Sociaal ondernemen heeft de wind in de zeilen
Publishing Partner verbindt organisaties met de lezers van en doet een beroep op de specialisten van Roularta Brand Studio voor tekst en illustraties. De inhoud wordt eventueel aangebracht door de partner en valt buiten de verantwoordelijkheid van de redactie.
De eerste Belgische editie van The Venture van CHIVAS REGAL heeft een winnaar. Trends Style woonde in de Brusselse Country Club de finale bij. Hartverwarmend en winstgevend: vijf ondernemers pitchten er hun sociaal project.
BeeOdiversity is verkozen tot de meest beloftevolle sociale start-up van het land. De ecologische en sociale impact, de succesvolle eerste stappen in het buitenland en de potentie om het idee wereldwijd uit te rollen, charmeerden juryleden Bruno Watten-bergh (COO van Impulse Brussels en directeur van Solvay Innovation), Amid Faljaoui (directeur van Le Vif en Tendances en hoofdredacteur van Canal Z), Bart Becks (stichter van crowdfundingplatform angel.me en durfkapitaalfonds VentureWise.eu) en Marnik D’Hoore (oprichter en CEO van Bloovi, ieLon en Opium).
Michaël Van Cutsem, medeoprichter en directeur van BeeOdiversity, komt daarmee een stap dichter bij de prijzenpot van 1 miljoen dollar die verbonden is aan de internationale competitie waarmee whiskystoker Chivas Regal sociaal ondernemen wind in de zeilen geeft. Tussenstap naar de mondiale finale is een bootcamp aan het Skoll Centre for Social Entrepreneurship in Oxford. Daar vergelijken alle nationale winnaars hun businessplannen en stellen die nog scherper.
Trends Style zet de projecten van de vijf Belgische finalisten nog eens op een rij.
FYTEKO — EEN VACCIN TEGEN DROOGTE VOOR PLANTEN
Guillaume Wegria, Managing director en R&D program leader: “De opwarming van de aarde is een uitdaging voor de landbouw. Vorig jaar verpieterde in Zuid-Afrika meer dan 60 pro- cent van de maïs door extreme droogte. Maar ook in ons land wordt de waterstress steeds groter. Het blijft langere tijd droog en als het regent, valt die in erg korte tijd met bakken uit de hemel. Planten en landbouwgewassen moeten dus beter tegen droogte worden gewapend, en daar heeft Fyteko een antwoord op.”
“Van nature hebben planten de potentie om zichzelf te beschermen en zo weinig mogelijk water te verbruiken als het droog is. Wij hebben een biostimulant ontwikkeld die de plant ‘wijsmaakt’ dat het droog is, waardoor ze efficiënter met water omgaat nog voor er sprake is van een tekort. Vergelijk het met vitaminen die je neemt om te verhinderen dat je ziek wordt. Een vaccin voor de plant. Aan de genetische structuur van de plant veranderen we niets. We baseren ons op een molecule die al in de plant aanwezig is.”
Onderschat niet dat er in de landbouwsector een grote verandering aan de gang is, waarbij er meer kansen komen voor middelgrote bedrijven.
“Of we met Fyteko niet op het terrein van de grote multi-nationals komen? Onderschat niet dat er in de landbouwsector een grote verandering aan de gang is, waarbij er meer kansen komen voor middelgrote bedrijven die geen genetisch gemanipuleerde organismen (ggo’s) gebruiken en de nadruk op duurzaamheid leggen. We zien voor Fyteko vooral kansen in Zuid-Amerika en Afrika en testen nu volop in Spanje en Italië. Op ons product hebben we een wereldwijd patent genomen.”
“Van bij het begin was het onze bedoeling om iets te ontwikkelen dat mensen helpt. Goede oogsten zijn essentieel, dat is een open deur. We zochten naar een middel dat én merkbare resultaten oplevert én dat elke teler zich kan permitteren. Een mooi product voor een faire prijs.”
OVERVIEW FINANCE — ZICHT OP DE AFRIKAANSE REKENING
Hans Pauwels, medeoprichter en CEO: “Van clichés wordt wel eens gezegd dat ze een grond van waarheid bevatten, maar de dooddoener dat mensen in Afrika niet bezig zijn met het beheer van hun persoonlijke financiën klopt van geen kanten. De meesten balanceren meticuleus hun inkomsten en uitgaven, maar hebben daar niet de juiste tools voor. Ja, huishoudboekjes van papier die je hier met een beetje geluk nog in een speciaalzaak vindt, liggen in een stad als Nairobi in grote pakken opgetast in de supermarkt. Ze zijn erg populair.”
“Het grote probleem in Afrika is dat weinig financiële transacties sporen achterlaten – mensen betalen er meestal cash – wat de boekhouding bemoeilijkt. Dat speelt ook in hun nadeel als ze geld willen lenen omdat de bank geen idee van hun profiel en hun terugbetalingscapaciteit heeft. Gevolg: de erg populaire overbruggingskredieten zijn er ontzettend duur, met jaarrentes tot 300 procent.”
“Het ontbreekt hen dus aan een tool om hun eigen financiën convenabel te beheren. Daar brengt Overview Finance verandering in. Om in Kenia te blijven: daar is mobile money big business. Mobile money kennen wij hier niet, maar per jaar stroomt bijna 15 procent van de Keniaanse economie per sms van gsm naar gsm. De ‘Proximussen van Afrika’ zijn banken geworden. Die telecombedrijven controleren en confirmeren de bedragen die per sms worden verstuurd. Wij hebben nu een app ontwikkeld die deze sms’en capteert, analyseert en relevante data visueel inzichtelijk voorstelt. Een gratis budgetteringstool voor smartphones die alle betalingen en inkomsten via sms netjes bijhoudt en in grafiekjes voorstelt. Gebruikers zien in een oogopslag hoeveel ze besteden aan voeding, vervoer, huur … En wanneer ze welke rekening moeten betalen en of ze hun budget niet overschrijden.”
“De lancering van de app is voorzien op 21 maart in Nairobi. Na Kenia, willen we ons richten op Nigeria. Waarom die twee landen? Omdat het digitaal de meest geëvolueerde markten in Afrika zijn. Een potentiële markt van 22 miljoen gebruikers.”
Op termijn moet onze app er ook voor zorgen dat banken wél een objectief beeld hebben van de financiële situatie van de aanvrager van een lening.
“Mijn twee zonen en ik begonnen aan Overview Finance vanuit drie premissen. We wilden een project met een uitgesproken sociale dimensie, het moest voldoende schaal hebben en snel kunnen groeien in een grote markt, en het moest iets met technologie te maken hebben. We zien Overview Finance als iets heel sociaals. Je kunt moeilijk zeggen dat leningen tegen 300% sociaal zijn. Lucratief, dat wel. Het is dan ook geen wonder dat in die landen Amerikaanse bedrijven neerstrijken die zich puur richten op leningen die de mensen aangaan om het einde van de maand te overbruggen. Op termijn moet onze app er ook voor zorgen dat banken wél een objectief beeld hebben van de financiële situatie van de aanvrager van een lening. Die kennis moet er toe leiden dat de rentes dalen, want het is normaal dat banken hoge tarieven opleggen aan mensen die ze van haar noch pluim kennen. Kennen de banken hun klanten wel, dan zouden de kosten van financiële producten significant moeten dalen. Dat is ook in het voordeel van de bank. Het is beter een lagere rente aan te rekenen aan iemand die kan terugbetalen dan een hoge rente aan iemand die dat niet kan.”
BOSAQ — DE CIRKEL VAN HET WATER
Jacob Bossaer, oprichter en CEO: “Bosaq is een bedrijf dat wandelt op twee benen. Aan de ene kant geven we advies aan bedrijven. We onderzoeken hoe ze minder water kunnen verbruiken door er slimmer mee om te gaan en hoe ze duurzamer water kunnen produceren. Dat doen we in hoofdzaak in België. Aan de andere kant is het onze ambitie om waterschaarste wereldwijd op te lossen. Daarvoor hebben we twee producten ontwikkeld. De SolarAQ zet met zonne-energie oppervlakte-water (zee-water, regenwater, grondwater, water uit rivieren …) om in drinkbaar water. Een tweede product zuivert afvalwater op basis van hernieuwbare energiebronnen en levert water dat niet drinkbaar is, maar wel bruikbaar voor sanitair gebruik, wassen, vaatwas, irrigatie … Beide producten creëren geen afvalstromen, wat essentieel is voor ons duurzaamheidsconcept. Het ligt in onze bedoeling de volledige watercyclus rond te maken. We richten ons in de eerste plaats op ecotoerisme. In heel wat landen in Afrika, Zuidoost-Azië en Midden- en Latijns-Amerika zijn hotels afhankelijk van vaak ondermaatse watervoorzieningen.”
Sociaal engagement werd me met de paplepel meegegeven.
“We willen een maximale sociale impact en hebben ook oog voor wie zich geen dergelijke installatie kan permitteren. Minimaal 10 procent van de winst van Bosaq gaat naar onze vzw Water Heroes waarmee we onze producten naar arme gemeenschappen kunnen brengen die nood aan zuiver water hebben. Elke klant die bij Bosaq koopt, ondersteunt zo automatisch een goed doel. Het sociale zit in onze organisatie ingebakken. Zelf kom ik uit een gezin van tien. Vader en moeder hebben in Congo gewerkt. Sociaal engagement werd met de paplepel meegegeven. Maar ik ben ook een businessman die geld wil verdienen. Die twee dimensies samen geven het sterkst denkbare verhaal: je eigen kapitaal opbouwen om je sociale impact te vergroten. Ik heb er dan ook geen enkele moeite mee om de vzw in te schakelen om de commerciële waarde van onze producten te vergroten. Beide zijn verstrengeld en dus vloeit die commerciële meerwaarde terug naar het sociale doel.”
FUNDS FOR GOOD — BELEG IN ONDERNEMENDE WERKLOZEN
Nicolas Crochet, managing partner: “Het verhaal van Funds for Good begint bij twee vaststellingen. In België – en bij uitbreiding in de rest van Europa – geldt dat je geen ondernemer kunt worden als je geen centen hebt. Je hebt geld nodig als je je eigen bedrijf wil oprichten. Wie geen startkapitaal heeft, mag zijn droom voor zijn sociaal bedrijf, zijn technologische start-up of zijn kapsalon meteen opbergen. Want een bank leent geen eurocent uit aan wie zelf niets op tafel legt.”
“Allerlei onderzoeken bevestigen vaststelling nummer twee: honderden miljoenen euro’s leiden een slapend bestaan op spaarrekeningen in België en Europa. Waarom worden die niet beter geïnvesteerd? Omdat mensen niet overtuigd zijn van de bestaande mogelijkheden om te investeren. Velen zoeken spaarproducten die een goede rente opleveren, natuurlijk, maar die ook ethisch zijn en een lokale impact hebben. Mensen willen steeds meer producten die een band hebben met de echte economie, de tastbare wereld.”
Wie van ons een gratis lening krijgt, krijgt er gratis coaching bovenop.
“Met Funds for Good creëren en verspreiden we kwaliteitsvolle investeringsproducten met een goede opbrengst, die ethisch zijn en een lokale impact hebben. Onze beveks worden via de traditionele kanalen (banken, makelaars, private bankers) aan de man gebracht in België, Frankrijk en Luxemburg. Uit die activiteiten halen wij onze winst. De helft van die winst plus 10 procent van onze eigen inkomsten schenken wij aan onze sociale stichting. Al dat geld in Funds for Good wordt renteloos uitgeleend aan mensen zonder werk en zonder kapitaal die een eigen zaak willen starten. Mensen die willen werken, maar dat enkel kunnen door hun eigen business op te starten. Omdat ze te oud zijn, of te jong, of de verkeerde huidskleur hebben, of niet het juiste diploma … Met ons geld hebben ze voldoende startkapitaal om aan te kloppen bij banken of micro- investeerders voor bijkomende middelen.”
“Wie van ons een gratis lening krijgt, krijgt er gratis coaching bovenop. Zo zorgen we ervoor dat hun kansen op succes stijgen. Goed voor hen en goed voor ons en de investeerders. Over die initiatieven rapporteren wij naar onze community, de investeerders. Elke maand krijgen ze een financieel overzicht en informatie over de projecten die we steunen. Ze zien de impact van hun investering en worden bovendien uitgenodigd om met ons mee te doen. Om een project van nabij te leren kennen of als coach op te treden. We stellen met plezier vast dat steeds meer investeerders, banken en investeringsmaatschappijen bij ons aankloppen en mee op de kar willen springen.”
“Hoe succesvol we zijn? 80 procent van de starters die via microfinanciering aan geld komen, is na vijf jaar nog altijd actief. Dat betekent dat wat we doen, een van de meest krachtige en succesvolle manieren is om mensen uit de werkloosheid te halen. We zijn gestart in 2013 en hebben nu 70 ondernemers de kans gegeven om te starten. Ons doel is om in België 5000 werklozen om te turnen in ondernemers en 100.000 in Europa. Dat is ambitieus, maar het is haalbaar.”
BEEODIVERSITY — BUZZY BUSINESS
Michaël van Cutsem: “Dat bijen het zwaar te verduren hebben, is genoegzaam bekend. Daar dreigt ook de mens slachtoffer van te worden, want zonder bestuiving hangt er geen fruit aan de bomen en dreigen tal van landbouwgewassen te verdwijnen. Bijen zijn de perfecte enquêteurs van de omgeving. Geen enkele techniek is zo gesofisticeerd en kan zo’n ruime omgeving monitoren. De gemiddelde actieradius van bijen om stuifmeel te verzamelen, schommelt tussen de 1,5 en 3 kilometer rond de bijenkast. Dat is omgerekend zo’n 700 hectare. In sporttermen: 1.000 voetbalvelden.”
“Het stuifmeel vertelt hoe groot de variatie is aan bloemen, planten, bomen en gewassen in de omgeving van de bijenkast. Het stuifmeel signaleert ook of een terrein vervuild is door zware metalen en of er pesticiden worden gebruikt. Op basis van die informatie kunnen we actie ondernemen om de vervuiling aan te pakken of de biodiversiteit te vergroten. Als we merken dat er veel pesticiden worden gebruikt, organiseren we samen met de lokale overheden bijvoorbeeld workshops met de lokale boeren. Als we zien dat er weinig biodiversiteit is, adviseren we om bepaalde planten te introduceren.”
We stelden met ons onderzoek vast dat er weinig biodiversiteit was in en rond de gemeente en dat tal van boeren pesticiden gebruikten.
“Ons project in Knokke-Heist is een mooie illustratie van wat wij kunnen betekenen. We stelden met ons onderzoek vast dat er weinig biodiversiteit was in en rond de gemeente en dat tal van boeren pesticiden gebruikten. Met de boeren zochten we naar werkbare alternatieven en met de gemeente en de burgers deden we honderden extra aanplantingen. Na twee jaar zien we al een grote impact: het aantal plantensoorten ging er met de helft op vooruit en de sterftegraad in de bijenkolonies was laag. Ook toeristisch en educatief plukt Knokke-Heist de vruchten van het project: er zijn vier gegidste rondleidingen rond bestuiving, biodiversiteit en ecologie ontwikkeld.”
“We zijn met BeeOdiversity begonnen in 2013 en werken nu al voor tal van grote bedrijven: Spa, Bru, CGB, Elia, Suez … De inspiratie komt van dr. Bach Kim Nguyen, een wereldautoriteit op het vlak van de dreigende verdwijning van de bijen. Hij schreef er niet alleen zijn doctoraat over aan de universiteit van Luik, hij wilde vooral een reëel verschil maken. Momenteel lopen er 60 projecten in België en Frankrijk. Goed voor 42.000 hectare (60.000 voetbalvelden). Ons doel is om binnen de vijf jaar meer dan 200.000 hectare te bestrijken en een internationale speler te worden. We werken hard aan de ontwikkeling van een biomonitoring tool, waarmee we de facto de omgeving van elke bijenkast op aarde kunnen monitoren. Als we alle imkers zover krijgen om ons toegang te geven tot hun kasten, kunnen we wereldwijd oplossingen aanbieden aan de plaatselijke bevolking.” ?
Meer info over The Venture van Chivas Regal
TEKST DIRK REMMERIE