Waterstof heeft toekomst, maar wees kieskeurig

De eerste maanden van dit jaar waren groene beleggingen in het algemeen en waterstofaandelen in het bijzonder een hype op de beurzen. Even met de ogen knipperen en de koers ging 10 procent hoger. Sinds het voorjaar zijn de koersen fors teruggevallen. Het thema is niet weg, maar er is nog wel een eind te gaan.

Om waterstof te fabriceren is heel veel elektriciteit nodig. Het overgrote deel wordt geproduceerd door de verbranding van fossiele brandstoffen. We spreken in dat geval van grijze waterstof. Maar vanuit ecologisch standpunt willen we enkel maar propere, groene waterstof. Microsoft-stichter Bill Gates heeft zich op die markt gestort met het project Breakthrough Energy. Dat richt zich onder meer op groene waterstof en duurzame vliegtuigbrandstof.

Gates overtuigde Amerikaanse bedrijven als American Airlines, Microsoft en General Motors om in totaal 1 miljard dollar te doneren aan zijn initiatief. Hij wil een bijdrage leveren aan de doelstelling om tegen 2050 bijna geen broeikasgassen meer uit te stoten. De Europese Commissie heeft dezelfde doelstellingen. Waterstof is een speerpunt in de EU Green Deal. De Commissie wil de komende tien jaar 240 tot 380 miljard euro spenderen voor de uitbouw van de Europese waterstofeconomie.

Waterstoftreinen

De Coradia iLint van de Franse treinbouwer Alstom is de eerste waterstoftrein ter wereld. De trein werd al getest in Duitsland, Nederland, Oostenrijk en Zweden. De brandstofcellen op het dak zetten opgeslagen waterstof om in elektriciteit. Alstom heeft orders binnen voor 41 stellen in Duitsland. De eerste zouden begin 2022 in dienst moeten treden. Alstom is geen energieproducent die geld verdient met het fabriceren van waterstof. Het Franse bedrijf is gespecialiseerd in transport over het spoor. Maar het zet zwaar in op toestellen die rijden op schone brandstof, zoals waterstof, omdat het, zeker voor zware voertuigen, een oplossing voor de toekomst kan zijn. Als de waterstoftreinen van Alstom aanslaan, kan dat de beurskoers mooi ondersteunen.

Belgische initiatieven

Ook Belgische bedrijven zijn al volop in actie geschoten. De Belgische baggeraar DEME bouwt in Oman een grote installatie voor de productie van groene waterstof. Die is bestemd voor de chemische industrie, maar de waterstof en de afgeleiden ervan (groene methanol of ammoniak) zullen worden verkocht aan internationale klanten. De energiecapaciteit van Hyport Duqm zou in een eerste fase 250 à 500 megawatt bedragen.

DEME bouwt ook samen met PMV en de haven van Oostende een waterstoffabriek die met groene energie van de windparken op zee werkt. Het Oostendse Hyport-initiatief zou tegen 2025 de grootste fabriek in zijn soort in Europa kunnen zijn met een capaciteit van 50.000 ton waterstof per jaar. De grootste aandeelhouder van DEME is CFE, dat gecontroleerd wordt door Ackermans & van Haaren (AvH). Beide aandelen zijn genoteerd op Euronext Brussel. CFE is weer in de gratie bij beleggers. Ook moeder AvH presteert de afgelopen maanden erg goed. Beide Belgische bedrijven zijn geen zuivere waterstofaandelen, maar ze staan, via hun belang in DEME, vooraan om te profiteren van de stijgende belangstelling voor groene energie.

Brandstof van de toekomst

De stroomtoevoer door wind- en zonneproductie is, zeker in ons land, erg onregelmatig. Maar het teveel aan energie kan worden aangewend voor de aanmaak van waterstof. Het vormt een duurzame oplossing om die overtollige energie op te slaan en nadien te gebruiken. Die zogenoemde groene waterstof kan op die manier profiteren van goedkope – of zelfs gratis – elektriciteit. Waterstof is nog twee tot drie keer duurder dan grijze waterstof. Maar de kloof wordt kleiner dankzij de snel dalende kosten voor wind- en zonne-energie.

