Dit zijn vier technieken om te slagen als freelancer

Freelancers moeten het zien te redden zonder de ondersteuning van een werkgever. Met deze tips gaan ze succesvol om met de onzekerheid en de onvoorspelbaarheid van hun statuut.

Heb je ooit op een trapeze gestaan?” Dat was het antwoord van de zelfstandige consultant Martha (niet haar echte naam), toen we haar vroegen haar werk te beschrijven in de vijf jaar nadat ze zelfstandig was begonnen. Zij had het onlangs geprobeerd en vond het een goede metafoor voor haar leven: de leegte die ze voelt tussen de opdrachten in, de opwinding als ze nieuw werk binnenhaalt en de discipline, de concentratie en de elegantie die haar beroep vereisen. “Trapezeartiesten lijken enorme risico’s te nemen, maar beschikken over een veiligheidssysteem met netten, apparatuur en collega-artiesten. Het lijkt alsof ze alleen zijn, maar dat is niet zo.”

Martha maakt deel uit van een groeiend segment van de beroepsbevolking dat weleens wordt omschreven als de klusjeseconomie. Zo’n 150 miljoen professionals in Noord-Amerika en West-Europa hebben de relatieve zekerheid van werken bij een onderneming achter zich gelaten om op zelfstandige basis aan de slag te gaan. Een deel van die groei is toe te schrijven aan de toename van vervoer- en dienstenplatformen, maar uit een recent rapport van McKinsey blijkt dat kennis- en creatieve beroepen de grootste en snelst groeiende segmenten van de freelance-economie zijn.

Uit een grondig onderzoek met 65 freelancers (zie kader Over de auteurs) bleek dat freelancers heel wat persoonlijke, sociale en financiële angsten hebben zonder de veiligheid en de ondersteuning van een werkgever. Maar tegelijk verklaarden ze ook dat die onafhankelijkheid een keuze was en dat ze de voordelen ervan niet wilden opgeven. Hoewel ze zich zorgen maakten over onvoorspelbare schema’s en middelen, vonden de freelancers ook dat ze meer moed hebben en een rijker leven leiden dan hun tegenhangers in loondienst.

De meest doeltreffende zelfstandigen hechten zich aan vier aspecten: locaties, gewoontes, doelen en personen. Dat helpt hen de emotionele hoogtes en laagtes van hun werk aan te kunnen en energie en inspiratie te vinden. Ze zijn ook interessant voor werknemers van bedrijven die autonoom werken, van thuis uit of in een satellietkantoor, of die op een dag misschien zullen willen overstappen naar een carrière als freelancer.

1 Locaties

Doordat ze niet beschikken over een kantoor in een bedrijf, gaan freelancers op zoek naar locaties die hen beschermen tegen externe afleiding en druk. Het zijn plaatsen die hen een gevoel van verankering geven. Heel wat van die ruimtes voelen besloten aan, soms zelfs onaangenaam. Ze worden gebruikt voor al het belangrijke werk. Ze beschikken over alle benodigdheden voor de activiteiten van de freelancer, en weinig anders. Het zijn plaatsen om te werken. Een softwareontwikkelaar van wie het kantoor aan al die voorwaarden voldeed, beschreef het als de “cockpit van een straaljager”, waar alles wat hij nodig heeft, binnen handbereik ligt. “Het voelt soms claustrofobisch aan”, legde hij uit. “Maar als ik daar ben, zit de open ruimte in mijn hoofd.”

2 Gewoontes

In bedrijven worden gewoontes vaak geassocieerd met veiligheid of saaie bureaucratie. Maar steeds meer onderzoek toont aan dat topatleten, wetenschappelijke genieën, populaire artiesten en zelfs doorsneewerknemers gebruikmaken van gewoontes om hun focus en prestaties te vergroten. Sommige gewoontes verbeteren de workflow. Denk aan een vast schema, een to-dolijst, de dag starten met de grootste uitdaging of een telefoontje met een klant, een zin niet afwerken in een boek om de volgende dag vlot te kunnen beginnen of de vloer van de studio vegen en ondertussen nadenken over een nieuw stuk. Een andere routine is jezelf verzorgen, zoals voldoende slapen, mediteren, gezond eten of sporten. Beide soorten omvatten vaak een ritueel element dat het gevoel van orde en controle versterkt in onzekere omstandigheden.

3 Doelen

De meesten van de 65 deelnemers aan het onderzoek deden aan het begin van hun zelfstandige carrière allerlei opdrachten om voet aan de grond te krijgen op de markt. Tegelijk benadrukten ze dat slagen gelijkstaat met opdrachten aanvaarden die verband houden met een ruimer doel. Stuk voor stuk konden ze uitleggen waarom hun werk meer is dan een manier om geld te verdienen, of het nu ging om vrouwen meer invloed geven via film, nefaste marketingpraktijken aanklagen, of bedrijfsleiders helpen op een integere manier succes te boeken.

4 Personen

Studies in bedrijfsomgevingen hebben aangetoond hoe belangrijk anderen zijn voor onze loopbaan, als rolmodellen die tonen wie we kunnen worden en als collega’s die ons helpen vooruitgang te boeken door samen hetzelfde pad te bewandelen. Wetenschappers hebben ook gewaarschuwd voor een ‘epidemie van eenzaamheid’ op de arbeidsmarkt. Het risico daarop is nog groter bij freelancers. De geïnterviewde freelancers zijn zich bewust van de gevaren van sociaal isolement en proberen dat te vermijden. Ze zeggen allemaal dat ze een beroep doen op anderen om gerustgesteld en aangemoedigd te worden. Soms gaat het om directe rolmodellen of ondersteunende medewerkers. In andere gevallen om familie, vrienden of kennissen in soortgelijke domeinen. Zij kunnen niet altijd specifiek advies geven, maar helpen de freelancers toch moeilijke tijden door te komen en geven hun de moed risico’s te nemen.