Wat verklaart de stilstand op de beurs?
Hoe kwetsbaar is de wereldeconomie voor een stijging van de rente, een handelsoorlog en een harde brexit? Dat zijn de drie grote zorgen van de beleggers.
De Bel-20 bereikte zijn hoogste peil van het jaar op 22 januari. Bij het ter perse gaan noteerde de Belgische sterindex 11 procent onder dat hoogtepunt. Niet alleen de Brusselse beurs hapert, alle Europese beurzen kwamen in 2018 tot stilstand. Daar zijn verscheidene redenen voor. Vincent Juvyns, strateeg van JPMorgan Asset Management, somt de risico’s voor de wereldeconomie op: de handelsoorlog, de crisis in Turkije, de mogelijke ontsporing van de Italiaanse begroting, de brexitonderhandelingen en de gesynchroniseerde verstrakking van het monetaire beleid door de centrale banken.
Centrale banken zetten kentering in
De Federal Reserve verhoogde de rente een eerste keer op 16 december 2015. Sindsdien trok de Fed de rente zeven keer met een kwart op. De meeste economen verwachten dat de Amerikaanse centrale bank volgende week haar achtste renteverhoging doorvoert, tot 2 à 2,25 procent. Ze was de eerste van de grote centrale banken die de geldkraan wat dichtdraait, om het krediet minder hard te laten lopen.
Komende donderdag beslist de Noorse centrale bank allicht dat ze de eerste renteverhoging sinds 2011 doorvoert. De Norges Bank is de Europese Centrale Bank (ECB) vele stappen voor. Die besliste vorige week dat ze haar maandelijkse aankopen van obligaties vanaf oktober halveert van 30 naar 15 miljard. De ECB herhaalde dat ze de obligatieaankopen tegen eind dit jaar wil stopzetten en de basisrente nog minstens tot de zomer van 2019 op het niveau van 0 procent houdt. Ook de Japanse centrale bank marcheert voorlopig nog in de tegengestelde richting van de Fed.
Sinds oktober vorig jaar is de Amerikaanse centrale bank ook aan de afbouw van haar balans begonnen. Er stonden op het hoogtepunt voor 4450 miljard dollar obligaties op haar balans. De Fed kocht obligaties om de rente laag te houden en krediet goedkoper te maken voor bedrijven en gezinnen. Het effect was dat obligaties duur werden. Er was ook een spill-overeffect, waardoor de prijzen van aandelen tot huizen en oldtimers hoger gingen. De stijging van de aandelenkoersen heeft de expansie van de balansen van de centrale banken sinds 2009 min of meer gevolgd.
Robin McDonald, een fondsbeheerder van Schroders, vindt dat de centrale banken te lang hebben getreuzeld om hun beleid aan te passen. “Door zo lang te wachten hebben ze de opstapeling van schulden aangemoedigd, zodat we meer dan ooit afhankelijk zijn van lage rentevoeten. We moeten afwachten wat de langetermijneffecten van het duurdere krediet zijn. De overheden, de gezinnen en de bedrijfswereld hebben meer schulden dan voor de crisis, waardoor het systeem mogelijk erg kwetsbaar is voor hogere intresten.”
Deadline voor brexit nadert
De Londense burgemeester Sadiq Khan pleitte afgelopen zondag voor een nieuw brexitreferendum. In principe stapt het Verenigd Koninkrijk op 29 maart 2019 uit de Europese Unie. De onderhandelingen over de uitstap lopen stroef. De onderhandelaars willen tegen de Europese top in oktober een akkoord, en ten laatste in november moet een deal op tafel liggen. Khan is ervan overtuigd dat een goed akkoord niet meer haalbaar is. Hij vindt dat de Britten zich opnieuw moeten uitspreken over een exit uit de Europese Unie, nu ze weten dat die schade zal berokkenen aan de economie.
Donderdag komen er cijfers over de online- en offlineverkopen van goederen en diensten aan particulieren in het Verenigd Koninkrijk. Die sector is een vinger aan de pols van de bredere economie en de consumentenuitgaven. De economen van ING kijken ernaar uit. “De recente data waren vrij goed en toonden een zekere weerbaarheid, ondanks de snel naderende deadline voor de brexit. Toch verwachten we een daling van de verkopen tegenover vorige maand, vanwege de aanhoudende druk op de koopkracht van de Britten. De inflatie zakt mogelijk licht. We verwachten dan ook geen nieuwe renteverhoging van de Bank of England, tot het land formeel de Europese Unie verlaat.”
Nieuwe importheffingen voor China
De Amerikaanse president Donald Trump kondigde begin deze week aan dat hij nog eens voor 200 miljard dollar invoer vanuit China aan een heffing van 10 procent onderwerpt. Het gaat om internettechnologie, elektronica en een rist andere consumentengoederen. Voor Vincent Juvyns is het te vroeg om al te spreken over een echte handelsoorlog. “De woordenoorlog tussen de Amerikanen en hun handelspartners heeft al economische schade aangericht. Die zou weleens kunnen overslaan op de financiële markten.”
De Amerikaanse dollar is sinds begin dit jaar gestegen tegenover alle belangrijke munten. De dollar verloor alleen terrein tegenover de Mexicaanse peso, de Japanse yen en de Zwitserse frank. De Russische roebel, de Zuid-Afrikaanse rand en de Braziliaanse real verloren tussen 10 à 20 procent van hun waarde in dollar. De Argentijnse peso (-52%) en de Turkse lira (-36%) zijn de grote verliezers. Het aanzuigeffect van de dollar is dit jaar enorm. De hogere Amerikaanse rente maakt vastrentende beleggingen in de groeilanden en Europa minder aantrekkelijk. Dat leidt ertoe dat het kapitaal van beleggers vooral richting de Verenigde Staten gaat.
Viraj Patel, valutastrateeg bij ING, merkt op dat de Amerikaanse dollar zou verzwakken als de spanningen in de wereldhandel wegebben. “Op de Japanse yen na verwachten we dat de meeste munten herstellen ten opzichte van de Amerikaanse dollar, als de risicoappetijt van beleggers terugkeert. Ook als de handelsoorlog tussen China en de Verenigde Staten escaleert, verwacht ik dat de steun wegvalt die de dollar nu krijgt van de conjunctuur. De Amerikaanse economie en aandelenmarkten zijn niet immuun tegen handelsoorlogen, als de handelspartners van de Verenigde Staten agressieve heffingen hanteren.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier