Nikkel is de slechtste leerling van de klas

Nikkel was in de eerste jaarhelft het slechtst presterende basismetaal. De gedeeltelijke opheffing van een uitvoerverbod in Indonesië en de politieke ommezwaai in de Filipijnen duwden de nikkelprijs naar omlaag.

Nikkel was in de eerste jaarhelft het slechtst presterende basismetaal, met een verlies van bijna 10 procent. Het jaar begon nochtans vrij goed en de prijs van het metaal klom even tot boven 11.000 dollar per ton. De gedeeltelijke opheffing van een uitvoerverbod in Indonesië en de politieke ommezwaai in de Filipijnen duwden de nikkelprijs weer naar omlaag.

Indonesië en de Filipijnen

Indonesië stelde in 2014 een verbod in op de uitvoer van onbewerkte ertsen. Die maatregel kwam er om de verwerking in eigen land te stimuleren, maar ze had grote gevolgen voor de beschikbaarheid van nikkelerts. De leemte die Indonesië liet, werd grotendeels gevuld door de Filipijnen, die de rol van de belangrijkste uitvoerder van nikkelerts naar China overnamen. Maar ook die aanvoerroute dreigde in het gedrang te komen. Milieuminister Regina Lopez beschuldigde verschillende mijnen van vervuiling en illegale ontbossing, en dreigde met sluitingen. Ongeveer de helft van de Filipijnse output kwam daarmee in het gedrang. De Filipijnse nikkelproductie daalde in het eerste kwartaal met 36 procent en de uitvoer naar China met een vijfde. Maar Lopez werd begin mei teruggefloten en zowel de output als de uitvoer nam opnieuw toe. Tegelijk werd het uitvoerverbod in Indonesië na drie jaar versoepeld. Ineens waren de zorgen over de beschikbaarheid voorbij. De prijs van een ton nikkel viel prompt terug van meer dan 12.000 dollar eind vorig jaar naar 8700 dollar begin juni.

Onvoldoende aanbodvermindering

In theorie duwen lagere nikkelprijzen het aanbod met de hoogste productiekosten uit de markt. Dat gebeurde tijdens de vorige correctie van de nikkelprijs in 2015 en begin 2016. De International Nickel Study Group (INSG) rekende voor dat de mijnproductie tussen 2014 en 2016 is gedaald met 23 procent door de lagere output in Brazilië en Australië. Dat werd gedeeltelijk gecompenseerd door het stijgende aanbod van nikkelijzer. Het is een goedkoper alternatief voor geraffineerd nikkel dat in minder hoogwaardige staalsoorten wordt gebruikt. In Nieuw-Caledonië startte Vale de Goro-mijn en Glencore de Kiniambo-mijn op. Beide worden de komende jaren verder uitgebreid.

Goldman Sachs verwacht voor dit jaar een aanbodoverschot van 37.000 ton geraffineerd nikkel. Dat zou in 2018 oplopen naar ongeveer 100.000 ton. De instelling verlaagde haar prijsprognose voor de komende twaalf maanden van 11.000 naar 9000 dollar per ton. Na de recente correctie is het neerwaartse prijsrisico op korte termijn beperkt. Inspelen op een hogere nikkelprijs kan onder meer via de Daily Hedged Nickel ETC van uitgever ETF Securities (ticker ENIK en ISIN-code JE00B6XL6W59). Die tracker noteert in euro en dekt het wisselkoersrisico af.