De regering-Michel stevent af op een begrotingstekort van 2 miljard euro. De belangrijkste oorzaak zijn tegenvallende inkomsten uit belastingen, onder meer door een verkeerde inschatting van de voorafbetalingen van bedrijven. “Dat roept vragen op over de manier waarop de inschattingen worden gemaakt”, reageert fiscaal expert Michel Maus.
“Overheden kampen met een constante nood aan geld”, legt Michel Maus, advocaat en fiscaal hoogleraar uit. “Overheden willen zo snel mogelijk belastingen kunnen innen. In principe moeten ze wachten tot de belastingberekening is voltooid, maar door het systeem van voorheffingen en voorafbetalingen kunnen er al op voorhand belastingen worden geïnd. De voorheffing is een verplicht systeem, de voorafbetalingen is een vrijwillig systeem om in de loop van het jaar inkomsten te hebben en niet enkel na afloop van een kalenderjaar.”
Zelfstandigen en vennootschappen kunnen vier keer per jaar de verschuldigde belastingen voorschieten, meer bepaald in april, in juli, in oktober en een laatste keer in december. Die voorafbetalingen zijn niet verplicht, maar bedrijven worden er wel toe aangemoedigd door een belastingvermeerdering als ze wachten met betalen tot het aanslagbiljet in de bus valt.
Die belastingvermeerdering wordt onder meer berekend op basis van de beleidsrente van de Europese Centrale Bank (ECB). Omdat de ECB die lat almaar lager heeft gelegd, heeft de regering via een koninklijk besluit geregeld dat voor de inkomsten in 2015 en 2016 0,5 procent in rekening wordt gebracht voor de berekening van de belastingvermeerdering, in plaats van de historisch lage ECB-rente.
Een tijdelijk probleem
Uit het jaarverslag van de Nationale Bank blijkt dat de voorafbetalingen door vennootschappen nagenoeg zijn stilgevallen. Almaar meer vennootschappen betalen hun belastingen via inkohiering, dus op het ogenblik dat ze het aanslagbiljet ontvangen. “Door de lage rente vinden bedrijven het voordeliger niet vooraf te betalen”, legt Maus uit. “Ze kunnen het geld beleggen en op hun beleggingen wellicht meer verdienen dan de ‘strafrente’ die ze moeten betalen voor het uitstellen van de betaling van hun belastingen. De regering kan die strafrente ook niet zomaar verhogen. De straf mag niet buiten proportie zijn. Die lage rente is overigens geen nieuw fenomeen. De impact van de lage rente op de voorafbetalingen had de regering moeten voorzien.”
Hij voegt eraan toe dat dit in principe een tijdelijk probleem zou moeten zijn. “De fiscus krijgt sowieso zijn centen. De bedrijven moeten nog altijd hun belastingen betalen. Als ze vandaag minder voorafbetalingen doen dan verwacht, dan weten ze dat volgend jaar de afrekening volgt.”
Afhankelijk van de cashpositie
Er kan nog een ander element meespelen in de keuze om al dan niet vooraf te betalen. Maus: “Bedrijven beslissen in functie van hun cashpositie of ze voorafbetalingen doen of niet. Als het moeilijk gaat met een bedrijf, dan staan ze veeleer wantrouwig tegenover voorafbetalingen. Bedrijven kunnen ook niet altijd 100 procent voorspellen hoeveel winst ze dit jaar gaan maken, en hoeveel voorafbetalingen ze best doen.”
Maus vertelt er ook bij dat de banken ook steeds goedkopere kredieten verstrekken aan bedrijven om vooraf te betalen. Bedrijven worden enerzijds minder gestraft als ze geen voorafbetalingen doen, maar ze moeten anderzijds ook minder rente betalen op leningen voor voorafbetalingen.
