De kunst van het restaureren bij Parmigiani Fleurier

Parmigiani Fleurier: een grote notoriteit op het vlak van restaureren.

Het huis Parmigiani Fleurier verlegt de focus van lifestyle naar product. CEO Michel Parmigiani legt aan Trends Style uit waarom. Maar een gesprek met Michel Parmigiani gaat onvermijdelijk ook over zijn grote passie: de kunst van het restaureren.

Weinig horlogemakers konden zo hun stempel op het universum van de haute horlogerie drukken als de Zwitser Michel Parmigiani. Oorspronkelijk restaurateur van horloges en antiquiteiten, groeide hij in vier decennia tijd uit tot een van de best gequoteerde ontwerpers op de internationale markt van de tijdmeting. Maar aan de vooravond van de twintigste verjaardag van het merk moest Parmigiani een derde van zijn personeel aan de deur zetten.

Michel Parmigiani : “Er is een samenloop van omstandigheden die maken dat de markten het zeer moeilijk hebben. Omdat ze het zich niet kunnen veroorloven om achteruit te gaan, hebben tal van grote, beursgenoteerde groepen op een ongeziene manier overstocks aangelegd bij de retailers. In bepaalde locaties als Hongkong – voor heel wat horlogemerken de grootste markt – zorgde dat voor problemen. Temeer omdat die regio de laatste maanden om politieke redenen niet meer het grote aantal shoppende (Chinese) toeristen over de vloer kreeg. Intussen wordt Europa getroffen door de nasleep van de aanslagen, en verkeert het Midden-Oosten in staat van oorlog. We zitten in een negatieve spiraal waardoor heel wat mensen minder geld uitgeven.”

We zullen de focus verleggen van lifestyle naar product. Dat geeft ons de tijd om onze producten te verfijnen zodat ze kant-en-klaar zijn om bij de eerste nieuwe, positieve economische golf meteen in productie te gaan.

“Parmigiani Fleurier is een klein huis en dat geeft ons een zekere souplesse. Wij hebben onze productie vertraagd, precies om overstock te voorkomen, maar daardoor hebben we, met spijt in het hart, van een deel van onze medewerkers in de productie afscheid moeten nemen. Al onze andere takken, van onderzoek naar nieuwe modellen tot ontwikkeling, blijven op hetzelfde tempo met evenveel mensen verder draaien. In totaal zijn er dat nu een honderdtal. We gaan misschien enkele lijnen aanpassen, of lijnen on hold zetten, maar we gaan zeker geen enkele lijn binnen het gamma stopzetten. Verder zullen we de focus verleggen van lifestyle naar product. Dat geeft ons nu de tijd om onze producten te testen en te verfijnen zodat ze kant-en-klaar zijn om bij de eerste nieuwe, positieve economische golf meteen in productie te gaan. Want na regen komt zonneschijn.”

Wat betekent de verschuiving van lifestyle naar product concreet ?

“Dat we een aantal van onze partnerships uit het verleden zullen stopzetten. Ik wil daar nog niet over uitweiden. In ieder geval blijft de samenwerking met het Festival International de Ballons in Château-d’Oex bestaan.”

Parmigiani Fleurier associeert zich met vooraanstaande merken als Pershing en Bugatti. Hoe komen die samenwerkingen doorgaans tot stand ?

“Die twee merken hebben uit eigen beweging contact met ons opgenomen. Normaal gezien weigeren we horloges onder licentie te vervaardigen, maar in beide gevallen bleef de creatie onmiskenbaar een Parmigiani Fleurier. Onze Bugatti-horloges zijn uniek in de wereld. De montage van de onderdelen langs een transversale as – naar analogie met een automotor – resulteerde in een wijzerplaat die de tijd lateraal weergeeft en niet plat op de pols zoals bij een gewoon horloge. In 2004 lanceerden we ons eerste Bugatti-horlogemodel, de Type 370, een ode aan de mythische Bugatti Veyron. De tweehonderd exemplaren waren in no time uitverkocht. Nadien volgde een hele reeks andere Bugatti-horloges. De laatste in het rijtje moest de Bugatti Galibier worden, maar omdat die auto er nooit gekomen is, hebben we het horloge in stand-by gezet. Dat horloge bestaat eigenlijk al kant-en-klaar, het werd uitvoerig getest. We zullen het aanpassen aan wat de toekomst bij Bugatti brengt. Maar we moeten gewoon op de knop drukken om het in productie te laten gaan.”

Vandaag heeft Parmigiani Fleurier nog altijd een restauratieatelier dat exclusief gewijd is aan het restaureren van kunstobjecten uit de voorbije eeuwen.

Met de restauratie van het zogenaamde ‘Egg by Fabergé’ werd u wereldberoemd op het vlak van restauratie. Die expertise verwaarloost u nooit.

“In de loop der jaren heeft Parmigiani op dat vlak een grote notoriteit ontwikkeld. Dat we erin slaagden om de Pendule Sympathique van Breguet te restaureren, is daar niet vreemd aan. Iedereen dacht dat dit stuk niet meer te restaureren viel. Het gaat om een sobere klok, uniek in haar soort en voor mij is het het meest elegante object dat ik ooit mocht restaureren. Toen ze door Sotheby’s in Monaco werd verkocht, werd erbij gezegd dat ze onherstelbaar was. Maar mijn klant uit Bazel kende mijn competenties en hij heeft ze aan mij toevertrouwd. De klok bevindt zich nu in het museum van Patek Philippe. Vandaag heeft Parmigiani Fleurier nog altijd een restauratieatelier dat exclusief gewijd is aan het restaureren van kunstobjecten uit de voorbije eeuwen. Momenteel werk ik aan een zeer dun, delicaat zakhorloge met tourbillon dat ooit in onze bakermat Fleurier werd vervaardigd. Het gebeurt niet vaak dat zo’n pareltje naar zijn plaats van origine terugkeert. Ja, dan komt de sentimentele mens in mij naar boven. Het zijn zeldzame verhalen.”

De kunst van het restaureren bij Parmigiani Fleurier

Was de Pendule Sympathique de moeilijkste restauratie die u uitvoerde?

“Nee. Voor de moeilijkste restauratie moet ik terug naar de jaren 80 toen ik in een 19e-eeuws anoniem zakhorloge van mijn allereerste klant, een horlogeverzamelaar uit Bazel, een automaat met goochelaar moest repareren. De moeilijkheid was niet de goochelaar zelf, maar de zes vragen die hij beantwoordde. Zo was er een vraag die je op een soort van plaatje in het horloge deed glijden. Wanneer je op een knop drukte, schoot de goochelaar in actie. Hij maakte allerlei gestes, tikte tegen een tak en het antwoord kwam tevoorschijn. Een vraag was : ‘Wat is er zeldzaam ?’. Dan luidde het antwoord bijvoorbeeld : ‘Een vriend’. Er waren zes antwoorden mogelijk. Het moeilijkste was dat het horloge zwaar beschadigd en getransformeerd was. Ik heb heel het mechanisme opnieuw moeten uitdenken en weer opbouwen. En dat in een tijd dat we nog niet zoals vandaag over computerprogramma’s en 3D-simulaties of andere moderne onderzoeksmethoden beschikten. Nu zou zo’n restauratie veel makkelijker verlopen.”

De kunst van het restaureren bij Parmigiani Fleurier

Van welk stuk droomt u dat u het nog mag restaureren ?

“Van verschillende antieke stukken, zoals het meesterwerk van de 18e-eeuwse Franse meesterhorlogemaker Antide Janvier. Dat planetarium gaf de stand van de planeten aan, de maanfase, de getijden, de zons- en maansverduisteringen, de tijdsvereffening,… via nooit eerder geziene tandwieloverbrengingen. Een ander magistraal stuk uit de geschiedenis is het Astrarium van Dondi, soms ook wel het achtste wereldwonder genoemd. Er bestaan enkele replica’s van : zo staat er eentje in het Musée International de l’Horlogerie in La Chaux-de-Fonds, één in het museum van Padua en één in het Leonardo da Vinci Museum van Wetenschap en Techniek in Milaan. Dat astrarium is door de handen van tal van prominente namen uit de geschiedenis gegaan. Volgens de geschiedenisboeken was het zelfs een favoriet stuk van Karel de Grote. Volgens de legende zou het ten tijde van Napoleon in een brand vernietigd zijn, maar een bewijs daarvan werd nooit geleverd. Ik droom er nu nog altijd van dat iemand het originele exemplaar terugvindt en dat het in mijn restauratieatelier terechtkomt (lacht).”

Tot slot : waar staat het merk Parmigiani over twintig jaar ?

“Nog altijd bij én met ons. Tien, twintig jaar zijn zo voorbij. Het merk an sich zal niet veel veranderen. We gaan het mechanische karakter van onze horloges uitbreiden omdat we nog meer ‘horloge’ en minder ‘lifestyle’ willen zijn.”

Is de opvolging verzekerd ?

“Ja hoor. Intussen zijn er al vijf horlogemakers die een opleiding bij mij hebben genoten, van wie twee in de restauratie en de andere als constructeur of prototypist.” ?

TEKST ANJA VAN DER BORGHT

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content