Emmanuel Macron (Frans minister van Economie): ‘Het probleem van Frankrijk zijn wijzelf’

Onder impuls van de Franse minister van Economie Emmanuel Macron schuift Frankrijk op richting Duitsland, zij het zeer langzaam.

“Mijn vijand is geen persoon of geen partij. Mijn vijand heeft geen gezicht en heeft geen naam. Mijn echte tegenstander is de financiële wereld.” Aan die woorden uit zijn verkiezingscampagne van 2012 wordt de Franse president François Hollande niet graag herinnerd. Hij werd verkozen met een uitgesproken links programma van hogere uitgaven, extra belastingen voor de rijken en meer ambtenaren. Hollandes aanpak mislukte. De werkloosheid liep op tot meer dan 10 procent, de staatsschuld flirt met de 100 procent en het begrotingstekort blijft ver van de door Europa opgelegde 3 procent.

Vorig jaar moest Hollande een bocht van 180 graden maken. Te linkse ministers zoals de protectionistische Arnaud Montebourg werden bedankt. Montebourg werd in augustus vervangen door Emmanuel Macron, een ex-zakenbankier van Rothschild. Hij is intussen hét symbool van het nieuwe beleid van François Hollande: geen etatistische recepten meer. De economie van onze zuiderburen moet meer in Duitse richting evolueren, en sociaaldemocratisch of zelfs sociaalliberaal kleuren. Getuige de omstreden Loi-Macron die een tiental dagen geleden door het Franse parlement werd gejaagd. Door een grondwettelijke truc was er zelfs geen stemming. De regering-Valls vreesde dat te veel socialistische parlementsleden tegen zouden stemmen.

De ‘Loi-Macron’ is nochtans geen revolutie, al gaat hij wel in tegen de eeuwenoude Franse traditie dat de staat de economie moet controleren. Om te beginnen liberaliseert de wet tal van gereglementeerde beroepen: er moet meer concurrentie komen in de tarieven van notarissen, gerechtsdeurwaarders, apothekers enzovoort. De strikte reglementering van de zondagsopening versoepelt, en de bedrijven krijgen een lastenverlaging van 40 miljard euro. Macron wil nog verder gaan met dat aanbodbeleid: in een interview met de Financial Times vorige week kondigde hij aan dat de Franse arbeidsmarkt deze zomer verder versoepeld wordt. De Franse minister van Economie is ook een koele minnaar van de Franse 35-urige werkweek.

Gehuwd met zijn lerares

Opvallend is dat Macron met die relatief liberale recepten aan populariteit wint. Hij behoort tot de populairste tien Franse politici. Maar misschien heeft dat niet alleen te maken met zijn beleidskeuzes. Het levensverhaal van Emmanuel Macron, afkomstig uit het Picardische Amiens, heeft romaneske trekjes. Hij is gehuwd met de twintig jaar oudere Brigitte Trogneux. Zij was zijn lerares Frans in het laatste jaar van de middelbare school. In zijn vrije tijd is Macron pianist. Hij haalde ooit een prijs op een wedstrijd van het conservatorium van Amiens.

Op zijn achttiende koos Macron niet voor een economische opleiding. Hij studeerde wijsbegeerte en werd assistent bij de bekende Franse filosoof Paul Ricoeur. Pas door zijn latere studies aan de Franse topambtenarenschool Ecole Nationale d’Administration (ENA) begon Macron richting beleid en economische wereld te kijken. Hij werd topambtenaar op Financiën en kreeg de kans voor een van de minister van de rechtse president Nicolas Sarkozy te werken. Maar Macron, sinds zijn 24ste lid van de PS, weigerde. Wel schreef hij samen met de econoom Jacques Attali, de vroegere rechterhand van François Mitterand, aan een rapport om de Franse economische groei opnieuw aan te zwengelen.

Via Attali kwam Macron in 2008 bij de zakenbank Rothschild terecht. Hij maakte er snel carrière. In 2011 op 34-jarige leeftijd werd hij er de jongste partner. De begeleiding van enkele lucratieve deals, onder andere overname door Nestlé van een filiaal van Pfizer, maakte van Macron een miljonair. Ondertussen adviseerde hij ook François Hollande in volle campagne voor de presidentsverkiezingen. Macron vond het programma van Hollande te links. De rijkentaks die de socialistische kandidaat wilde invoeren, zou volgens Macron van Frankrijk “een soort Cuba maken. Maar dan zonder de zon”.

Na de verkiezingsoverwinning van Hollande in mei 2012 werd Macron adjunct-secretaris-generaal op het Elysée. Daar kreeg de pianospeler de bijnaam ‘Mozart van het Elysée’. Macron probeerde het beleid in meer liberale richting te sturen, maar hij kreeg pas echt de handen vrij toen hij in augustus 2014 minister van Economie werd. Zo sneuvelde de rijkentaks van 75 procent op inkomens boven de 1 miljoen euro.

Duitsland is zijn voorbeeld, al benaderen de Franse hervormingen nog lang niet de maatregelen die de Duitse socialistische kanselier Gerhard Schröder tien jaar geleden oplegde. Macron behoort niet tot de Franse economische school die stelt dat de Duitse loonmatiging en de in de ogen van Parijs relatief sterke euro de Franse producten uit de markt prijzen. “Het probleem van Frankrijk zijn wijzelf”, zegt Macron, die goed ligt bij bondskanselier Angela Merkel en vloeiend Duits spreekt.