De raad van bestuur van het Fonds voor Wetenschappelijk onderzoek (FWO) heeft de vijf laureaten van de FWO-excellentieprijzen bekendgemaakt.
Die prijzen worden slechts een keer om de vijf jaar uitgereikt en gelden als de belangrijkste onderscheiding voor wetenschappelijk onderzoek in Vlaanderen. Elke laureaat ontvangt 100.000 euro. De officiële uitreiking vindt op 30 november plaats, maar vandaag werden de vijf laureaten al aan de pers voorgesteld.
Volgens FWO-directeur Elisabeth Monard krijgen de onderzoekers de erkenning voor de doorbraken die ze in hun vakgebied wisten te realiseren en waarmee ze nieuwe impulsen geven aan het wetenschappelijk onderzoek. “De laureaten zijn op die manier een gids voor nieuw talent en weten hun onderzoek ook buiten demuren van hun academische instellingen te brengen”, aldus Monard.
De toekenning van de prijzen gebeurde op basis van het oordeel van een internationaal samengestelde jury. Het maakt dat enkel laureaten die internationaal erkend worden om hun bijdrage aan de wetenschap deze eer te beurt valt. Het ontlokte aan FWO-voorzitter en KUL -rector Rik Torfs de uitspraak dat “aan deze prijs niets Vlaams is behalve de mensen die hem krijgen. Maar laat duidelijk zijn: ze krijgen deze prijs wel degelijk om de internationale kwaliteit van hun onderzoek.”
De laureaten van 2015 zijn de professoren Gustaaf van Tendeloo (UA), Luc Van Gool (KULeuven), Peter Vandenabeele(UGent), Greet Van den Berghe (KU Leuven)en Marc Leman (UGent). Ze benadrukken allemaal het belang van het fundamenteel onderzoek. “Fundamenteel onderzoek is zoals de wortels van een boom”, zegt Van Tendeloo. “Als je die wortels wegknipt, kan de boom nog wel overleven maar uiteindelijk sterft hij. Zonder fundamenteel onderzoek kan Vlaanderen zijn innovatie-ambities op de lange termijn niet waarmaken.”
Iedereen is het er wel over eens dat de grenzen tussen fundamenteel en toegepast wetenschappelijk onderzoek vervagen. Beide kunnen elkaar versterken, liet professor en musicoloog Marc Leman optekenen. De laureaten benadrukken dat de balans daarbij niet eenzijdig mag overslaan in de richting van het toegepaste onderzoek. Torfs voegt daaraan: “Universiteiten moeten zich niet laten beperken tot valorisatiecentra. Wij zijn even goed onderzoeks- als onderwijsinstellingen. En laat het overigens duidelijk zijn dat we als universiteit niet meer zo naïef zijn dat de royalty’s voor onze vindingen uitsluitend in de zakken verdwijnen van een zakenimperium of een rijke Nederlander.”
