Wanneer ontploft de gasprijs?

Volgens specialisten is de gasprijs wegens het ruime aanbod nog niet meteen aan een spectaculaire stijging toe.

De gasmarkt wordt vaak met de olieprijs geassocieerd, maar volgt sinds een jaar of twee een eigen parcours. De gasprijs blijft wel sterk gelinkt aan de olieprijs, wat voor heel wat problemen zorgt, maar daarover later meer. De omstandigheden op beide markten zijn in de loop der tijden echter verschillend geëvolueerd.

Zo is het een feit dat olie een schaars product is geworden. De beschikbare hoeveelheid gas daarentegen is nooit eerder zo groot geweest. Momenteel wordt het gasoverschot in Europa op meer dan dertig miljard dollar geschat. En de grondstof is nog niet meteen schaars aan het worden.

Tot nog toe werden gasbellen uitsluitend ontdekt tijdens de zoektocht naar oliebronnen. Beide grondstoffen waren nauw met elkaar verbonden. Maar sinds kort heeft gas zijn eigen ‘bronnen’, met name in schisten. Het gaat om niet-conventioneel gas waarvan de reserves zich vooral in de Verenigde Staten bevinden, maar ook in Europa is er heel wat aanwezig.

“De boom van schistgas doet zich wereldwijd voor”, zo schreef de New York Times onlangs. “Het gaat om een ruim voorhanden zijnde en goedkope grondstof. Niets zal de groei ervan stoppen.” De productie van dat niet-conventionele gas is in de Verenigde Staten al goed voor een derde van de productie en dat zou tegen 2030 kunnen oplopen tot 60 %.

Een andere evolutie die ingrijpende gevolgen zou kunnen hebben voor de gasmarkt, is het eenvoudiger wordende vervoer van de grondstof.

Tot voor kort kon gas alleen via dure pijpleidingen getransporteerd worden. Daardoor was de gasmarkt verdeeld en een productieoverschot in de VS bijvoorbeeld had slechts weinig invloed op de Europese gasmarkt.

Dat is echter niet meer het geval sinds de komst van LNG ( liquified natural gas of vloeibaar aardgas), dat het vervoer van gas, onder andere per schip, heel wat eenvoudiger maakt. De ontwikkeling van LNG heeft de markt meer liquide gemaakt omdat de geografische verdeeldheid van de gasmarkt erdoor verdween, maar dat betekent ook wel dat bij een overaanbod de hele wereld de gevolgen daarvan ondervindt.

Specialisten verwachten dat de LNG-markt in 2011 een overschot van zowat 90 GM3 (miljard kubieke meter) zal kennen.

Verschil marktprijs en kopersprijs

Het aanbod aan gas is op dit ogenblik dus heel wat groter dan de vraag ernaar. Dat zou nog wel een tijd zo kunnen blijven, want er wordt geschat dat de vraag de komende jaren met 1 tot 1,5 % zal toenemen. Er wordt dan ook voor gepleit de gasprijs niet langer te koppelen aan die van olie, want de fundamentals van beide markten hebben niet veel meer gemeen.

De gasprijs op de contantmarkt, die in functie van de fundamentals van de sector evolueert en niet aan de olieprijs gekoppeld is, geeft de evolutie van de markt goed weer. Zo ging de gasprijs van 14 dollar voor een miljoen BTU (de meeteenheid voor thermisch gas) midden 2008 naar 4 dollar begin 2010. Buiten de contantmarkt moeten kopers 7 à 8 dollar per miljoen BTU neertellen voor hun gas, wat ze uiteraard onrechtvaardig vinden.

GDF Suez, Eni en E.ON, om er maar drie te nomen, zullen echter geduld moeten oefenen, want het vastleggen van de gasprijs ligt politiek en economisch gevoelig. Er zijn onderhandelingen aan de gang, maar Rusland en Qatar, de twee grootste gasproducenten, lijken weinig geneigd om het systeem van de prijsbepaling, dat op dit ogenblik in hun voordeel werkt, te wijzigen.

En hun alleenheerschappij op de markt maakt onderhandelingen moeilijk. Maar de opkomst van niet-conventioneel gas zou daar de komende jaren weleens verandering in kunnen brengen.

Karine Huet