Wat als beleggingsadvies oplichting blijkt te zijn?

© Getty Images/iStockphoto
Ilse De Witte
Ilse De Witte Redacteur bij Trends

Slachtoffers van criminele organisaties die zich voordoen als beleggingsvennootschappen, doen hun relaas in Trends. Vergis u niet: dit kan ook u overkomen.

” Als u te veel geld hebt, mag u dat altijd aan mij geven, hoor.” Dat kreeg een slachtoffer van beleggingsfraude te horen, toen hij enkele maanden geleden een klacht wilde indienen bij de lokale politie. De agent had leedvermaak, omdat de man zich voor 175.000 euro in het ootje had laten nemen. Het ging over zogenoemde boilerroomfraude, waarbij de slachtoffers beginnen met een kleine investering en gaandeweg meer en meer onder druk worden gezet om steeds grotere bedragen te investeren.

“De reactie van die agent is natuurlijk ongehoord”, zegt Geert Lenssens, advocaat en de auteur van het boek Belogen en bedrogen. “Er is dringend een mentaliteitswijziging bij het brede publiek nodig. De maatschappij heeft geen medelijden met slachtoffers van beleggingsfraude. Onterecht. Voor de gedupeerden is dat een trauma. Ze zijn niet enkel hun waardigheid kwijt, maar ook hun bestaanszekerheid.”

Die verkeerde perceptie zorgt voor een stigma, waardoor mensen met hun verhaal niet naar buiten durven te komen. Dat is net waar die oplichters op rekenen”

Het slachtoffer wil enkel anoniem getuigen. “Ik ben beschaamd. Dat snapt u vast wel”, zegt hij. “Ik wil mijn verhaal wel vertellen in uw magazine, maar liever niet met mijn naam en mijn gezicht erbij.” Hij heeft nog een andere reden om discreet te zijn. Nadat hij de organisatie die hem geld had afgetroggeld in een telefoongesprek “crimineel” had genoemd, werd een bedreiging geuit. “Als wij een criminele organisatie zouden zijn, denkt u dan niet dat wij iemand langs kunnen sturen om u het zwijgen op te leggen? Wij kennen uw adres.” In wat volgt, zullen we het slachtoffer daarom meneer X noemen.

Via de website Reddit kwam meneer X onlangs in contact met drie andere slachtoffers van dezelfde boilerroom. Ook zij werden gecontacteerd op het nummer van hun vennootschap, wat doet vermoeden dat die fraudeurs ondernemers viseren. Een Belgische zelfstandige bankagent, die ongeveer hetzelfde overkwam als meneer X, durft zelfs niet anoniem te getuigen, uit vrees dat hij zou worden herkend en zijn reputatie daardoor zou worden beschadigd.

“Het is een groot misverstand dat enkel domme mensen zich door oplichters laten vangen, want advocaten, ingenieurs, dokters en andere mensen die gestudeerd hebben, worden evengoed bedrogen”, voegt Lenssens eraan toe. “Die verkeerde perceptie zorgt voor een stigma, waardoor mensen met hun verhaal niet naar buiten durven te komen. Dat is net waar die oplichters op rekenen.”

“Oplichters spelen ook in op het wantrouwen dat veel mensen koesteren tegen de klassieke banken. Ze zeggen dat de banken miljarden verdienen op de kap van de klanten. Ze zeggen dat de winst niet bij hen blijft plakken, zoals bij de banken, maar naar de klanten stroomt. En ze hebben hun antwoord klaar op alle mogelijke vragen”, zegt een slachtoffer van een andere beleggingsfraude.

Onverwacht telefoontje

Meneer X gaat gekleed in een maatpak als we hem ontmoeten. Hij kent alles van computers af, maar niet zo veel van beleggingen. Hij is vooral bezig geweest met het uit de grond stampen van zijn zaak en heeft zijn geld tot nu daarin geïnvesteerd. Zijn verhaal begon op 7 oktober 2016, toen hij een onverwacht telefoontje kreeg van een verkoper van Orix Capital Trading.

“Hij sprak in een onberispelijk Oxford-Engels, werkte naar eigen zeggen voor een Japanse vermogensbeheerder. Wat hij vertelde, klonk geloofwaardig”, herinnert meneer X zich. “Hij beschikte over informatie, die nog niet in de markt was doorgesijpeld. Google zou van plan zijn te bieden op een bedrijf uit Hongkong, met een notering op Nasdaq, genaamd Phoenix Satellite Television Holdings. Die aandelen zouden na een bod van Google gemakkelijk dubbel zoveel waard zijn.”

