Onno van de Stolpe of Tim Van Hauwermeiren bij argenx?

DE HAES. “Die mannen hebben ongelofelijke verhalen geschreven en schrijven die nog. Ook ons verhaal wordt nog verder geschreven. Het is een combinatie van een lefgozer en een doorzetter zijn, en koppig zijn. Een brede rug en een stugge kop, en je komt er. Tien jaar geleden werd daar nog bedenkelijk naar gekeken, nu niet meer.”

Als ThromboGenics nu zou starten, zou u het een stuk gemakkelijker hebben?

DE HAES. “Dat kan ik alleen maar beamen.”

Wat hebt u het meest onderschat?

DE HAES. “Ik ben nooit iemand geweest die het publieke forum opzoekt, integendeel. Maar als CEO van een beursgenoteerd bedrijf word je een publieke figuur, zeker toen we de Bel-20 binnenstormden. Dat wordt onderschat. Daar moet je als manager rekening mee houden. Dat vergt veel energie, die niet altijd positief is.”

Worstelt u met een zweempje bitterheid?

DE HAES. “Waarom zou ik bitter zijn? Had ik liever gehad dat alles een succes was? Uiteraard, maar that’s life. Ik heb een ongelofelijk leven gehad. Al is het nog niet voorbij ( lacht). Mijn grootste gok deed ik toen ik in het Zwitserse Zug woonde, met een prachtig zicht op het meer. Mijn levenskwaliteit was er geweldig. Maar toen kon ik CEO worden in Minneapolis en zijn we met het gezin vertrokken. Om maar aan te geven dat ik heel zware beslissingen heb genomen. Maar ik heb van niks spijt, ook niet van de terugkeer naar België en het ThromboGenics-verhaal. Ik verdiende in het buitenland meer, maar ik had de biotech-spirit. En we zijn zelfs in de Bel-20 geraakt. Ik had nooit gedacht dat we zo’n fantastisch verhaal konden schrijven.”

Toen u na uw buitenlandse jaren in 2007 bij ThromboGenics aan de slag ging, zei u dat Vlamingen experts waren in het aantonen waarom iets niet gaat, en dat dat verlammend werkt.

DE HAES. “In de Verenigde Staten en zelfs in Zwitserland was er echt een can do-mentaliteit, terwijl het hier was van: ‘zou je dat wel doen?’ Dat is verminderd, al zit het er nog een klein beetje in. Ik heb mijn drie zonen ook altijd gezegd ervoor te gaan. Ze zijn naar het buitenland getrokken en doen het alle drie goed.”

U studeerde geneeskunde. Wilde u geen arts worden?

DE HAES. “Uiteraard. Maar ik moest eerst mijn legerdienst doen, en daar ben ik van dat pad afgeweken omdat ik per toeval deeltijds in het medische departement van Sandoz belandde. Daarna kreeg ik een jobaanbieding in Zwitserland en was ik voorgoed weg.”

Anders zou u nooit, zoals tijdens uw Amerikaanse jaren in Minneapolis, met de speedboot op de Mississippi hebben kunnen varen, iets waar u allicht met enige weemoed aan terugdenkt?

DE HAES. “Ik heb inderdaad een heel ander leven gehad, maar het was een boeiend leven. En ik ben mijn echtgenote Marleen zeer erkentelijk dat ze mij altijd in al die avonturen heeft ondersteund. Ik heb ook nergens spijt van. Echt, no regrets. Ik kan het verleden niet veranderen, maar het is een ongelofelijk verhaal geweest. In de grote rivier van biotech heb ik misschien een klein steentje kunnen verleggen. Als iedereen dat doet, zal de biotechvallei groot worden.

“Weet je wat het belangrijkste is? Jezelf niet al te ernstig nemen. Dat heb ik nooit gedaan. Als je daarmee begint, loopt het fout. Houd beide voeten op de grond en neem alles met een korreltje zout. Als je succes of falen begint te personaliseren, is het einde verhaal. Dan rijd je jezelf de gracht in.”