Opletten met cijfers

Dat de economische toestand slecht is, hoeft niet ten overvloede herhaald te worden. Maar de cijfers die ons de voorbije maanden bereikten waren volgens Aphilion van een geheel andere orde dan we tot nog toe associeerden met het woord ‘slecht’.

Als West-Duitsland halfweg de jaren ’80 als de ‘sick man of Europe’ werd bestempeld, dan was dat omdat de economische groei amper 1% bedroeg. En hoewel een recessie traditioneel omschreven wordt als ‘twee opeenvolgende kwartalen negatieve groei’, ging het meestal om een inkrimping tussen de 0% en 1%. Nu dus niet.

De cijfers zijn hier en daar zo slecht dat wat opzoekingswerk vereist is om zeker te zijn dat we over hetzelfde praten, aldus Aphilion. Zo doet er zich een veel voorkomend misverstand voor met “geannualiseerde groei”.

Die bekomt men wanneer men een cijfer voor een periode van minder dan één jaar (meestal kwartaal, soms maand) omzet naar een cijfer op jaarbasis.

Dus, een economische groei van 1% van het ene kwartaal op het andere, wordt (ongeveer) 4% op jaarbasis.

In de VS is het altijd die 4% die gerapporteerd wordt. Dus het recente bericht dat de Amerikaanse economie in het laatste kwartaal van 2008 met 6,3% gekrompen is, klopt niet. Eigenlijk was die met ongeveer 1,6% gekrompen.

Dat men dit op deze manier doet is niet alleen een kwestie van gewoonte en/of conventie. De cijfers die men krijgt worden op nog wel meerder manieren ‘gemanipuleerd’.

Vooreerst is het zo dat bijna geen enkel economisch cijfer van maand op maand of kwartaal op kwartaal zomaar kan genomen worden omdat seizoenseffecten de interpretatie bemoeilijken.

Zo is het laatste kwartaal van elk jaar voor de meeste Amerikaanse winkelketens altijd veruit de beste maand van het jaar en zegt het volgens Aphilion dan ook weinig de omzet in dit kwartaal te vergelijken met het vorige kwartaal.

Zo boekte de juweliersketen Tiffany recentelijk een omzetstijging van 36% kwartaal op kwartaal, maar lag die omzet wel 20% lager dan hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Het is duidelijk dat dit laatste cijfer relevanter is.

Alle Amerikaanse bedrijven gaan dan ook bij de publicatie van hun kwartaalcijfers vergelijken met hetzelfde kwartaal van het jaar ervoor (dit is trouwens een verplichting).

Op macro-economisch vlak doet men dat vaak ook, maar dit heeft dan wel het nadeel een nogal ‘traag’ cijfer te zijn. Die 6,3% van daarnet wordt dan -0,8% en geeft weer hoeveel de Amerikaanse economie gedurende de vier kwartalen van 2008 gekrompen is.

Omdat het meest recente kwartaal samengegooid wordt met de oudere drie, duurt het een tijdje voor we de omvang van de groeivertraging in dit cijfer zullen waarnemen, aldus nog Aphilion.