Waarom de algemene vergadering nog belangrijker wordt voor aandeelhouders

April, mei en juni zijn de maanden waarin de meeste algemene vergaderingen plaatsvinden. Het is een unieke kans voor de aandeelhouders om hun stem te laten horen. Nu meervoudig stemrecht op de agenda kan staan, is dat belangrijker dan ooit tevoren.

Het seizoen van de algemene vergaderingen van aandeelhouders is geopend. Woensdag bliezen de aandeelhouders van de supermarktketen Ahold Delhaize verzamelen op de Piet Heinkade in Amsterdam. De aandeelhouders van de vastgoedvennootschap Wereldhave Belgium werden verwelkomd in de Medialaan in Vilvoorde.

Beursgenoteerde bedrijven zijn verplicht één keer per jaar een vergadering voor hun aandeelhouders te organiseren. Daar brengen ze verslag uit over het afgelopen boekjaar. De meeste organiseren in april, mei of juni hun algemene vergadering. Enkel bedrijven met een gebroken boekjaar, zoals Colruyt, kiezen een ander tijdstip.

Op de algemene vergadering moeten de aandeelhouders de jaarrekening goedkeuren en kwijting verlenen aan de bestuurders als ze vinden dat die correct gehandeld hebben. Aan het einde van de algemene vergadering (AV) mogen de aandeelhouders vragen stellen. Het is een unieke gelegenheid voor kleine aandeelhouders om hun stem te laten horen. Zij kunnen niet zomaar een afspraak maken met de CEO om hun onvrede of tevredenheid te uiten. Dat privilege is enkel weggelegd voor de hele grote aandeelhouders.

Gratis

Om binnen te geraken op de algemene vergadering moet u aandelen bezitten op de registratiedatum, die ongeveer veertien dagen voor de algemene vergadering ligt. U moet zich op voorhand aanmelden voor de algemene vergadering. Daarvoor moet u een attest vragen bij uw bank of broker, waarop staat hoeveel aandelen u bezat op de registratiedatum. Sommige banken sturen dat attest meteen op naar het bedrijf, zodat u verder niets moet doen. De broker Lynx raadt zijn klanten wel aan minstens een maand voor de algemene vergadering een mail te sturen om de aanmelding in orde te maken. Bij andere banken of brokers moet u zich zelf nog met het attest aanmelden bij het bedrijf. Zo’n attest krijgt u niet bij elke bank of broker en niet voor elk bedrijf. Bij de internetbank MeDirect staat op de website te lezen dat ze de klanten niet de mogelijkheid kan bieden te stemmen of algemene vergaderingen bij te wonen. Bij Keytrade Bank staat er in de tarievenlijst dat een attest voor de algemene vergadering gratis is voor bedrijven die op een van de beurzen van Euronext noteren. Voor bedrijven die op een andere beurs noteren, is het niet mogelijk een attest te krijgen.

Dubbel stemrecht

Voor beleggers is het vanaf 1 mei opletten geblazen. Vanaf die datum wordt het nieuwe vennootschapsrecht in België van kracht voor nieuwe vennootschappen. Voor bestaande vennootschappen gaan de nieuwe regels in principe pas in op 1 januari 2020. Het principe dat één aandeel één stem waard is, is in de nieuwe wetgeving niet langer heilig. “Niet-beursgenoteerde ondernemingen krijgen de volledige vrijheid. Zij kunnen verschillende categorieën van aandelen creëren en zoveel stemmen hechten aan die aandelen als ze willen. Dat is behoorlijk revolutionair”, zegt Felix Dobbelaere, advocaat bij Eubelius.

“De wet maakt een onderscheid tussen beursgenoteerde en niet-beursgenoteerde vennootschappen”, merkt hij op. Het meervoudige stemrecht is bij beursgenoteerde bedrijven beperkt tot het dubbele stemrecht. Het is ook opgevat als een loyauteitsstemrecht. Dat wil zeggen dat enkel aandelen op naam, die in het aandeelhoudersregister staan, recht kunnen geven op meer dan één stem. De aandelen moeten bovendien al minstens twee jaar ononderbroken in handen van dezelfde persoon zijn.

“Het nieuwe vennootschapsrecht is gebaseerd op dat in Frankrijk, waar trouwe aandeelhouders beloond kunnen worden met dubbel stemrecht”, vervolgt Dobbelaere.

Twee derde van de stemmen

Bestaande vennootschappen vallen pas op 1 januari 2020 onder de nieuwe wetgeving. “Toch zou het best kunnen dat bedrijven de komende maanden ervoor opteren het nieuwe vennootschapsrecht al vroeger toe te passen. Ik heb nog niets in die zin zien passeren, maar het kan”, waarschuwt Bernard Thuysbaert van Deminor, een organisatie die op vraag van institutionele beleggers pleitte voor het behoud van het enkelvoudige stemrecht voor aandeelhouders.

Vanaf 1 mei kunnen de bestaande vennootschappen hun aandeelhouders vragen voor zo’n opt-in te stemmen op een bijzondere algemene vergadering (BAV). Vaak organiseren bedrijven een BAV onmiddellijk na een gewone AV. Als 75 procent van de aandeelhoudersstemmen zich akkoord verklaart met die opt-in, dan kunnen de nieuwe regels voor vennootschappen vervroegd worden toegepast en kan er ook vervroegd gestemd worden over het meervoudige stemrecht. Volgens Dobbelaere hebben “verschillende cliënten” daarover vragen gesteld. “Maar dat is behoorlijk complex en duur voor genoteerde vennootschappen, waardoor zij vermoedelijk wachten tot 2020. ”

Voor de invoering van het dubbel stemrecht volstaat in het geval van de beursgenoteerde bedrijven 66,66 procent van de stemmen. “Dat percentage komt uit de lucht gevallen, want voor alle andere statutenwijzigingen is 75 procent van de stemmen nodig”, zegt Thuysbaert. Hij verwacht dat de grote beleggers er alles aan zullen doen om de stemming op de algemene vergadering een andere richting uit te sturen.

19de eeuw

Volgens Thuysbaert zouden sommige institutionele beleggers niet in bedrijven willen beleggen die voor meervoudig stemrecht kiezen. Hij merkt ook op dat vermogensbeheerders vaak verplicht zijn hun beleggingen liquide te houden. “Aandelen die op naam staan in het register kan je niet onmiddellijk verkopen. Dat wil daarom nog niet zeggen dat de vermogensbeheerders de aandelen niet voor de lange termijn kopen.” Met het meervoudige stemrecht worden beleggers terug naar het verleden gekatapulteerd. Aan het einde van de 19de eeuw en het begin van de 20ste eeuw werd in heel wat geïndustrialiseerde landen het meervoudige stemrecht ingevoerd, vanuit een nationalistische reflex. Ook het idee dat beleggers geen band hebben met de onderneming waarin ze beleggen en louter speculanten zijn, speelde daarin mee. Aan het eind van de jaren twintig groeide de tegenstand tegen het meervoudig stemrecht, dat als ‘aandeelhoudersfacisme’ werd bestempeld, omdat de aandeelhouders die de touwtjes in handen hadden vooral aan zelfverrijking dachten. Aandelen met meervoudig stemrecht werden in België bij wet verboden in 1934. En nu dus opnieuw ingevoerd.