De drie fasen van de Europese schuldencrisis

Iedereen heeft vandaag de ontwikkeling van de economische crisis in gedachten, een crisis die zich van sector tot sector en van land tot land heeft verspreid. Het antwoord vanwege de staten is volgens Steen Jacobsen van Saxo Bank hetzelfde gebleven: wij herfinancieren terwijl wij de ogen sluiten voor de realiteit (‘extend and pretend’).

Steeds opnieuw is de onoverkomelijke confrontatie met het solvabiliteitsprobleem (er is teveel schuld) aangepakt door meer geld te drukken of de liquiditeiten te verhogen.

Zo wordt enkel geveinsd dat men gelooft dat het de werkelijke oplossing voor de crisis betekent en dat alles wel in orde komt.

Meestal ontwikkelt een crisis zich in drie fasen:

• De ontkenning

• Het protest

• Een nieuw mandaat om tot een echte verandering te komen

De analisten van Saxo Bank stellen een schema voor dat het mogelijk moet maken om te bepalen op welk punt men staat in de ontwikkeling van de crisis, en om een aantal kritische factoren te bepalen waar men rekening mee moet houden tijdens een crisis.

Die factoren rangschikken zij in dalende orde van belang.

Hoogtepunt van de tweede fase

Wij zijn nu op het hoogtepunt van de tweede fase – de fase van het protest. De recente referenda en electorale deadlines werden eerder vertaald door stemmen ‘tegen’ iets dan ‘voor’ een alternatieve optie.

Er valt momenteel niets te merken van een ernstige discussie over wat werkelijk zal moeten worden gedaan om het politiek-financiële systeem van de Europese Unie te hervormen, noch op nationaal niveau, laat staan supranationaal niveau.

De protesten zijn gericht tegen de politiek van blinde herfinanciering die in de eerste fase (ontkenning) opdook. Deze inspanningen hebben geleid tot een ongeremde opeenstapeling van schuld, geldcreatie en de verhoging van de overheidstekorten.

Vanaf de eerste tekenen van besparingsmaatregelen, nog voor het toepassen van enig beleid, gromt het protesterend stemgedrag.

Wij betreden nu de transitie tussen de fase van het protest en die van de nieuwe mandaten die de verandering met zich meebrengen.

60 tot 70% van de crisis achter de rug?

Steen Jacobsen durft te hopen dat al 60 a 70% van de ergste periode van de huidige crisis heeft doorstaan. Het is bijzonder frustrerend geweest om toeschouwer te zijn van de fase van ontkenning die men de laatste jaren heeft meegemaakt.

De fase van protest vertaalt zich door een opleving van energie en brengt ons sneller naar een afwikkeling. Er is jammer genoeg één slecht nieuws: de transitie naar de uitgang van de crisis, die angst veroorzaakt en zich zou kunnen vertalen door een opwaartse schok op de markten, moet nu gebeuren.