Meneer X prees zich gelukkig dat hij die exclusieve informatie in de schoot geworpen kreeg en schreef iets meer dan 10.000 euro over op een rekening in Hongkong om de aandelen te kopen. Na enkele weken kreeg hij te horen dat zijn investering in waarde was verdubbeld en dat hij zijn aandelen het beste verkocht om zijn geld te investeren in een nog betere kans. Orix Capital Trading wilde naar eigen zeggen graag een langetermijnrelatie met meneer X uitbouwen en raadde daarom aan alleen de winst van zijn belegging op te nemen en de oorspronkelijke inleg telkens te herinvesteren bij Orix Capital Trading.

200 procent winst

Die nieuwe kans was alweer een bedrijf uit Hongkong, Lithium Energy Technology, dat binnen enkele weken naar de beurs zou trekken. Het bedrijf werkte zogezegd aan de volgende generatie batterijen. Deze keer werd op korte termijn een winst van 200 procent in het vooruitzicht gesteld. Er was één moeilijkheid: die aandelen waren enkel te koop in blokken van 200.000 euro. Maar niet getreurd: Orix Capital Trading had nog een andere klant, die mee wilde investeren. Meneer X moest slechts 60.000 euro extra investeren boven op zijn oorspronkelijke inleg.

“Ik heb erover getwijfeld, maar uiteindelijk heb ik eind oktober dat geld overgemaakt”, zegt meneer X. Via e-mail kreeg hij een certificaat dat moest bewijzen dat hij de eigenaar van aandelen van Lithium Energy Technology was. “Ik deed wat opzoekwerk op het internet. Het bedrijf heeft een website en het zag er allemaal heel professioneel uit.”

Drie weken na zijn investering kwam het bericht dat de klant die samen met meneer X had geïnvesteerd in Lithium Energy Technology failliet was, en dringend geld nodig had. Meneer X kreeg de kans zijn aandelen in Lithium Energy Technology met een korting over te kopen. Toen meneer X niet meteen op die kans sprong, zei zijn contactpersoon, een zekere Steve Rogers, dat hij zijn volledige inleg zou kwijtspelen. Meneer X kreeg het gevoel dat hij met de rug tegen de muur stond en stortte 105.000 euro.

Maar om mijn geld terug te krijgen, moest ik nu plots een soort waarborg betalen aan een bewaarbank, ter waarde van 40 procent van mijn investering”

Op datzelfde moment kreeg meneer X te horen dat Orix Capital Trading was overgenomen door Sino Link Japan. Hij kreeg een brief met wat uitleg van Michael Richmond, senior vicepresident van Sino Link Japan. Meneer X vond op het internet artikels waarin Michael Richmond werd geciteerd als een autoriteit. In de tweede week van december stootte meneer X op een waarschuwing van de Nederlandse beurstoezichthouder AFM, die stelde dat Orix Capital Trading vermoedelijk een boilerroom is en dat consumenten het beste niet ingaan op de aanbiedingen. Daardoor begon hij er stilaan aan te twijfelen of hij zijn geld nog zou terugzien.

Steve Rogers begon allerlei smoesjes te verzinnen om uit te leggen waarom de winst nog niet binnen was. “Zo zouden er familiale problemen zijn bij een van de bedrijfsleiders van Lithium Energy Technology. Daardoor had de beursintroductie vertraging opgelopen”, zegt meneer X. “De kerstvakantie stond voor de deur, en dus zou de hele operatie worden uitgesteld tot midden januari.” In de derde week van januari kreeg meneer X een telefoontje om te melden dat het eindelijk zover was.

“Maar om mijn geld terug te krijgen, moest ik nu plots een soort waarborg betalen aan een bewaarbank, ter waarde van 40 procent van mijn investering. Daar was voordien niet over gesproken, dus zei ik: nee, ik betaal niets. Zij probeerden me te overtuigen dat dit de standaardprocedure is. Na veel gepalaver verlaagde de bewaarbank die waarborg naar 7,5 procent, maar ze konden of wilden die niet op nul zetten. Ik bleef mijn geld terugeisen zonder bijkomende betaling. Zij bleven zeggen dat ze een oplossing zouden zoeken, maar tot nu is er niets gebeurd.”

