Europa blijft zich bezondigen aan krampachtige maatregelen

De overmatige aandacht voor het herstel van de solvabiliteit van de systeembanken leidde tot volgens professor Stefan Duchateau krampachtige maatregelen.

Vermits de meeste systeembanken beneden hun boekhoudkundige pari noteren , kon dit herstel niet verlopen via kapitaalverhogingen, maar moest dit maar gebeuren door een afbouw van activa.

Dit leidde echter tot “fire sales ” van overheidsobligaties waardoor het bancaire probleem zich verder vertaalde in spiraliserende renteverschillen tussen diverse Europese overheden en een diepgaande maar vermijdbare crisis op overheidspapier uitlokte.

Pas in november 2011 zag men in dat deze pro-cyclische politiek ronduit rampzalig was, waarna de ECB de correcte maatregel trof om het (Europese) financiële systeem massaal van liquiditeit te voorzien.

Systeemrisico moet met aangepaste maatregelen worden bestreden

Systeemrisico is immers steeds een uit de hand gelopen liquiditeitscrisis, die dan ook met aangepaste maatregelen moet worden bestreden.

De solvabiliteit (en rentabiliteit) van systeembanken moeten we dan ook voor geruime tijd vergeten als relevante thema’s. De ratio tussen eigen middelen en activa is voor de meeste Europese systeembanken overigens enkel nog een symbolisch gegeven.

Het kapitaal op het passief van de balans is immers kleiner dan de schommelingsmarge van de waardering op de activa. Pas na een volgehouden liquiditeitsinspanning kan de waarde van deze bancaire investeringen zich stabiliseren en kan een geleidelijk herstel van de solvabiliteit worden ingezet.

Dit betekent niet dat professor Stefan Duchateau het signaal de wereld in wil sturen dat (systeem)banken geen kapitaalbuffers nodig zouden hebben.

De situatie van de Spaanse spaarbanken vormt hiervoor een perfecte illustratie. De buffers moeten op een werkbaar niveau worden gebracht om de locale economie van een normale kredietverstrekking te voorzien maar in de komende periode moet de focus vooral worden gelegd op liquiditeit.

Compleet misplaatste maatregelen om schuldopbouw tegen te gaan

Tweede cruciale vergissing vormden de compleet misplaatste maatregelen om de schuldopbouw tegen te gaan. Het is belangrijk dat de overheidsschuld binnen bepaalde normen blijft maar het is volkomen verkeerd om in een land dat aan de rand een economische afgrond staat, met zeer drastische lineaire besparingsmaatregelen te komen.

Vanzelfsprekend moet de nodige begrotingsdiscipline structureel worden ingebouwd via afdwingbare maatregelen die ingebed zijn in een sluitend Europees pact.

De rabiate wijze waarmee besparingen nu worden opgelegd hebben echter niet het gewenste structurele effect en resulteren in een versnelde afbouw van consumptieve bestedingen en investeringen. Dit vormt het ideale recept om van een recessie een depressie te maken.