Kleine euro-stapjes

De kapitaalverhoging van de ECB noch de tot nu toe bekende beslissingen van de Europese top veranderen niets ten gronde aan de structurele euvels van de euroconstructie.

Rond de euro deden zich gisteren twee belangrijke nieuwsfeiten voor. Ten eerste, de Europese Centrale Bank (ECB) verdubbelt haar kapitaal van, afgerond, 6 tot 12 miljard euro.

Zoals voor elke andere onderneming vormt ook voor een centrale bank haar kapitaal (eigen vermogen) het stootskussen om negatieve schokken – een mooi eufemisme voor de barre realiteit van verliezen – op te vangen. Dit initiatief van de ECB signaleert de verwachting van verliezen bij de ECB. Je moet geen financiële Sherlock Holmes zijn om die verliesverwachtingen te koppelen aan de portefeuille aan papier uit Griekenland, Ierland, Portugal en Spanje welke de ECB de jongste maanden opbouwde.

Het gevoel dat deze landen onmogelijk uit de miserie raken zonder één of andere vorm van default (schuldverwerping) neemt verder toe. Het risico op verliezen hangt ook nadrukkelijk boven het pakket leningen door de ECB verleend aan de banken uit de vier genoemde noodlijdende landen. Eind oktober stond wat deze bankkredieten betreft de teller op 334 miljard euro.

Het tweede nieuwsfeit betreft de beslissing van de Europese top om het tijdelijke stabilisatiefonds tot een permanent gegeven te maken. Echt verrassend kan men deze beslissing niet noemen. Zo deze “permanentisering” er niet zou gekomen zijn, zou de reactie van de markten meer dan waarschijnlijk erg furieus geweest zijn. Het is evenwel utopie te denken dat door deze ingreep de euro nu in rustigere wateren terecht zal komen. Minstens drie elementen doen het tegendeel vermoeden.

Eén: de 750 miljard in het stabilisatiefonds volstaan zeker om na Griekenland en Ierland ook nog Portugal te redden maar volstaan niet om ook nog eens Spanje boven water te houden. Dit geldt zeker wanneer de regel dat slechts tweederde van het fonds in dit soort van reddingsoperaties mag gebruikt worden behouden blijft. Het is bij optekening van deze bedenkingen niet duidelijk of er aan deze tweederde regel iets gewijzigd wordt. Een mogelijke verhoging van het bedrag beschikbaar in het fonds zou vandaag nog ter sprake komen maar het zou een verrassing zijn indien met name de Duitsers daarin zouden meegaan. Nochtans drong o.m. ECB-president Jean-Claude Trichet daar ongewoon expliciet op aan.

Twee: wat tot nu toe beslist werd op de Europese top verandert niets aan het principe van “senioriteit” ingevoerd eind november. Met senioriteit doelen we op de beslissing om voorrang te verlenen aan de officiële hulp verleend aan de probleemlanden. Anders uitgedrukt: als die probleemlanden aan hun terugbetalingen beginnen, zullen de publieke schuldeisers voorrang krijgen op de private investeerders. Hiermede signaleren de Europese ministers van Financiën luid en klaar hun vrees dat het met die terugbetalingen wel eens serieus fout zou kunnen lopen. Kan men in die omstandigheden verbaasd zijn over zenuwachtige, achterdochtige markten?

Drie: de kapitaalverhoging van de ECB noch de tot nu toe bekende beslissingen van de Europese top veranderen iets ten gronde aan de structurele euvels van de euroconstructie. De politieke unie zo noodzakelijk om tot een efficiënt werkende monetaire unie te komen blijft in de meest optimistische interpretatie een erg ver in de toekomst gelegen project. Verdere flexibilisering van arbeidsmarkten staat niet echt meer op de agenda’s maar blijft wel erg noodzakelijk.