Kunst en muziek uit de kapel
In 2011 gingen de Muziekkapel Koningin Elisabeth en ING België, beide gedreven door dezelfde waarden en met de klemtoon op topkwaliteit, een samenwerking aan. Het partnership werd recent vernieuwd tot in 2016. Het treedt nu in een nieuwe fase met de uitlening van enkele kunstwerken uit de collectie van de bank.
In de in licht ondergedompelde onthaalruimte van de Muziekkapel Koningin Elisabeth ontdekt de bezoeker Untitled (Pink), een kunstwerk in de vorm van een aquarium. Het is een werk van Ann Veronica Janssens, de Belgische kunstenares van het ‘ongrijpbare’. Als je ernaar kijkt, krijg je de indruk dat er een roze kleur aan de oppervlakte drijft. Maar er is helemaal geen kleur. Het roze is alleen maar een illusie, het gevolg van een subtiel spel met het licht, en alles wat dat licht kan uitdrukken. Ann Veronica Janssens wil vloeistoffen als het ware materialiseren en materie dematerialiseren. De ‘tweeling’ Untitled (Pink), Bright Green (met een groen oppervlak) staat in de kelders van de Kapel, naast de Foyer. Beide werken flirten met de afwezigheid van het materiële en proberen te ontsnappen aan de tirannie van objecten. Ze verleggen de grenzen van de perceptie en scherpen de zintuigen. In die zin krijgen ze in de context van de Kapel een bijzondere weerklank.
Zeer binnenkort doet nog een ander kunstwerk zijn intrede : buiten, op het gazon van de Kapel zal het spectaculaire glazen Paviljoen van de Amerikaanse kunstenaar Dan Graham worden geïnstalleerd. Op een zorgvuldig uitgekozen plek : het werk zal zich tegenover het historische gebouw positioneren en worden weerspiegeld in de glazen gevel van de nieuwe uitbreiding.
Kunst en cultuur toegankelijk maken voor iedereen, in overeenstemming met de roeping van de Kapel.
Met zijn initiatief om kunstwerken uit te lenen wil ING België kunst en cultuur toegankelijk maken voor iedereen. Een beslissing die perfect overeenstemt met de roeping van de Kapel om jonge muzikanten te pushen het beste van zichzelf te geven, én met het nieuwe concept van het instituut : MuCh (Music Chapel) Music en MuCH Pleasure. Meer muziek en meer plezier voor iedereen.
EEN SCHATKAMER IN HET GROEN
De Muziekkapel Koningin Elisabeth is de verwezenlijking van een droom van koningin Elisabeth, Eugène Ysaÿe (een van de grootste Belgische componisten en violisten) en mecenas Paul de Launoit. Eind jaren 30 schreef de koningin, een geraffineerde melomaan : “Ik wil dat de Muziekkapel de grootste kunstenaars opleidt opdat ze België alle eer kunnen aandoen.” Het gebouw werd ingeplant in hartje Zoniënwoud, aan de rand van het domein van Argenteuil, als een “schatkamer in het groen”, volledig volgens de wens van de koningin. De inhuldiging vond plaats op 12 juli 1939.
De Luikse architect Yvan Renchon (schoonbroer van de schrijver Georges Simenon en leerling van de beroemde architect Henry van de Velde) ontwierp een prachtig gebouw, typisch jaren 30 : horizontaal silhouet, eenvoudige en pure lijnen, een opeenvolging van vensters, geen overbodige ornamenten. Binnen vinden we alleen nobele materialen terug : lambriseringen en houtsnijwerk (uit notenhout uit de Kaukasus), vloeren van rood marmer, ruwe zijde op de muren, zetels die met vaalrood leder zijn bekleed.
