Het gaat niet goed met de werkgelegenheid in België. Er komen te weinig nieuwe banen bij en de werkloosheid neemt toe. Wordt het erger of zorgen maatregelen van de federale regering voor een ommekeer? Een korte beschouwing van Tony Coenjaerts in de marge van Trends Top 5.000.
Globaal maakten alle arbeidsmarktindicatoren in 2012 een negatieve evolutie door. Terwijl het percentage steuntrekkende werklozen in Roeselare slechts 3,87% bedraagt, loopt het in Bergen tot 22% op. Het systeem van tijdelijke werkloosheid werkte opnieuw als schokdemper: 51.566 ondernemingen en 431.357 werknemers maakten er gebruik van. Ook de dienstencheques kenden een nieuwe sterke stijging, met bijna 900.000 gebruikers. Alle stelsels bij elkaar is de RVA met 2,756 miljoen ‘klanten’ de grootste werkgever van het land.
Hervormingen
Maar verscheidene hervormingen die de nieuwe regering eind 2011 doorvoerde, zouden dat aantal wel eens kunnen doen dalen. Neem nu de definitie van ‘gepast werk’. Dat kan voortaan binnen een straal van 60 kilometer rond de woonplaats van de werknemer liggen, tegenover 25 kilometer vroeger. Het doel is werkzoekenden tot een grotere mobiliteit aan te sporen. Tegelijkertijd zorgde de regering ervoor dat werkloosheidsuitkeringen trapsgewijs in de tijd afnemen. Voor wie ouder is dan 55 of minstens 20 jaar beroepservaring heeft, geldt die maatregel echter niet.
Minder ‘elementaire jobs’
Met een werkgelegenheidscijfer dat stabiliseert op 67% van de bevolking tussen 20 en 64 jaar zitten we nog steeds zes procentpunt onder de doelstelling die België vastlegde in het kader van de Europa 2020-strategie. Om die te kunnen bereiken, moeten er 400.000 nieuwe banen bijkomen, dat zijn er 50.000 per jaar tegen 2020. Of dat ook zal lukken, kan op zijn minst twijfelachtig worden genoemd. Sinds 2008 komen er slechts 34.000 nieuwe jobs per jaar bij en zelfs vóór de crisis waren het er jaarlijks nauwelijks meer dan 46.000. Dat de Nationale Bank voor 2013 een verlies van 18.000 arbeidsplaatsen en voor 2014 van 6.000 jobs verwacht, voorspelt ook al niet veel goeds.
Subsidies van de overheid
Het scepticisme is des te groter omdat de meeste banen die de voorbije jaren werden gecreëerd, rechtstreeks of onrechtstreeks door de overheid gesubsidieerd werden en het geld stilaan op is. Daar komt nog een groot structureel probleem bovenop dat niet in een handomdraai kan worden opgelost: een deel van de bevolking is onvoldoende opgeleid. In een economie die steunt op kennis leidt een te laag opleidingsniveau automatisch naar een onregelmatige loopbaan of zelfs langdurige werkloosheid.
Geen diploma
Ongeveer de helft van de werkzoekenden heeft geen diploma hoger middelbaar onderwijs. Meer nog: de jobs die als ‘elementair’ worden bestempeld, zoals schoonmaker, handarbeider, magazijnbediende enzovoort zijn vandaag nog slechts goed voor 9% van de vraag, terwijl het percentage van de bevolking tussen 18 en 24 jaar dat geen studies of opleiding volgt en van wie het opleidingsniveau beperkt blijft tot lager middelbaar onderwijs in Vlaanderen 9,6% bedraagt. In Wallonië is dat 14,7% en in Brussel 18,9%. (TC)
