Portugees familie-imperium Espirito Santo kapseist

© reuters
Patrick Claerhout
Patrick Claerhout redacteur bij Trends

Amper enkele maanden voor zijn pensioen en een eervol afscheid van de bank die hij groot maakte, viel Ricardo Salgado brutaal van zijn voetstuk. De spil in het imperium van de Portugese familie Espirito Santo wordt verdacht van fraude en valsheid in geschrifte.

Voluit is zijn naam Ricardo Espirito Santo Silva Salgado, maar de Portugese pers gebruikt veel liever zijn koosnaampje DDT. Elke vergelijking met de gelijknamige garagehouder uit F.C. De Kampioenen loopt echter mank. DDT staat voor ‘Dono Disto Tudo’, vrij vertaald: de eigenaar van dit alles.

Ricardo Espirito Santo Silva Dalgado is de leidende figuur van de Portugese zakenfamilie Espirito Santo, die eigenaar is van de Banco Espirito Santo en daarnaast een web aan zakelijke activiteiten uitbouwde, gaande van een hotelketen in Portugal, vastgoed in Brazilië tot een gigantische sojabonenplantage in Paraguay. Wereldwijd goed voor 400 bedrijven en 25.000 werknemers.

Schuldenlast

Maar net de vermenging van belangen tussen de bank en de familiebedrijven heeft geleid tot de val van Banco Espirito Santo (BES). Tekorten in andere bedrijven werden bijgepast door leningen van de bank. Het gevolg was dat de schuldenlast van de groep aanzwol tot 7,5 miljard euro.

De complexe groepsstructuur van holdings, ondernemingen en in Luxemburg geregistreerde aandelenpakketten maakte deze carrousel mogelijk zonder dat toezichthouders of buitenstaanders iets merkten. Zelfs de op een na grootste aandeelhouder van BES, de Franse bank Crédit Agricole, was zich van geen kwaad bewust. De Fransen zagen zich zopas genoodzaakt hun belang van 15 procent volledig af te schrijven en voelen zich gerold door de familie Espirito Santo.

Pater familias

Ze richten hun pijlen op Ricardo Salgado, die jarenlang aan het hoofd van BES stond en de internationalisering van de bank vormgaf. Salgado zag in 1944 het levenslicht in wat toen al een vermogende bankiersfamilie was. Zijn grootvader leidde de bank tussen 1932 en 1955 en was een van de belangrijkste adviseurs van de voormalige dictator Salazar.

Toen Salazar in 1974 door de Anjerrevolutie ten val werd gebracht, vluchtten de meeste leden van de familie Espirito Santo naar het buitenland. De bank werd in 1975 genationaliseerd. Ricardo Salgado verbleef vele jaren in Brazilië en Zwitserland. Pas in 1991 kwam hij in stijl terug naar Portugal. Hij had zich intussen opgeworpen tot hoofd van de familie en in het kader van een herprivatiseringsprogramma verwierf hij opnieuw de controle over de Banco Espirito Santo.

Hoewel heel rijk houdt Salgado er geen luxueuze of buitensporige levensstijl op na. “Mijn dag begint om 8.30 u. op de bank en hij eindigt om 22 u. op de bank”, verklaarde hij ooit. De pater familias heeft wel altijd goede relaties met politici onderhouden. Niet minder dan 25 Portugese ministers of staatssecretarissen hadden banden met de Banco of de Grupo Espirito Santo.

Eind juli werd Salgado door het Portugese gerecht opgepakt op beschuldiging van belastingontduiking, fraude en witwaspraktijken. Een dag later werd hij vrijgelaten na het betalen van 3 miljoen euro borgtocht. Het debacle van de groep Espirito Santo was op dat moment compleet. Drie familiale vehikels, die stroomopwaarts de bank controleren, hadden bescherming tegen hun schuldeisers gevraagd. De bank zelf publiceerde een verlies van 3,6 miljard euro en moest gered worden voor de Portugese overheid.

Bij die redding werden voor het eerst de nieuwe Europese principes gehanteerd: de aandeelhouders en de houders van achtergesteld schuldpapier (junior debt) blijven achter met een ‘bad bank’ en een pak slechte leningen. Depositohouders en houders van senior debt kunnen terecht bij de nieuwe, goede bank, die 4,9 miljard euro vers kapitaal van de Portugese staat meekreeg. Een volledige bail-in is het nog niet, maar de opgezette constructie toont dat Europa op de goede weg is: schuldeisers worden mee in het bad getrokken ter bescherming van de belastingbetaler.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content