Als “centrum van excellentie voor artistieke vorming” was de Kapel bestemd voor muzikanten van hoog niveau, “de muzikale elite van morgen”. “Bij de start waren er twaalf leerlingen in drie secties”, vertelt Bernard de Launoit, uitvoerend voorzitter van het instituut. “Vandaag hebben we zestig jongeren en zes secties : piano, viool, cello, altviool, kamermuziek en zang. Begin jaren 2000 barstten we bijna uit onze voegen. We hadden zoveel ruimte tekort dat we voorlopige lokalen moesten huren. In 2004 namen we dan de beslissing om de ruimte te vergroten en om te investeren in een infrastructuur die gelijke tred houdt met de ontwikkeling van de Kapel. Na tien jaar werkzaamheden konden we de uitbreiding in januari 2015 inhuldigen. De totaalkost bedroeg 10 miljoen euro. Meer dan 90% van de financiering kwam uit eigen fondsen, de rest van fundraising en publieke fondsen.”
De lange glazen gevel is versierd met honderden gedrukte pixels, een ‘moderne’ en digitale transcriptie van de partituur ‘Harmonie du soir’ van Eugène Ysaÿe, een van de initiatiefnemers van de Kapel.
Onder de naam ‘de vleugel van De Launoit’ werd de uitbreiding opgetrokken vlak achter het (vandaag geklasseerde) historische gebouw. Het gebouw is een ontwerp van de Brusselse architecten Olivier Bastin en Sébastien Cruyt. Elegant, uitgepuurd maar gesofisticeerd. En eveneens in overeenstemming met de wens van koningin Elisabeth om perfect in de omringende natuur op te gaan. De lange glazen gevel is niet minder dan 80 meter lang en is versierd met honderden gedrukte pixels, die een ‘moderne’ en digitale transcriptie zijn van de partituur ‘Harmonie du soir’ van Eugène Ysaÿe, een van de initiatiefnemers van de Kapel. Om de nieuwe vleugel te betreden, moet men eerst het historische gebouw door. We komen uit op de grote studio, een superbe concertzaal met 250 plaatsen, in een kleurenpalet van grijze en beige schakeringen, sober en elegant. Het licht stroomt er binnen langs de immense glasramen die uitgeven op het bos van Argenteuil. Het is ongetwijfeld een van de weinige concertzalen ter wereld die van zo’n natuurlijke lichtinval en een zo buitengewoon bosrijk kader kunnen genieten.
De ‘De Launoit-vleugel’ bevat ook drie repetitie- en opnamezalen en twintig logeerstudio’s : dertien duplexen voor de residerende muzikanten (uitgerust met een piano), zeven eenvoudige studio’s voor gasten op doorreis. De residenten hebben een grote foyer tot hun beschikking, waar ze zich kunnen ontspannen door biljart te spelen of naar het plafond te staren. De Belgische kunstenaar Jean-Luc Moerman tekende namelijk voor een monumentale plafondschildering, een soort moderne arabesk in zwart en wit, een werk dat aanspoort tot meditatie en sereniteit.
Zo biedt de vleugel van De Launoit nog meer jonge muzikanten de kans om in de Kapel te verblijven. Zij worden aangetrokken door de uitmuntende kwaliteit van het onderwijs en de professoren. De studenten worden begeleid en opgevolgd door zes grote namen uit de klassieke muziek : José van Dam (zang), Augustin Dumay (viool), Maria João Pires (piano), Gary Hoffman (cello), Miguel Da Silva (altviool) en het Quatuor Artemis (kamermuziek). “Het is onze bedoeling om de cohesie tussen de zes secties te versterken”, vervolgt Bernard de Launoit. “De context is gunstig voor het opzetten van nieuwe projecten.”
In zijn nieuwe XXL-versie is de Muziekkapel een zeer aantrekkelijk project voor private mecenassen én voor bedrijven.
In zijn nieuwe XXL-versie is de Muziekkapel vanzelfsprekend een zeer aantrekkelijk project voor private mecenassen én voor bedrijven. ING België, sinds 2011 partner van de Kapel, besloot om zijn steun te verlengen voor een periode van drie jaar, tot in 2016. Het initiatief voor dit partnership is te danken aan Marie Helsmoortel, Head of Private Banking Brussels : “Ik ben al vele jaren mecenas van de Kapel, van toen ik deelnam aan hun eerste muzikale cruise. Toen ik eraan begon, vroeg ik me af of ik met drie concerten per dag geen overdosis zou riskeren. Maar ik heb niet alleen alle concerten bijgewoond, maar ook de repetities. Toen ik jong was, heb ik vier jaar lang bijna dagelijks klassieke dans gedaan. In de Kapel vond ik dat allemaal terug : de muziek, een uitstekende opleiding, de prestaties, het podium, de kunstenaars, een project dat gedragen wordt door gepassioneerde mensen.”
“Kunst maakt deel uit van het DNA van ING. We hebben sinds mensenheugenis een mooie, levende kunstcollectie, we krijgen de kans om te werken in een omgeving met mooie dingen, we organiseren al jarenlang magnifieke expo’s. Toen ik hoorde dat de Kapel op zoek was naar een structurele sponsor, heb ik dat intern ter sprake gebracht. En al zeer snel kwamen we tot de consensus over een partnership. We zijn zeer blij dat we klanten kunnen uitnodigen in de Kapel. Die beseffen meteen dat ze een buitengewone plek betreden, waar ze intieme concerten kunnen bijwonen van muzikanten die misschien de Bartoli, Rostropovitch of Pollini van morgen zijn. De samenwerking tussen ING en de Kapel is een verbond van schoonheid. Tot ieders tevredenheid, denk ik.”
Sinds 2014 voert Philippe Jaumain, Head of Corporate Sponsoring, Events & Art Management een koerswijziging door in het beleid van de ING-kunstactiviteiten. “Het is onze bedoeling om de hedendaagse creativiteit te ondersteunen, vooral dan de Belgische. De Kapel op haar beurt leidt jonge muzikanten op. Het nieuwe gebouw verleent de Kapel een nieuw elan en voegt een eigentijdse dimensie toe. We willen dit partnership dus versterken op alle mogelijke manieren. We streven naar een hechte, evoluerende samenwerking op lange termijn. Het gaat hier dus om een strategisch partnership, geen tactisch.”
“Vandaag voegen we er een dimensie van ‘uitwisseling’ aan toe : we hebben aan de Kapel werken van Ann Veronica Janssens en Dan Graham uitgeleend, werken die we samen met Bernard de Launoit uitkozen. Die uitleningen krijgen zeker een vervolg, maar we zijn bezig met het bedenken van een hele reeks projecten. Het is de bedoeling om twee werelden te verenigen waartussen muren zijn gebouwd. Terwijl we toch een mooie legitimiteit hebben in de wereld van kunst en cultuur. Bruggen bouwen tussen de universa van de bank en de muziek, dat vinden we een interessant spoor. We gaan ook een link leggen in het ING Art Center, aan het Koningsplein, waar we twee expo’s per jaar organiseren. Bernard zou er concerten kunnen organiseren en zijn mecenassen uitnodigen. We willen ook een goede zichtbaarheid bieden aan de concerten die in de Kapel worden georganiseerd, en dit in al onze agentschappen in Brussel en Waals-Brabant, waar we goed vertegenwoordigd zijn.”
“Samengevat : we laten ons leiden door de reflectie over hoe elke partij de andere de grootst mogelijke ‘return’ kan bezorgen. Het is op die manier dat dit partnership volledig tot zijn recht komt.” Bernard de Launoit bevestigt het discours van Jaumain : “Voor ons is het een actief partnership en het moet altijd een win-win zijn. Onze locatie is uitzonderlijk. De wens om banden te smeden tussen de architectuur van gisteren en van vandaag, tussen het geklasseerde park en de levende kunsten : dat is zinvol. De door ING uitgeleende werken zijn een bron van meditatie en inspiratie, ze prikkelen de nieuwsgierigheid, roepen vragen op. Het is geen expo, de werken moeten leven. Ze zijn een bijkomende bron van creativiteit voor onze artiesten. Het is tijd om naar een hogere versnelling te schakelen. Het is de bedoeling om van de Kapel de Belgische Villa Medici te maken.” ?
TEKST BARBARA WITKOWSKA
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier