Werkgevers die nauwelijks geschikte kandidaten vinden om hun vacatures in te vullen, hebben dat deels aan zichzelf te danken. “We blijven maar zoeken naar witte raven”, zegt Mieke Vertriest van X-trans. Haar oplossing: werknemers met de juiste basiscompetenties aanwerven en hen opleiden.
Knelpuntberoepen zijn beroepen waarvoor werkgevers moeilijk geschikte kandidaten vinden. Het aantal vacatures is er groter dan het aanbod op de arbeidsmarkt. Dat verschijnsel heeft drie belangrijke oorzaken. De eerste is een kwantitatief tekort: er studeren te weinig mensen af die het beroep kunnen uitoefenen.
Daarnaast kan er sprake zijn van een kwalitatief tekort: er hebben wel voldoende mensen het vereiste diploma, maar ze voldoen niet aan de eisen van de werkgever. Ten derde kunnen de arbeidsomstandigheden kandidaat-werknemers afschrikken. Mensen die weekend-, ploegen- of nachtwerk doen of een emotioneel belastende baan hebben, haken snel af als een andere vacature hun pad kruist.
Afhankelijk van de oorzaak kan een gericht beleid helpen die lacunes op te vullen. “Spelen de ongunstige arbeidsomstandigheden een rol, dan is het zaak die zo veel mogelijk te verbeteren”, zegt Chantal Janssens van het hr-dienstverleningsbedrijf Securex. “Bij een te klein of ondergekwalificeerd aanbod zijn er twee mogelijke denksporen: je werkt je op tot modelwerkgever, zodat alle goede krachten voor jou willen werken, of je trekt werknemers met de juiste basiscompetenties aan en je leidt hen op. Het ideale antwoord is een combinatie van de twee.”
Mieke Vertriest, de bedrijfsleider van het transportbedrijf X-trans, is het daarmee eens. “Je hoort vaak zeggen dat er te weinig competente krachten zijn, maar het probleem ligt ook bij de werkgevers. We blijven maar zoeken naar witte raven. Ik zou wel willen dat al mijn nieuwe krachten perfect tweetalig zijn, met elke soort vrachtwagen kunnen rijden en de hele wetgeving tot in de puntjes kennen, maar ik kan hen ook opleiden. Bij X-trans volstaat een rijbewijs C1 om als vrachtwagenchauffeur aan de slag te gaan. Daarnaast kijken we vooral naar de klantgerichtheid en het engagement van de kandidaat. Wie bereid is zich in te zetten voor zijn baan, kan hier ontzettend veel leren. Een werkgever moet voldoende tijd investeren in zijn mensen.”
Training op maat
Chantal Janssens beaamt dat sommige werkgevers realistischer moeten zijn. “We moeten beseffen dat nieuwe krachten zelden alles kunnen en onmiddellijk inzetbaar zijn. Er is training op maat nodig om hen optimaal te doen renderen.” Ze verwijst naar de externe preventiedienst van Securex, die kampt met een tekort aan bedrijfsartsen. “Bedrijfsarts is een knelpuntberoep. Het vergt een hoge scholing met een specialisatie. Daarom trekken we al jaren artsen aan van wie we de specialisatie deels financieren. We moedigen ook de opleiding en de coaching op het werk aan. De nieuwe krachten draaien vanaf de eerste dag onder begeleiding mee. Zo vinden we toch voldoende mensen die mettertijd voldoen aan het gewenste profiel.”
De chauffeurs van X-trans rijden ‘s nachts, maar dat vormt volgens Mieke Vertriest geen obstakel om nieuwe mensen te vinden. “Veel vrachtwagenbestuurders zien die vaste nachtritten veeleer als een voordeel. Zo vermijden ze ellenlange files en kunnen ze ontspannener rijden. Bovendien zijn er vaste afspraken rond het vertrek- en het aankomstuur, telkens met voldoende marge. Ik ken een hoop jonge mensen die na hun nachtdienst hun kinderen naar school brengen, gaan slapen en ‘s middags aan de poort staan om de kinderen af te halen. Zo kan nachtwerk dus ook bijdragen aan een goede balans tussen werk en privé. Bovendien is dat werkregime meteen duidelijk voor iedereen.”
Goele Geeraert
