Leiders zeggen te weinig zonder woorden

CONNSON LOCKE "De snelheid van spreken, het volume en de pauzes zijn onderschatte elementen om een publiek te beïnvloeden." © Hatim Kaghat

De aparte handdruk van Donald Trump vestigde de aandacht op hoe leiders ook zonder woorden communiceren. “Amerikanen overdrijven non-verbaal, maar Europeanen onderwaarderen de kracht ervan”, zegt Connson Locke van de London School of Economics.

Managers en politici beseffen te weinig dat ze non-verbaal het verschil kunnen maken als ze voor mensen spreken. Dat vindt Connson Locke, die aan de London School of Economics doceert en onderzoek doet naar non-verbale communicatie. “Akkoord, je kunt op een podium geen dansje doen”, zegt ze. “Je moet het doen met je stem, je mimiek en je lichaamstaal. Daarom denken veel sprekers dat de impact van non-verbale communicatie beperkt is en dat is ten onrechte. Je kunt ook die communicatie sterk beheersen en er invloed mee uitoefenen.”

Connson Locke, die op 22 december in Brussel een van de sprekers op het managementevent The Grand Tour is, verwonderde zich als docent in non-verbale communicatie over het gebrek aan wetenschappelijk onderzoek naar het vakgebied. “We gaven een hele reeks technieken door, maar die bleken weinig onderbouwd. Daarom ben ik uiteindelijk zelf onderzoek beginnen te doen naar wat werkt en wat niet. Psychologie focust vaak op wat er zich in het hoofd afspeelt en minder op hoe dat naar buiten komt.”

Naast het bewijzen van wat efficiënt non-verbaal gedrag is, stelde Locke ook culturele verschillen vast. Vooral Europese leiders zijn zich te weinig bewust van de mogelijkheden. “Het speelt hier te weinig een rol, terwijl Amerikanen net overdrijven. Zij kunnen vaak niet verbergen dat ze training kregen en boeten aan authenticiteit in. Het kan ook te glad zijn.”

Stem

Europese leiders onderschatten niet alleen de invloed van non-verbale communicatie, ze focussen ook op de foute onderdelen ervan, vindt Locke. Lichaamstaal krijgt vaak te veel aandacht, de stem te weinig. “De snelheid van spreken, het volume en de pauzes zijn onderschatte elementen om een publiek te beïnvloeden. Kijk op YouTube naar Martin Luther King en je beseft het meteen: het draait allemaal om de stem. Dan zie je ook dat zijn gelaatsuitdrukkingen niet op zich staan, maar samenhangen met de manier waarop hij spreekt.”

Bij het beheersen van je stem speelt ook de psychologie een rol. “Iemand die denkt dat zijn publiek toch niet geïnteresseerd is, zal minder begeesterd spreken”, zegt Locke daarover. “Ook dat kun je sturen. De stem in je hoofd moet je eveneens goed zetten als je begint te spreken. Zodra je in de juiste sfeer zit, kun je bijna automatisch het correcte gebruik van je stem aanhouden.”

Vertrouwen uitstralen en een natuurlijk charisma hebben, betekent niet dat je een goede leider bent. Er zijn voorbeelden genoeg van leiders die zeer goed non-verbaal communiceren, maar hun bedrijf failliet lieten gaan. Het is geen garantie op zakelijk succes, maar wel een element waarmee je je communicatie kunt versterken. Uiteraard springt de lichaamstaal van een politicus als Donald Trump in het oog, maar Locke weigert hem zelfs nog maar te becommentariëren of te vergelijken met zijn voorganger Barack Obama. Maar ook voor andere wereldleiders is er werk aan de winkel, zegt ze. De Britse premier Theresa May bijvoorbeeld. “Zij geeft non-verbaal zeer sterk de indruk dat ze niet op haar gemak is bij andere mensen en al zeker niet voor een groot publiek. Terwijl haar voorganger David Cameron intuïtief een goede non-verbale communicatie had, kan zij training gebruiken.”

Training

Dat is het goede nieuws voor wie vaak zijn personeel of klanten toespreekt. Non-verbale communicatie is perfect te beheersen. Dat kan al op een vrij eenvoudige manier: je stem opnemen bij het oefenen, dat opnieuw beluisteren en bijsturen. Ook video-opnames zijn volgens Locke een uitstekend idee. “Je moet je bewust zijn van hoe je overkomt”, zegt ze. “Een mooie houding, hoofd rechtop, het oogcontact terwijl je spreekt, let daarop. Iedereen heeft echter zijn eigen trekjes die vaak bepalend zijn. Maak ook daarvan opnames en let op die onhebbelijkheden. Vraag ook commentaar van mensen die je vertrouwt.” Toch is training niet alles en kan overdaad schaden. Tien keer je eigen speech van a tot z afdrammen voor de camera is niet altijd de beste aanpak. “Vooral de eerste minuten zijn belangrijk”, besluit Locke. “Bekijk die, spoel terug, stel alles goed af. Daarmee maak je de eerste indruk en daarna volgt de rest doorgaans vanzelf.”

Wouter Temmerman, fotografie Hatim Kaghat

“Amerikanen kunnen vaak niet verbergen dat ze non-verbale training kregen. Het kan ook te glad zijn”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content