Naar de politie

Toen begon de lijdensweg van meneer X pas echt. Hij nam contact op met Hang Seng Bank, de bank in Hongkong die de rekening beheerde waarop hij zijn geld voor de transacties moest storten. Die zei dat ze niets voor hem kon doen zonder bevel van de politie. Enkele uren later ontving hij een telefoontje van Sino Link Japan met de vraag waarom hij hen zwart maakte bij hun bank. Dat gaf meneer X het gevoel dat die bank onder een hoedje speelde met de malafide vermogensbeheerder.

Daarom schakelde meneer X op 2 februari de politie in Hongkong in. Hij nam ook een lokale advocaat in de arm, aan wie hij opnieuw enkele duizenden euro’s betaalde. Hij spiegelde meneer X voor dat hij 50 procent kans had om een deel van zijn geld te recupereren. Het mocht allemaal niet baten. Volgens de politie van Hongkong stond er geen geld meer op die rekening en kon ze niets in beslag nemen. Van zijn advocaat in Hongkong vernam hij dat het weinig zin had achter de directeurs van Lithium Energy Holding aan te gaan, omdat ze geen diepe zakken hadden. Als hij toch nog verdere stappen wilde zetten, moest hij zijn advocaten enkele honderden euro’s per uur extra betalen.

Meneer X legde ook een klacht neer bij de lokale politie in België, die hem naar zijn gevoel niet serieus nam. Het duurde vijf maanden eer de klacht van meneer X bij het parket belandde. De klacht werd volgens meneer X pas doorgestuurd na herhaaldelijke telefoons, zowel naar de lokale politie als het parket om een stand van zaken te krijgen. “Dit is duidelijk geen prioriteit”, zucht meneer X. Hij stuurde ook een e-mail naar de FBI en de Securities and Exchange Commission (SEC), de Amerikaanse beurswaakhond, en klopte aan bij de Amerikaanse ambassade in ons land, omdat de e-mails afkomstig waren van een server in Boston. Hij meldde het voorval ook aan de Belgische financiële toezichthouder FSMA, die op 5 april een waarschuwing over Sino Link Japan uitstuurde.

Andere slachtoffers zoeken

Lenssens merkt op dat de politie en het parket gewoonweg onvoldoende middelen en personeel hebben om een onderzoek te voeren naar internationale criminele organisaties achter beleggingsfraude. “Als we in kaart zouden kunnen brengen hoeveel slachtoffers van beleggingsfraude er wereldwijd zijn, zou iedereen nogal schrikken. Het gaat om een financiële maffia die zich in omvang kan meten met de georganiseerde misdaad in drugs en prostitutie – alleen is de pakkans veel kleiner. Een klacht indienen bij de lokale politie heeft totaal geen zin. Een individueel slachtoffer heeft er ook weinig baat bij een advocaat in te schakelen.”

Het beste wat zo’n slachtoffer volgens Lenssens kan doen, is eerst zo veel mogelijk andere slachtoffers zoeken. Als die voldoende financiële slagkracht hebben, kunnen ze zich samen burgerlijke partij stellen bij een onderzoeksrechter. “Die zal dan vragen financieel bij te dragen aan het onderzoek. Zo’n onderzoeksrechter heeft veel meer bevoegdheden dan een openbare aanklager. Hij kan een rogatoire commissie organiseren, om in het buitenland onderzoek en zelfs inbeslagnames te doen. Dan heb je een kans om een deel van je geld te recupereren. Onze politie en onze parketten zouden ook veel meer middelen en een gespecialiseerde training moeten krijgen. En het zou nog beter zijn als er een Europees parket wordt opgericht met een gespecialiseerde financiële afdeling.”

“Internationale samenwerking is nu al mogelijk via een rogatoire commissie van het parket of de onderzoeksrechter”, zegt Edward Landtsheere, de woordvoerder van de federale overheidsdienst Justitie. “Boilerroomfraudes zijn altijd internationaal. Dat maakt een strafrechtelijk onderzoek moeilijker, maar de Europese politiedienst Europol kan tussenkomen. Zo zijn er in België al onderzoeken gevoerd met een positieve afloop. Voor de aangifte van een misdrijf moeten burgers zich tot de lokale politie wenden. Je kunt ook rechtstreeks bij de procureur des Konings een aangifte doen, of een klacht met een burgerlijke partijstelling indienen bij de onderzoeksrechter. Dat laatste kost ongeveer 250 euro en is niet per se nodig, want ook een procureur kan in het buitenland onderzoeksdaden stellen.”

Hoe langer de oplichters ermee wegkomen, hoe sluwer ze opereren, en hoe meer ze werk kunnen maken van zaken die hun verhaal geloofwaardiger maken, zoals websites, brochures, advertenties en artikels waarin ze worden vermeld.

De geschiedenis herhaalt zich

Ik denk dat ik dollartekens in mijn ogen kreeg, waardoor ik alleen nog maar zag wat ik wilde zien”

De techniek achter die boilerrooms is lang niet nieuw. Tien jaar geleden stonden nog twee Nederlanders terecht voor een soortgelijke oplichting, die ook in België slachtoffers maakte. Een van die Belgen probeert uit te leggen waarom hij zich indertijd liet vangen door die twee Nederlanders.

“Ik kreeg eerst een fax op mijn werk over een beleggingskans: Adrentacar. Het ging om de verhuur van kleine wagens in Spanje. Bedrijven konden advertentieruimte op die wagens kopen en door die extra inkomsten kon die autoverhuurder onder de prijs van andere verhuurders duiken. Ik geloofde echt in dat concept en investeerde een vrij klein bedrag: 4000 euro. Daarna belden ze me om te zeggen dat die aandelen fors in waarde waren gestegen, maar dat ik als een van de eerste investeerders de kans kreeg nog een keer te investeren met een korting. En ik hapte nog een tweede keer toe voor 8000 euro.”

De certificaten van de aandelen van Adrentacar werden vijftien jaar geleden per koerier verstuurd, in plaats van via e-mail. Verder vertonen beide verhalen veel gelijkenissen. “Ik beschouw me nochtans niet als een dommerik. En ik beschik over een portie gezond boerenverstand, maar ik denk dat ik dollartekens in mijn ogen kreeg, waardoor ik alleen nog maar zag wat ik wilde zien.”

De technieken en de verkooppraatjes die boilerrooms gebruiken, staan uitgebreid beschreven op de websites van de financieeltoezichthouders. Er wordt regelmatig gewaarschuwd voor beleggingsfraude. En toch blijven er slachtoffers vallen.

Meldingen beleggingsfraude in de lift

De financieeltoezichthouder FSMA stuurden gisteren nog enkele nieuwe waarschuwingen uit, waarin onder meer gewaarschuwd wordt voor Woori Bridgewater Brokerage, dat gelinkt wordt aan Sino Link Japan dat in ons verhaal aan bod komt. FSMA kreeg in de eerste vier maanden van dit jaar al 45 meldingen van slachtoffers van boilerrooms. Als die trend doorzet in de rest van het jaar, zal het aantal meldingen veel hoger liggen dan vorig jaar. In heel 2016 kwamen er 94 meldingen binnen bij FSMA, in 2015 ging het om 78 meldingen. Zijn de slachtoffers mondiger geworden? Vinden ze beter hun weg naar de FSMA? Of maken criminele organisaties die zich voordoen als vermogensbeheerder steeds meer slachtoffers?

De FSMA stuurde tussen januari en april 23 waarschuwingen uit om het grote publiek erop attent te maken dat die organisaties geen licentie hebben om beleggingsproducten te verkopen in België. De toezichthouder maakt elk dossier waarvoor ze een waarschuwing publiceert ook over aan het parket.

“De opsporing wordt moeilijk door het internationale karakter van de fraude: de personen achter de fraude zitten in het ene land op fictieve adressen, ze viseren consumenten in andere landen, en vragen geld te storten naar nog andere landen”, zegt woordvoerder Jim Lannoo. “Er zijn al enkele gevallen geweest, onder meer in Groot-Brittannië, waar de politie er wel in is geslaagd de personen achter een boilerroomnetwerk te vatten.”

De identiteit van de slachtoffers is bekend bij de redactie. Zij zouden graag in contact komen met andere slachtoffers om de krachten te bundelen. Slachtoffers van deze of van andere oplichters mogen zich altijd melden via moneytalk@moneytalk.be. Wij garanderen u discretie.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content