Fascinerende zeiljachten komen boven water

Ieder jaar brengt de Panerai Classic Yachts Challenge de meest fascinerende oude zeiljachten ter wereld samen. Trends Style woonde in Toscane een van de regatta’s van de editie 2015 bij in het gezelschap van Angelo Bonati, de grote baas van het sponsorende horlogemerk.

In maar weinig sportcompetities primeert schoonheid op prestaties. Elegantie op snelheid. Passie op financiën. Een schaarse uitzondering op de regel vormt de Panerai Classic Yachts Challenge, een internationaal regattacircuit voor klassieke en vintage zeiljachten. Ja, natuurlijk wil iedereen winnen. Maar de olympische leuze ‘deelnemen is belangrijker dan winnen’ is hier heus geen holle slogan.

Het circuit omvat vier etappes in de Middellandse Zee (in Frankrijk, Italië en Spanje, van juni tot eind september), drie aan de Oostkust van de Verenigde Staten (in augustus), één in het Caribische Antigua (in april) en één in Cowes, in de wateren van het Engelse Isle of Wight (in juli).

Aan de Toscaanse etappe die Trends Style in juni bijwoonde, namen enkele oogverblindende oude zeiljachten deel. Zoals de 50 meter lange driemaster Xarifa (1927), een schoener die met zijn meer dan 1000 m² zeilen voor spektakel zorgde. Ook van de partij : de 25 meter lange Hallowe’en (1926). Of nog, de Savannah en Whitefin, allebei 27 meter lang en superbe reconstructies met de mooie lijnen van de schepen van weleer. Ook de Italiaanse marine gaf present met een vloot van zes jachten die in de zomer worden gebruikt werden om kadetten op te leiden : de Capricia (1963), de Caroly (1948), de Corsaro II (1961), de Sagittario (1972), de Orsa Maggiore (1994) en de Stella Polare (1965). Die laatste werd op de Italiaanse werf Sangermani gebouwd, naar de plannen van het beroemde New Yorkse kabinet Sparkman & Stephens, dat al tekende voor enkele boten die de overwinning in de America’s Cup in de wacht wisten te slepen. De veertig historische schepen werkten de regatta’s af onder een loden zon en met variabele winden van 7 tot 12 knopen.

De zeiljachten worden verdeeld in vier categorieën : Big Boats, Vintage, Classic en Spirit of Tradition. Op het eind van de wedstrijd krijgt de winnaar in elke categorie een horloge van Officine Panerai, een model dat mooi de link tussen het merk en de wereld van klassieke schepen illustreert : de Luminor 1950 Regatta 3 Days Chrono Flyback Titanio is een chronograaf die speciaal werd uitgerust met een countdown-functie, om zo makkelijk te kunnen aftellen naar de start van de race.

MILITAIRE GEHEIMHOUDING

Sinds elf jaar is Officine Panerai – de officiële naam van dit Italiaanse merk dat zijn (grote) horloges in het Zwitserse Neuchâtel fabriceert – de sponsor van het evenement. En sinds 2012 neemt het ook zelf aan de races deel met zijn schitterende jacht Eilean. De Eilean is een Bermudan ketch, een tweemaster met twee grote, krachtige zeilen. De sobere en uitgepuurde boot, zowel in lijnen als tuigage, is eigenlijk geen wedstrijdboot. Sinds hij in 1936 voor het eerst te water werd gelaten, stak hij al 36 maal de Atlantische Oceaan over. De kits kende ook een gloriemoment toen hij in 1982 figureerde in de clip ‘Rio’ van de groep Duran Duran.

Panerai en de zee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Officine Panerai werd in 1860 opgericht in Firenze : het was zowel een atelier, winkel als school voor horloges. Jarenlang leverde het merk precisie-instrumenten aan de Italiaanse militaire marine, vooral aan de gespecialiseerde duikers-kikvorsmannen. Uurwerken zoals de Radiomir en de Luminor, vandaag wereldberoemd bij de horlogeliefhebbers, waren in die periode het voorwerp van strikte militaire geheimhouding. Het grote publiek leerde ze pas kennen in 1997, na de overname van Panerai door de Richemont-groep.

In de buitenlounge van de Molo della Pilarella de Porto Santo Stefano ontmoeten we Angelo Bonati. We hebben zicht op tientallen masten die meedeinen op de klotsende golven. De Eilean van Panerai ligt een beetje verder aangemeerd, want ook de tweemaster neemt deel aan deze Argentario Sailing Week : een reeks van drie regatta’s in de Golf van Talamone. Bonati doet ditmaal zelf niet mee. Deze ‘zondagse zeiler’ zoals hij zichzelf graag noemt, is nochtans bezeten van de sport. “Passie is de expressie van het beste dat er in je zit”, vindt hij. “Het is dus van belang om altijd een beroep of activiteit uit te oefenen die je passioneert.”

