De wet die personeelsafgevaardigden beschermt tegen ontslag is straks twintig jaar oud. Specialisten arbeidsrecht vinden dat het tijd wordt om een aantal uitwassen van het systeem aan te pakken.
Wie zich kandidaat stelt voor sociale verkiezingen geniet van een bijzondere ontslagbescherming op basis van een wet uit 1991. Personeelsafgevaardigden ontslaan is zeer moeilijk en als het toch gebeurt, passeren ze vaak langs de kassa. Als een werkgever een beschermde werknemer ontslaat zonder zich aan een omslachtige wettelijke procedure te houden moet die een vergoeding betalen die kan oplopen tot vier jaar en in extreme gevallen zelfs tot acht jaar.
Weg met de uitwassen Die ontslagbescherming veroorzaakt meer dan eens ergernis bij werkgevers want de wet heeft de jongste jaren wel tot een aantal uitwassen geleid. “Op basis van de rechtspraak kunnen we inderdaad een aantal vraagtekens plaatsen bij de wet”, zegt Olivier Wouter van het advocatenkantoor Claeys & Engels. Zo is de regeling over het aantal beschermde werknemers in een bedrijf met 100 of 499 werknemers dezelfde. En dat kan tot vreemde situaties leiden. In bedrijven met 100 tot 500 werknemers zijn er zes mandaten te begeven voor de ondernemingsraad en zes voor het preventiecomité. Die werknemers genieten een bijzondere ontslagbescherming, net als hun zes plaatsvervangers. Als elk van de drie erkende vakbonden kandidaten voorstellen dan is het niet uitgesloten dat er in een bedrijf tot 72 beschermde werknemers zijn. In een middelgrote onderneming van 100 werknemers is dan twee derde beschermd. Henri-François Lenaerts (Claeys & Engels): “Het aantal beschermde personeelsafgevaardigden voor een bedrijf met iets meer dan 100 werknemers kan niet even hoog kan zijn als in een bedrijf met 500 mensen. Er zouden best een paar tussencategorieën worden gecreëerd.”
Processie van Echternach De grootste bron van ergernis over de wet is de omslachtige procedure om de beschermde werknemer te ontslaan. Een beschermde werknemer kan wel degelijk worden ontslagen om dringende redenen of om economische redenen. Maar een werkgever die dit gedaan wil krijgen moet rekening houden met een processie van Echternach. Hij moet lange procedures doorlopen via de arbeidsrechtbank, er worden uitgebreide verzoeningsperiodes voorzien, soms moeten dossiers zelfs behandeld worden in de Nationale Arbeidsraad (NAR). Die procedure is veel te lang en is aan herziening toe, zo zeggen advocaten. Olivier Wouters: “Niet alleen kan de procedure versoepeld worden, we moeten ook eens nagaan of er voor het ontslag van een personeelsafgevaardigde geen derde mogelijkheid bestaat: het slecht presteren zoals dat voor andere werknemers geldt. Als een délégué in een bedrijf niet meer functioneert dan moet het ook mogelijk zijn om hem te doen vertrekken. Dat zou eveneens moeten gebeuren via een verkorte procedure voor de arbeidsrechtbank.”
