De succesvolle stripserie Largo Winch speelt zich af in de financiële sector. In het 21ste album waarschuwen de makers voor de risico’s op de beurs. “Ontsporende derivaten kunnen heel goed een nieuwe crisis uitlokken.”
Largo Winch is terug van weggeweest. Al ruim veertig jaar inspireert de James Bond van de financiële wereld miljoenen lezers. Hij werd in 1973 als romanpersonage in het leven geroepen door Jean Van Hamme. In 1990 werd hij een personage in een stripreeks, die werd getekend door Philippe Francq. Het nieuwste avontuur van Largo Winch – het 21ste album in de succesvolle serie – heet Morning Star.
In juli 2015 stopte Jean Van Hamme met het schrijven van de avonturen van de beroemde miljardair. Philippe Francq wilde doorgaan met de reeks en benaderde Eric Giacometti. Die werkte eerst als onderzoeksjournalist en daarna als chef economie van de krant Le Parisien / Aujourd’hui en France. Vanaf 2012 legde hij zich toe op het schrijven van thrillers en scenario’s.
Largo Winch is een geslaagde evocatie van de economische en de industriële wereld tegen een achtergrond van avontuur. De fictieve multinational Groep Winch is actief in uiteenlopende sectoren: het bank- en het financiewezen, de koopvaardij, supermarkten, radio en televisie, hotels, mijnen en metaalnijverheid, luchtvaart en aardolie. Met Morning Star leveren Francq en Giacometti andermaal een puur financiële plot af, na de tweeluiken O.O.B. en Business Blues,en De prijs van het geld en De wet van de dollar.
In Morning Star wordt Largo Winch het slachtoffer van een complot, waarvan de aanzet al werd gegeven in de vorige albums. Op een ochtend zakt de koers van de Dow Jones-index in een paar minuten pijlsnel naar beneden. “Een verlies van 900 punten in zes minuten. Wat is er aan de hand?” vraagt een televisiejournaliste zich in een van de tekstballonnetjes af. Plots begint de koers weer te stijgen tot 19.550, 20.200, 20.300 en 20.620 punten. Op de volgende bladzijde laat een verantwoordelijke van de Amerikaanse overheid zich ontvallen: “New York stevende vanochtend op een ramp af. Duizend miljard verdampte, om na een halfuur weer op te duiken.” Wall Street maakte een flashcrash mee.
Zo’n crisis is verre van een fictief scenario. Op 6 mei 2010 deed zich op de beurs van Wall Street een soortgelijk fenomeen voor. Tussen 14.41 en 14.45 uur verloor de Dow Jones plots 1000 punten, om vervolgens het herstel weer in te zetten. Er werden verscheidene verklaringen naar voren geschoven, maar studies weerlegden dat de hoofdverantwoordelijkheid bij een Britse trader of bij flitshandelaars lag. De flashcrash zou te wijten zijn aan een gigantisch verkooporder en het gespannen klimaat op de financiële markten, die beheerst werden door de Griekse crisis. Velen blijven beducht voor de risico’s van flitshandel. “De computers hebben een openbaar overnamebod gelanceerd op de beurs”, legt Eric Giacometti uit. “We leven in een wereld waarin computers en algoritmen de plak zwaaien. Dat is een economische en technologische kentering.”
In het vizier van justitie
In het album zou Mary Stricker, een trader bij Winch Group, de markten hebben gemanipuleerd en daar een aardige duit mee hebben verdiend. Maar via haar komt ook Largo Winch in het vizier van justitie. Hij gaat op onderzoek uit en hoort over krachtige computers die, gestuurd door algoritmen, automatisch financiële producten kopen of verkopen, afhankelijk van de toestand op de beurs. “Er zijn twee stromingen. De ene strekking beweert dat het systeem niet dol kan draaien”, zegt Eric Giacometti. “De andere is voorzichtiger. Aangezien de algoritmen almaar complexer en talrijker worden, interageren ze ook met elkaar. En dan kan er iets oncontroleerbaars gebeuren. Het algoritme A kan bijvoorbeeld verkeerd interpreteren wat algoritme B doet en op die manier een flashcrash veroorzaken. De mens heeft dat niet in de hand.”
In Morning Star wijzen Giacometti en Francq ook op het gevaar van afgeleide producten. Afgeleide producten of derivaten zijn contracten waarmee beleggers zich kunnen indekken tegen de grillen van de markt. Een industrieel kan er zich bijvoorbeeld mee beschermen tegen schommelende grondstoffenprijzen. Derivaten zijn er in allerlei soorten, maar de bekendste zijn de beruchte subprimes, die de hypotheekleningen verzekerden die tegen variabele rentevoeten werden toegestaan aan bescheiden Amerikaanse gezinnen. Die veroorzaakten de financiële crisis van 2007. “Ontsporende derivaten kunnen heel goed een nieuwe crisis uitlokken”, waarschuwt Eric Giacometti.
Panama Papers
In 2017 lijkt Largo Winch te worden ingehaald door een schandaal dat veel van zijn tijdgenoten het jaar daarvoor al in opspraak bracht: de Panama Papers. “Jullie weten dat Groep W mijn eigendom is via een holding die in Vaduz is gevestigd”, legt hij in het nieuwe album uit. “Een idee van Nerio (de adoptievader van Largo Winch, van wie hij het zakenimperium heeft geërfd, nvdr) om me na zijn dood de groep over te maken zonder successierechten te betalen.” Maar zoals Largo Winch het zelf verwoordt: “Tijden veranderen.” Bezittingen in een belastingparadijs zijn nu eerder een smet op het blazoen. “Largo is de enige held uit de geschiedenis van het stripverhaal die een belastingontwijker is. Vandaag is het niet langer houdbaar een ethisch discours te voeren en tegelijk met je geld in een belastingparadijs te zitten”, stelt Eric Giacometti vast.
“Largo stamt uit de jaren tachtig”, haakt Philippe Francq in. “Toen was belastingen ontwijken nog een sport. Alle zakenadvocaten beschikten toen over zogenaamd legale circuits om geld te versluizen van het land waar het was verdiend naar een belastingparadijs. De Panama Papers legden die netwerken bloot.”
Bad buzz
Pas wanneer de jonge zakenman het slachtoffer van bad buzz wordt, beseft hij welke impact de sociale media hebben op zijn imago en zijn bedrijf. Largo, de steenrijke playboy die de veroveringen aaneenrijgt, in een privéjet reist en omgaat met de groten der aarde, verstuurt nooit een tweet, heeft geen Instagram- of Snapchat-account, is niet te vinden op LinkedIn en zit niet op Facebook. Hij is een digitale nitwit en de tegenpool van tijdgenoten zoals Richard Branson, Mark Zuckerberg en Tim Cook.
Die bad buzz katapulteert hem in een realiteit waarmee hij geen ervaring had: die van de communicatie 2.0 waarmee je je digitale identiteit kunt verzorgen, een merk kunt uitbouwen of de aandacht van de investeerders en het publiek kunt vestigen op producten die je binnenkort in de markt zet. “Largo afbeelden die thuis zit te tweeten, zou de gemakkelijkheidsoplossing zijn geweest”, legt Eric Giacometti uit. “Het leek ons interessanter hem te confronteren met de invasie van de sociale media. We wilden niet modern doen om modern te doen.”
Philippe Francq: “Twintig jaar geleden klopte Largo heel goed met de persoonlijkheid van Richard Branson. Vandaag is hij eerder Elon Musk.”
Philippe Francq en Eric Giacometti, Morning Star, Dupuis, 48 blz., 7,95 euro
Bastien Pechon
“Twintig jaar geleden klopte Largo heel goed met de persoonlijkheid van Richard Branson. Vandaag is hij eerder Elon Musk” – Philippe Francq
“Largo Winch is de enige held in de geschiedenis van de strip die een belastingontwijker is” – Eric Giacometti
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier