De Nederlanders hebben in het stemhokje niet de gevreesde aanslag op Europa gepleegd. Misschien geeft dat succesje zaterdag een beetje kleur aan de 60ste verjaardag van het Verdrag van Rome, dat het startschot gaf voor de Europese Economische Gemeenschap, de voorloper van de Europese Unie. De regeringsleiders gaan in de Italiaanse hoofdstad op zoek naar een nieuw Europees samenlevingscontract. Dat moet bewijzen dat de unie een toekomst heeft zonder de Britten. In werkelijkheid zullen wellicht de Fransen beslissen of de EU een kans maakt op een contractverlenging. De Franse presidentskandidate Marine Le Pen heeft haar kiezers een referendum beloofd over een frexit. De uitstap van een tweede zwaargewicht betekent zonder twijfel de genadeslag voor de unie, toch zoals we die nu kennen.
Niet alleen in Frankrijk lijkt de Europese Unie het contact met de basis verloren. Mochten eurosceptici in andere lidstaten aansturen op referenda, is het niet uitgesloten dat ze die winnen. Het blijft een merkwaardig fenomeen: in tijden waarin vluchtelingenstromen, terreurnetwerken, schuldencrisissen en failliete banken het gewicht van veel lidstaten te boven gaan, wint de liefde voor de natiestaat opnieuw terrein.
Europa moet op zoek naar een nieuwe legitimiteit. In de volgende pagina’s hamert gewezen Europees commissaris Karel De Gucht op de verwezenlijkingen van de unie, niet het minst het tot stand brengen van een lange periode van vrede, in een continent dat eeuwenlang getekend werd door oorlog. Maar dankzij de vrede en stabiliteit is Europa ook kunnen uitgroeien tot een onverstoorbare administratie, zonder ooit echt wortel te schieten bij de burger.
De politici kunnen een duurzame band smeden tussen hun lokale electoraat en de unie, maar ze moeten het willen. Aan hen de keuze. Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker kreeg veel kritiek toen hij zich begin deze maand beperkte tot het presenteren van vijf toekomstscenario’s voor de Europese Unie, maar hij heeft gelijk. Niet Europa moet de sprong wagen, maar de politiek. Europa heeft meerwaarde. Maar waar Europa zijn meerwaarde mag bewijzen, verliezen de lidstaten bevoegdheden, invloed en postjes. Daar ligt de knoop. Overmorgen krijgen de regeringsleiders een mooie kans om het niet te laten bij holle frasen. Net op tijd om de aandacht van de Franse kiezer te trekken.
18 ‘DIT IS HET BESTE EUROPA UIT DE GESCHIEDENIs’
23 ‘WE VOELEN ONS STEEDS MEER EUROPEAAn’
26 ‘HET ZWAKKE POND BIEDT GEEN UITWEG’
JOZEF VANGELDER
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier