INCONSISTENTIES ZIJN vreemd, vaak grappig, soms schrijnend. Als je in Dubai niet beschikt over benzineverslindende Maserati om naar je waterverslindend golfterrein te rijden, kan je als milieubewust burger het openbaar vervoer nemen. Dan kan je de laatste driehonderd meter van de metro naar het winkelcentrum wandelen in geklimatiseerde gangen en gebruikmaken van horizontale roltrappen, zoals wij die vooral kennen in luchthavens. Maar je moet toch ergens beginnen met energiebesparing, en dus het liefst bij wie het openbaar vervoer gebruikt: je legt die roltrappen stil en kondigt trots aan dat je energie bespaart. Je kan daar allerlei woorden op plakken: niet bepaald consequent, een druppel op een hete plaat, belachelijk, beledigend voor wie het openbaar vervoer neemt. Iemand in Dubai moet ooit beslist hebben die stap te nemen om de planeet te redden van zijn oververhitting, een thema waar ze ginds zeker gevoelig voor zijn.
De economische onrechtvaardigheid, de opwarming van de aarde en de milieuvervuiling zijn structurele problemen die in de eerste plaats economisch en in de tweede plaats structureel-politiek moeten worden aangepakt.
EN SCHIET MAAR op de pianist. Welke milieuvoetafdruk laat ik wel niet achter door even voor mijn plezier naar Dubai te vliegen? Of zou het minder erg zijn als ik er was voor een goedbetaalde lezing? Of mag ik de klassieke rationalisatie bovenhalen dat het vliegtuig hoe dan ook gevlogen zou hebben, ook zonder mijn ticket? Waardoor de ecologische marginale voetdruk zowat nul was, omdat ik wél toegeef dat mijn aanwezigheid een extra taxirit tot gevolg had.
Mijn rationalisaties leggen de kern van zoveel problemen bloot. Als we allemaal voor onze deur vegen, ligt aan het eind van de straat een hoop vuil. We kunnen allemaal met schuldgevoel een citytrip doen, een gezellige winteravond thuis doorbrengen met een extra trui en dus met de thermostaat twee graden lager, maar zolang wij structureel de luchtvaartindustrie subsidiëren, is het dweilen met de kraan open. De economische onrechtvaardigheid, de opwarming van de aarde en de milieuvervuiling zijn structurele problemen die in de eerste plaats economisch (laat de vervuiler echt betalen, laat de handel echt vrij zijn) en in de tweede plaats structureel-politiek moeten worden aangepakt.
EN WAT DAN met ons schuldgevoel als we te veel vlees eten, in de winter thuis rondlopen in een licht hemdje of een plezierreisje maken? Onze individuele acties, onze attitudes hebben vooral belang om die structurele maatregelen te steunen, om geen straatprotest te hebben als de regeringen beslissen vliegen peperduur te maken, echt groene energie te bevoordelen, enzovoort.
Onze acties zijn vooral symbolisch. Vergelijk het met de overheden die zowat overal ter wereld tegelijkertijd hebben beslist roken te verbieden in openbare plaatsen. Het verzet was voorspelbaar, maar individuen hadden via lezersbrieven, grappen, grieven, petities, studies, ruzies aan hun mandatarissen duidelijk gemaakt dat er een pijnpunt was bereikt. Dat punt is helaas nog niet bereikt in de Verenigde Staten rond vrije wapendracht. Misschien moeten nog duizend of tienduizend kinderen vermoord worden, maar vroeg of laat zal een keerpunt zijn bereikt, niet omdat John Doe zijn wapen van de hand heeft gedaan, of Maria Doanna geen schietcursussen meer volgt, maar gewoon omdat alle Johns en Maria’s duidelijk hebben gemaakt dat ze bereid zijn een structurele stap van de overheid te aanvaarden.
DAARIN SCHUILT DE KRACHT van het individu. En het is daarom goed dat ik toch een tikkeltje gegeneerd ben over mijn boeiende trip naar het Louvre in Abu Dhabi, waar ik een van de allermooiste Van Goghs heb gezien. ‘ Vaut le voyage’ zou in de Michelin-gids staan, maar misschien is het toch niet de uitputting van onze aarde waard.
De auteur is professor-emeritus aan de Vlerick Business School Volg mij op www.marcbuelens.com
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier