Bayer kiest met Roundup-schikking tussen pest en cholera

De Duitse farma- en landbouwreus Bayer heeft met een monsterschikking voor een schier eindeloze stroom Roundup-schadeclaims in de Verenigde Staten uiteindelijk eieren voor zijn geld gekozen.

Roundup is een onkruidverdelger, die Bayer in handen kreeg via de overname van het Amerikaanse Monsanto voor 66 miljard dollar in 2018. Het product is erg omstreden. Een aantal gebruikers die werden getroffen door de kankervorm non-hodgkinlymfoom, claimden dat hun ziekte was veroorzaakt door het hoofdbestanddeel van Roundup, glyfosaat. Bayer heeft zich altijd hevig gekant tegen die stelling. Alleen werd het de voorbije jaren drie keer op rij veroordeeld tot het betalen van hoge schadevergoedingen aan gebruikers van Roundup. Die veroordelingen hebben geleid tot een vloedgolf aan klachten, die advocatenfirma’s hebben gebundeld in massaschadeclaims. In totaal hebben 125.000 gebruikers van Roundup zich gemeld bij een of andere advocatenfirma.

Het vooruitzicht van een schier eindeloze reeks rechtszaken hing als een steeds zwaarder wordende molensteen om de hals van het bedrijf. Het woog ook zwaar op de beurswaarde, die miljarden lichter werd door de zaak. Daarom kiest Bayer nu voor de kortere pijn van een allesomvattende financiële deal voor alle lopende en toekomstige claims die te maken hebben met Roundup. “Afgezet tegen de aanzienlijke financiële risico’s van een aanhoudende jarenlange procesvoering en de impact op onze reputatie en onze activiteiten, is dit financieel zinvol”, zegt Werner Baumann, de veelgeplaagde CEO van Bayer.

Onafhankelijk panel

Bayer trekt voor de Roundup-schikkinig 9,1 à 9,8 miljard euro uit. Met dat monsterbedrag moeten uiteindelijk alle huidige en toekomstige claims geregeld worden. Opvallend is dat de drie rechtszaken waarin Bayer al is veroordeeld en intussen al in beroep is gegaan, niet zijn opgenomen in de deal. Bayer hoopt via die processen steun te vinden voor zijn stelling dat onkruidverdelgers op basis van glyfosaat niet kankerverwekkend zijn.

Bayer is zo zeker van zijn zaak dat het de oprichting en de werking van een nieuw, onafhankelijk, wetenschappelijk panel financiert. Dat panel moet voor eens en voor altijd bepalen of Roundup non-hodgkinlymfoom zou kunnen veroorzaken. Bayer maakt daarvoor 1,1 miljard euro vrij. Het onderzoek zal jaren duren, maar als het panel uiteindelijk beslist dat er geen verband is, maakt dat claims in de toekomst onmogelijk. Een berekende maar gewaagde gok, stellen sommige waarnemers.

Werken aan de toekomst

De schikking is hoe dan ook een pak van het hart voor Baumann, die de drijvende kracht was achter de overname van Monsanto. “Deze schikking is de juiste ingreep op het juiste moment voor Bayer, zodat we een punt kunnen zetten achter een lange periode van onzekerheid”, zegt Baumann in een conferencecall.

De CEO steekt niet onder stoelen of banken dat hij misnoegd is over de gang van zaken. “Ik voel me opgelucht na deze onzekere periode, waarin we heel hard hebben moeten onderhandelen. Maar uiteindelijk moeten we enorm veel geld op tafel leggen, terwijl het gaat om een perfect gereguleerd product, en dat maakt me, eerlijk gezegd, kwaad”, zegt Baumann. “Maar goed, we kunnen nu werken aan onze toekomst. Als bedrijf hebben we veel belangrijkere dingen te doen. Tijdens de lockdown voor de coronacrisis waren apotheken, ziekenhuizen en voedingswinkels open, want die leveren in deze tijden de basisbehoeften. Bayer is actief in die sectoren, en daar gaan we nu al onze energie in stoppen.”

Korte metten

Bayer maakt ook korte metten met enkele andere, lang aanslepende rechtszaken die het erfde van Monsanto. Zo trekt het tot 400 miljoen dollar uit voor claims tegen Dicamba, een onkruidverdelger die door zijn vluchtigheid ook gewassen aantastte die niet tegen het product bestand waren. Bayer verwacht dat BASF, dat Dicamba samen met Monsanto op de markt bracht, een deel van die factuur zal betalen.

In een derde schikking betaalt Bayer 820 miljoen dollar voor het lozen door Monsanto van pcb’s (giftige scheikundige stoffen die vooral in transformatoren en condensatoren werden gebruikt), voor het de productie ervan beëindigde in 1977.