Een winterslaap voor de rente

JAN LONGEVAL

SINDS DE START van de financiële crisis hebben de centrale banken via het massaal opkopen van overheidsobligaties en bedrijfsobligaties – kwantitatieve versoepeling – de rente naar een onnatuurlijk laag niveau geduwd. Amerika normaliseert zijn monetaire beleid sinds 2015 door de korte rente op te trekken en sinds 2017 door de kwantitatieve versoepeling stop te zetten. Dat heeft geleid tot een hogere lange rente. Het rendement op een Amerikaanse overheidsobligatie met een looptijd van tien jaar is meer dan verdubbeld sinds het dieptepunt in 2016 en staat nu licht hoger dan 3 procent. De recente nervositeit op de aandelenmarkt is er grotendeels aan te wijten, naast het risico op escalerende handelsconflicten, de brexit en tegenvallend nieuws uit de technologiesector.

De Amerikaanse economie gaat als een trein, maar is onderliggend fragieler dan ooit.

DAT RENTE PRIMEERT op de rest kon je vorige week aflezen uit de enthousiaste reactie van de beurs op een uitspraak van Jerome Powell, de voorzitter van de Amerikaanse centrale bank. Hij suggereerde terloops dat het rentebeleid stilaan in neutraal vaarwater komt. Powell staat onder zware druk van president Donald Trump, die wil dat de Fed zijn rentebeleid intoomt om de economische expansie en, bij uitbreiding, de hausse van de aandelenmarkt niet in het gedrang te brengen. Trump beschouwt de evolutie van de aandelenmarkt als de beste barometer voor zijn eigen economische beleid en de beurshausse sinds zijn aanstelling als het bewijs van zijn kunnen.

ER KUNNEN TERECHT bezwaren gemaakt worden bij de inmenging van Trump in het beleid van een onafhankelijke centrale bank, maar hij heeft wel een punt. De Amerikaanse economie is in topvorm. Dat zou onder normale omstandigheden een verdere verhoging van de rente rechtvaardigen. Maar de omstandigheden zijn niet normaal. De financiële crisis ontstond door een teveel aan schulden en die schulden zijn sinds de crisis fors blijven oplopen, niet alleen in Amerika, maar wereldwijd. Op globaal niveau bedragen de schulden nu 247 biljoen dollar. Daarvan zit 63 biljoen bij de overheden. 31,8 procent daarvan zijn Amerikaanse schulden, wat Amerika veruit ‘s werelds grootste schuldenaar maakt.

DE SCHULDENBERG zit niet alleen bij de Amerikaanse overheid, maar ook bij het Amerikaanse bedrijfsleven, waar schulden intussen gelijk zijn aan 93,6 procent van de inkomsten, bijna hetzelfde niveau als dat net voor de financiële crisis. Bovendien is de kwaliteit van de Amerikaanse bedrijfsschulden stevig achteruitgegaan. Voor het eerst overtreft de nominale waarde van bedrijfsobligaties met de laagste kredietwaardigheid (Baa/BBB, net boven rommelstatus) die van bedrijfsobligaties die een trapje hoger staan (kredietwaardigheid A): 2,83 versus 2,65 biljoen dollar. Volgens het kredietratingbureau Moody’s is de markt van de Amerikaanse bedrijfsobligaties risicovoller dan ze ooit is geweest aan de vooravond van elke recessie sinds de jaren veertig. De Amerikaanse economie gaat als een trein, maar is onderliggend fragieler dan ooit. Een renteverhoging naar een normaal niveau is in die omstandigheden een vermetele onderneming. De Amerikaanse centrale bank zal de beleidsrente nog eens optrekken in december, maar in 2019 zal ze uiterst behoedzaam te werk gaan.

HET UITZICHT OP een stabiliseren van de rente is op korte tot middellange termijn uitstekend nieuws voor de aandelenmarkt. Opkomende markten staan vooraan om daarvan te profiteren. Ze hebben het in 2018 zeer moeilijk onder druk van de oplopende Amerikaanse rente en een sterke dollar. Die hebben hetzelfde effect op risicokapitaal als de zang van een halfnaakte sirene op een zeeman zonder oordopjes. Voor Europa maakt de pauze in het Amerikaanse rentebeleid niet zoveel uit. In Europa is economisch het beste alweer achter de rug, en de aanrollende belastinggolf aangevuurd door de escalerende klimaathysterie doet het ergste vermoeden voor de toekomst. De gele hesjes zijn de kanarie in de Europese economische koolmijn. Indien de Amerikaanse economie al te fragiel is voor een verhoging van de rente, dan is Europa het zeker. De rente is klaar voor een lange winterslaap.

De auteur is onafhankelijk financieel expert en docent aan de Vlerick Business School

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content