Het Instituut voor Financiële Archeologie (IFA) heeft de geschiedenis van beursgenoteerd België grotendeels gedigitaliseerd. “Het verleden leert ons het belang van optimisme, ondernemen en beleggen in aandelen”, zegt Paul Huybrechts, oud-voorzitter van de beleggersfederatie.
Het Instituut voor Financiële Archeologie is klaar met de digitalisering van de zogenaamde Recueil Financier, de bundels jaarverslagen van de bedrijven die tussen 1893 en 1975 op de beurs van Brussel genoteerd waren. “Daardoor zijn nu 240.000 pagina’s financiële informatie voor iedereen vrij beschikbaar”, zei IFA-coördinator Guy Bertrand trots op de persvoorstelling van het project in de kantoren van Euronext Brussel.
België was tot aan de Eerst Wereldoorlog een van de sterkste economieën ter wereld. Dat was ook duidelijke merkbaar op de beurs, waar op het hoogtepunt meer dan 1000 bedrijven noteerden uit binnen- en buitenland. Die lieten een schat aan informatie achter, niet alleen over het bedrijfsleven zelf, maar ook over de aandeelhouders en bestuurders.
De ambitie van het IFA is later ook alle bijlagen bij het Belgische Staatsblad en documenten uit de eerste decennia van België (Recueil des Lois) digitaal beschikbaar te maken. De organisatie draait daarvoor volledig op vrijwilligers. “Ons doel is het bewaren, bestuderen en bekendmaken van historisch-economisch informatie”, aldus Bertrand.
Lessen
Uit die overvloed aan informatie vallen veel lessen te trekken, beklemtoont Paul Huybrechts, die op uitnodiging van het IFA kwam spreken op de voorstelling. “Het verleden leert ons het belang van optimisme en ondernemerschap. De Belg moet ook minder op korte termijn denken en durven in aandelen te beleggen.”
Huybrechts verwijst naar een onderzoek aan het Studiecentrum voor Onderneming en Beurs (SCOB) in Antwerpen. Dat berekende dat wie in 1838, vlak na de onafhankelijkheid van België, 1 Belgische frank had belegd, in 2010 aangepast voor inflatie 218 frank had verdiend. Met de risicovrije rente op obligaties was dat daarentegen maar 3 frank geweest. Dat grote verschil is vooral te verklaren door de geldontwaarding tijdens de Wereldoorlogen.
“Wij zijn een renteniersmaatschappij. Wij verkiezen veiligheid en zekerheid boven risico. Dat kan een spaarder zuur opbreken, leert de geschiedenis”, aldus Huybrechts. “Laten we de rijkdom die hier gecreëerd wordt, denk aan al het geld op de spaarboekjes, zo veel mogelijk beschermen tegen ontwaarding door te beleggen in de enige activa die bewezen hebben dat ze de tand des tijds kunnen doorstaan.”
Landen op de maan
“Voor ons is dit vergelijkbaar met de landing op de maan”, duidt professor economische geschiedenis Erik Buyst (KU Leuven) de betekenis van het digitaliseringsproject van het IFA. “Het belang van die Recueil Financier is al veel langer bekend, maar gewoon door het volume aan documenten viel er in de praktijk nauwelijks mee te werken.”
Volgens Buyst kan de schat aan informatie veel opleveren. “Onze kennis is nu heel erg toegespitst op individuen en weinig op netwerken”, klinkt het. In de nieuwe databank kan bijvoorbeeld ook op naam gezocht worden. Zo zal een beter beeld ontstaan van wie allemaal in welke besturen zat. “Zo zullen we niet alleen de economie, maar ook de politieke geschiedenis van ons land beter begrijpen”, meent Buyst. “Politiek en economie waren vroeger nog meer verweven dan nu. Als we die relaties in kaart brengen, zullen sommige beslissingen, die vandaag onbegrijpelijk lijken, misschien toch duidelijk worden.”
Buyst rekent voorts ook op een beter begrip van de rol van België in de wereld. Ons land was decennialang wat Zwitserland vandaag is, neutraal terrein van waaruit bedrijven uit heel de wereld hun activiteiten opzetten. “We zullen beter begrijpen hoe wij geprofiteerd hebben van die positie.”
Tot slot hoopt de auteur van ‘Het gestolde land’, een recent boek over de economische geschiedenis van België, op meer onderzoek naar de neergang van de Brusselse beurs. “Daar weten we nog veel te weinig over. Maar het is toch opvallend dat Brussel niet eens ter sprake komt wanneer internationale media schrijven over een opvolger voor Londen als het financiële hart van Europa na de brexit.”
Voor meer informatie over de digitalisering van de Recueil Financier en het Instituut voor Financiële Archeologie kunt u terecht op www.finarcheo.org