Of groene waterstof aardolie en -gas volledig zal kunnen vervangen, is nog niet zeker. Maar waterstof heeft in de Europese energieplannen een belangrijke rol als brandstof van de toekomst. Het is eenvoudig te maken door water met behulp van elektriciteit te splitsen in waterstofgas en zuurstofgas. Gebeurt dat met groene stroom, dan ontstaat een volledig fossielvrije energiebron die makkelijk te transporteren en op te slaan is.

Betrokken bij alle stadia

Op het Duitse eilandje Helgoland gaat een consortium rond de energiegroep RWE waterstof vervoeren dat ter plekke uit windenergie geproduceerd wordt. Dat Aquaventus-project mikt op een miljoen ton groene waterstof tegen 2035. RWE is het enige Duitse bedrijf dat betrokken is bij alle stadia van de waardeketen voor groene waterstof. Dat gaat van de opwekking van elektriciteit uit duurzame bronnen, via de productie en de opslag van waterstof tot de distributie aan industriële klanten.

RWE maakt deel uit van het NortH2-consortium, samen met onder meer de energiebedrijven Royal Dutch Shell en Equinor. De partners van NortH2 gaan een systeem opzetten dat bestaat uit offshorewindparken, elektrolysers, gasopslagfaciliteiten en pijpleidingen om de elektriciteit uit offshorewind om te zetten in groene waterstof. Die wordt vervolgens opgeslagen en vervoerd. Daarmee kan NortH2 een belangrijke rol spelen bij de verwezenlijking van de EU-doelstelling om tegen 2030 waterstofelektrolyse-installaties met een gezamenlijke capaciteit van ten minste 40 GW te installeren. Het aandeel RWE wist in vijf jaar met 120 procent in waarde te stijgen. Het dividendrendement is relatief stabiel rond 2,5 procent. RWE is een aandeel in een toekomstgerichte sector, geschikt voor de rustige belegger.

Waterstofplatform

Het Belgische Tractebel is een onderdeel van het Franse Engie. Het ingenieursbedrijf ontwierp een concept voor een waterstoffabriek op zee, qua omvang vergelijkbaar met een olieboorplatform. Het waterstofplatform van Tractebel wordt verankerd in de zeebodem. Daarnaast werkt het bedrijf aan oplossingen voor drijvende windparken die in diepe wateren ontplooid kunnen worden. In die parken zal de waterstofproductie geïntegreerd worden in de windmolens. De mogelijkheden zijn enorm en Engie staat klaar om daarvan, via dochteronderneming Tractebel, volop te profiteren. Het aandeel Engie is eentje om te volgen in de transitie naar groene waterstof.

Voor vrachtwagens

De Europese Unie verplicht wagenbouwers om alternatieven voor de vervuilende verbrandingsmotoren te zoeken. Motoren op basis van waterstof kunnen een alternatief vormen, maar brandstofcellen op waterstof hebben nog niet het niveau bereikt waar ze een kostenefficiënte optie voor lichte voertuigen zijn. Omdat waterstof drie keer meer energie per kilogram levert dan diesel, kan het wel een oplossing zijn voor vrachtwagens.

Waterstof lijkt vliegtuigkerosine nog niet te kunnen vervangen. Alleen de meest optimistische scenario’s gaan ervan uit dat waterstof pas na 2045 een haalbaar alternatief voor vliegtuigen wordt. De Deense rederij Maersk heeft acht containerschepen besteld die op koolstofneutrale methanol kunnen varen. De schepen, die elk 16.000 containers kunnen vervoeren, worden gebouwd door het Zuid-Koreaanse Hyundai Heavy Industries.

Grote energiebedrijven zitten niet stil. We hadden het al over RWE. Ook oliereus Royal Dutch Shell bouwde al waterstoftankstations in het Verenigd Koninkrijk en Californië. Producenten van industriële gassen zoals Air Liquide, Air Products en het Duitse Linde halen al omzet uit de productie van waterstof.