Op basis van een beperkte steekproef kosten archeologische opgravingen zowat 31,6 miljoen euro per jaar. De vertraging die bouwprojecten daardoor oplopen, zijn goed voor 27,8 tot 33,3 miljoen euro.
Dat blijkt uit cijfers van PMV. De vastgoedpoot van het Vlaamse overheidsbedrijf heeft een haalbaarheidsstudie gemaakt voor een Solidariteitsfonds Archeologie.
Sinds de goedkeuring van het Verdrag van Malta moet bij grote bouwwerken vooraf archeologisch onderzoek plaatsvinden. Dat wordt betaald volgens het principe “de verstoorder, dus de bouwheer, betaalt”. Zeker wanneer er waardevolle voorwerpen worden opgedolven, en het onderzoek dus langer duurt, kan dat aanzienlijke meerkosten opleveren. Volgens sommige berekeningen kunnen die oplopen tot 3 of 4% van de commerciële waarde van een project, waardoor de winstmarge van de ontwikkelaars een stevige knauw krijgt. In het slechtste geval worden zelfs deadlines niet gehaald, bijvoorbeeld voor de oplevering van een hotel, waardoor het project wordt afgeblazen.
Daarom keurde de Vlaamse regering op voorstel van minister Geert Bourgeois (N-VA) de mogelijkheid goed om een Archeologiefonds (of verscheidene kleinere fondsen) op te richten. Daaraan zou elke private of publieke bouwheer een bijdrage leveren, aangevuld met een inbreng van de overheid. Volgens de voorlopige resultaten van de studie zou de bijdrage rond de 4,5 euro per vierkante meter bedragen. Met 12 tot 20 miljoen euro extra opstartkapitaal zou het Fonds in staat moeten zijn zowat 70% van de kosten te vergoeden. De beslissing om het Fonds effectief op te starten hangt echter af van de respons uit de privésector.
Luc Huysmans
