Europees Gerechtshof vernietigt miljardenboete van Apple

Het Europees Gerecht vernietigt de beslissing van de Europese Commissie in 2016 dat Ierse fiscale rulings ten voordele van Apple staatssteun zijn, en dus een inbreuk op de internemarktregels. De beslissing van de Commissie dat Apple 13 miljard euro moest terugbetalen aan Ierland, werd dus eveneens vernietigd.

De beslissing was indertijd het hoogtepunt van een kruistocht van Europees commissaris voor Mededinging Margrethe Vestager tegen fiscale ontwijkingsconstructies. Apple verschoof winsten die het in andere landen had gemaakt naar de Ierse vennootschappen Apple Operations Europe en Apple Sales International. Die betaalden een licentie voor het gebruik van de intellectuele-eigendomsrechten van de Amerikaanse groep.

“AEO en ASI zwalpten als het ware op de Atlantische Oceaan”, omschrijft Isabel Verlinden (PwC), de adviseur van Ierland in dit dossier, de situatie. “De Verenigde Staten zeggen dat het Ierse vennootschappen zijn, die het niet kan belasten. De Ierse fiscus redeneert dat het management en de controle zich niet in Ierland bevinden. De winst heeft geen Ierse oorsprong en kan dus niet volledig belast worden.”

Via twee rulings van 1991 en 2007 liet Ierland toe dat de winsten van AEO en ASI slechts beperkt werden belast. Apple had wel logistieke diensten en verzekerde de waarborgen via Ierland. Het Hof oordeelde dat hiervoor een normale kostprijs werd aangerekend, alsof dat het een externe leverancier was (het zogenaamde arm’s length-principe van de OESO-regels). De intellectuele-eigendomsrechten die erin werden ondergebracht vinden echter niet hun oorsprong in Ierland, zodat dit land de hierop gegenereerde winst ook niet hoeft te belasten, besliste het Gerecht.

Verlinden: “Eigenlijk staat op elk Apple-product dat het geen Ierse uitvinding is met de woorden Designed by Apple in California. Een van de rechters zei het al tijdens de hoorzitting: zelfs mijn kleinzoon van zes weet dat Apple uit Amerika komt.”

Het Gerecht verwees wel naar de onvolledige en tegenstrijdige elementen in de Ierse fiscale rulings, maar die waren onvoldoende om te besluiten dat er staatssteun was. Is dit geen kritiek op Ierland? Verlinden: “In zekere zin wel. De eerste ruling van 1991 beantwoordt inderdaad niet aan de OESO-richtlijnen. Niet moeilijk, want die regels werden pas ingevoerd vanaf 1995.”

De uitspraak is politiek erg gevoelig voor Margrethe Vestager, die naast Mededinging nu ook Digitalisering als bevoegdheid heeft. Ze ligt onder vuur van enkele grote landen omdat ze de mededingingsregels wil aanpassen. Half juni begon ze nog een procedure tegen Apple wegens marktmisbruik via Apple Store en Apple Pay. Verwacht wordt dat de Commissie nog beroep aantekent bij het Europese Hof van Justitie. Dat beoordeelt enkel de juridische regels, niet de feiten.