DE REDDING VAN DE EILEAN

Het is dankzij de passie en het maritieme instinct van Bonati dat Panerai vandaag op varen op een van de mooiste jachtschepen ooit. Hij doet nog eens het verhaal. “Ziet u, ik ben een onvoorspelbaar, creatief iemand. Alles hangt vaak af van het moment waarop die creativiteit tot uiting komt. Toen ik in 2006 op de Eilean stootte, waren we helemaal niet op zoek naar een boot. We waren in Antigua op de Caraïben en wilden na het werk een piña colada drinken. Na twee cocktails zagen we dan dit wrak liggen. Een lek had de boot deels laten zinken, een invasie van termieten had de boegspriet, de helft van de grote mast en de achterste mast aangetast. Maar de buitenhuid in teak was nog goed dankzij de beschermende, oliehoudende eigenschappen van het hout. De eigenaar van de boot was er ook en hij kende de barman. Ik zei tegen mezelf dat deze ‘ramp’ een uitstekend communicatie-instrument zou kunnen worden voor ons merk. Ze vroegen me of ik gek was, en ik antwoordde : ja, een beetje.”

De Eilean werd in 2007 met een containerschip naar Italië gebracht en onderging een volledige restauratie. De vormen en karakteristieken bleven bewaard, net als een groot deel van de oorspronkelijke materialen. De restauratie was in handen van een team ambachtslui van de Francesco Del Carlo-werf (in Viareggio) en nam twee en een half jaar in beslag, goed voor 40.000 werkuren.

De Eilean, wat in het Gaelic ‘klein eiland’ betekent, is een 27,70 meter lange Bermuda-kits uit 1936. Hij werd gebouwd op de Fife-scheepswerven in het Schotse Fairlie, die bij kenners een legendarische reputatie genieten. Drie generaties van de Fife-familie (William I, William II en William III) bouwden enkele van de mooiste schepen ter wereld die ook vandaag nog rondvaren : de Cambria uit 1928, de Tuiga uit 1909, de Moonbeam III en de Moonbeam IV uit 1912 (tussen 1950 en 1959 in het bezit van prins Rainier van Monaco die er zijn huwelijksreis met Grace Kelly op doorbracht), of nog de Latifa uit 1936.

Na zijn restauratie haastte de Eilean zich naar de Caribische eilanden, waar hij bijna dertig jaar had rondgedobberd, om deel te nemen aan de eerste etappe van de Panerai Classic Yachts Challenge van 2010. En ook dit jaar is hij van de partij.

DE TIJD EN DE ZEE

Maar vanwaar komt dus deze interesse van Panerai voor de zee ? Waarom flirt een horlogemerk dat bekend staat voor zijn eigentijdse design met oude schepen ? Angelo Bonati : “Panerai is een merk dat doordrenkt is van historische waarden : onze Florentijnse roots, de vooruitstrevende producten die we vroeger voor de Italiaanse marine maakten, en zo verder. In 1936, het jaar dat de Eilean werd gebouwd, produceerde Panerai het eerste prototype van het duikhorloge voor de expedities van de Primo Gruppo Sommergibili van de koninklijke Italiaanse marine. Onze band met de zee is dus evident. Het is een goede zaak dat onze communicatie in het verlengde van die historische waarden ligt. Vandaar dat we liever voor oude schepen opteren en niet voor de nieuwste en snelste modellen. De boten die meedoen aan deze Challenge, hebben trouwens iets unieks, exclusiefs en ambachtelijks dat je ook terugvindt in onze horlogerie. En de horlogerie ligt al sinds mensenheugenis aan de basis van navigatie-instrumenten. Ook vandaag nog. Een gps zonder tijdsaanduiding zal niet werken. Kortom, onze keuze voor oude schepen is vanzelfsprekend.”

En het zeilen helpt Angelo Bonati ook om Panerai beter te leiden. “Een zeiljacht vraagt een strikte organisatie, maar je moet ook flexibel zijn om je boot te krijgen waar je hem wil hebben. Ook anticiperen is belangrijk, zeilen vergt voorspellende kwaliteiten : bijvoorbeeld het kleinste signaal van de natuur interpreteren om het weer in te schatten. Wel, dat is niet alleen in het zeilen zo. Dat geldt onverkort voor het werk en het leven. Een boot is de expressie van het leven op enkele vierkante meters. Iedereen aan boord werkt met eenzelfde doel voor ogen. Zeilen is natuurlijk een plezier, maar het is ook een inspanning en een opoffering. Het is hard werken. Na en dagje zeilen ga je ‘s avonds uitgeput naar huis.”,

TEKST SERGE VANMAERCKE