De kern van de zaak

HASSAN ROUHANI De Iraanse president staakt zijn pogingen om zijn land te openen. © REU

Iran en Amerika dreigen te botsen. Dat kan leiden tot oorlog in de regio.

Formeel zal Iran zich houden aan het nucleaire akkoord dat het met zes wereldmachten onderhandeld heeft. Sinds de ondertekening in juni 2015 is zijn olie-export verdubbeld. De handel met Europa ging in de eerste zes maanden van 2017 maal twee. Maar hoewel Amerika de letter van het akkoord misschien zal naleven, heeft het de geest ervan uitgehold. De Iraanse president, Hassan Rouhani, had een programma om Iran economisch en politiek op het Westen te oriënteren. De onzekerheid over het voortbestaan van het akkoord en het risico van meer Amerikaanse sancties zullen echter investeerders afschrikken. Zij die er al zijn, zoals de autoproducent Renault, zullen blijven. Maar vele andere zullen aarzelen.

Als de spanningen toenemen, zal Amerika proberen een nieuw front te vormen tegen de door Iran gesteunde milities in de regio.

Dat zet de deur open voor Chinese bedrijven, aangespoord door de 8,5 miljard euro krediet die hun staatbanken in september voor Iran hebben uitgetrokken. Rouhani zal ook zijn pogingen om de controle over grote delen van de economie te ontworstelen aan het Islamitische Revolutionaire Gardekorps (IRGK), de praetoriaanse wacht van Iran, staken. In 2017 had hij nog kritiek op IRGK omdat het vele industriële eigendommen had, van telecombedrijven tot havens. Na de uitval van Trump in oktober tegen de “corrupte persoonlijke terreurgroep en militie” van de geestelijke leider van Iran, zal Rouhani hen verdedigen als essentieel voor de nationale veiligheid. Zij zullen contracten binnenhalen die anders misschien naar buitenlandse investeerders waren gegaan.

Irak

Het IRGK zal profiteren van zijn grotere manoeuvreerruimte om zich te laten gelden, zowel in de regio als in eigen land. Het zal zijn raketprogramma versneld uitvoeren. En het zal zijn Syrische en Iraakse bondgenoten helpen veel terrein terug te winnen dat Amerika op Islamitische Staat veroverd heeft. Als de Amerikaanse troepen blijven, kan een laagintensief conflict met Iran volgen. Zodra ze klaar zijn met de IS, zullen de door Iran gesteunde milities hun protesten tegen de “bezetting” door Amerika opvoeren.

Als de spanningen toenemen, zal Amerika proberen een nieuw front te vormen tegen de door Iran gesteunde milities in de regio. Maar dat kan moeilijk blijken. Iran en Turkije zullen elkaar vinden in hun gemeenschappelijke lage dunk van Amerika. De Koerden zullen misschien ook meer op hun hoede zijn, nadat de VS hen uit Kirkuk heeft laten verjagen door de bondgenoten van Iran. De Israëlische premier Benyamin Netanyahu zal juichen en klaarstaan in Libanon en Syrië. Saudi-Arabië zal misschien financiële steun verlenen om de milities van Iran het hoofd te bieden. Maar kroonprins Muhammad bin Salman voelt zich misschien niet vrij om in Irak op te treden omdat hij toenadering zoekt tot het sjiitische regime in Bagdad.

Europese leiders zullen hun diensten als bemiddelaars aanbieden. Amerika zal protesteren tegen die verzoeningspogingen. De Iraanse haviken zullen niet willen onderhandelen over ontwapening, nu de regio in conflicten verwikkeld is en hun vijanden zich snel bewapenen. Oorlog is niet onvermijdelijk. Maar de Amerikaanse overdrijving over massavernietigingswapens heeft de wereld in 2003 in een oorlog in Irak gesleept. Dat kan ook gebeuren met Iran.

De auteur is correspondent Midden-Oosten van The Economist

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content