In zijn boek Het Syndroom van Verkavelingsvlaanderen legt Filip Canfyn het Vlaamse stedelijk beleid onder de scanner. Canfyn ziet vooral veel schijnbeleid. “We maken in het suburbane gebied een aantal witte enclaves en de miserie is voor de stad.” Projectontwikkelaar Luc Van Maercke is optimistischer.
Het boek van Filip Canfyn is een radicaal pleidooi voor meer stad. Omdat de stad het antwoord is op veel problemen. Maar de auteur is ook bezorgd. Want onze steden doen het niet goed. “Ik moet soms opletten om niet als een grumpy old man te klinken”, weet hij. Volgens Canfyn is de algemene sfeer in Vlaanderen antistedelijk. “En de politiek ondersteunt dat”, vindt hij. “Misschien niet hardop, maar wel in zijn beleid. We zijn niet met de steden bezig. Vlaanderen hanteert ook een onduidelijke definitie van de stad. Brasschaat of Kapellen zijn volgens mij geen steden, maar we doen alsof dat wel zo is.” Voor Canfyn zijn dat typische voorbeelden van suburbaan gebied, het gebied tussen de stad en het platteland.
Filip Canfyn is deskundige bij de Vlaamse Woonraad. Tot 2013 was hij directeur stadsplanning en -ontwikkeling bij de stad Kortrijk. Daarvoor leidde hij de afdeling projectontwikkeling van Vooruitzicht. Daar was Luc Van Maercke zijn baas. Onder diens leiding specialiseerde Vooruitzicht zich in de ontwikkeling van grootschalige stedelijke projecten. Ook Luc Van Maercke is een pleitbezorger van de stad. Hij deelt soms de harde analyse van zijn vroegere medewerker, maar focust liever op het positieve.
De stadsvlucht is gestopt. En steden als Antwerpen, Gent, Leuven en Mechelen zijn veel aantrekkelijker geworden. Zo slecht gaat het dan toch niet met onze steden?
Filip Canfyn:“Ik heb zes jaar voor de stad Kortrijk gewerkt. Het officiële bevolkingsaantal is in die periode gelijk gebleven. Maar ik heb daar jaarlijks wel 4 procent van de bevolking zien verdwijnen: met name de ‘witte’ bevolking, gezinnen met twee inkomens. In Antwerpen is de stadsvlucht al lang gestopt, maar je mag niet vergeten dat die stad tot in de jaren negentig bijna 100.000 inwoners heeft verloren aan het suburbane gebied.”
Moeten we, zoals Philippe Muyters ooit heeft gesuggereerd, mensen confronteren met de reële kostprijs van hun woonkeuze, en dus de kostprijs van rioleringen, energieaansluiting, openbaar vervoer enzovoort doorrekenen?
Luc Van Maercke: “Ik ben het eens met Flip dat je een bepaald gedrag niet moet stimuleren. Maar je mag mensen niet dwingen bepaalde keuzes te maken. Dat zal ook niet nodig zijn, denk ik. Als we alle subsidiemechanismen – gaande van bedrijfswagens tot infrastructuuraanleg – afschaffen, kiezen de mensen massaal voor de stad. Daarvan ben ik overtuigd.”
Is de verwachte demografische boom een vloek of een zegen voor onze steden?
Filip Canfyn: “Daar doet men altijd zo euforisch over, maar we hebben nog geen antwoord op de uitdagingen die dat met zich zal brengen. We zijn daar ook niet mee bezig. Het probleem wordt vooral de onderkant van de middenklasse: mensen met één, anderhalf of zelfs twee gemiddelde inkomens. Die komen nu al niet meer aan de bak op de koopmarkt. Met als gevolg dat ze in de huursector de echte sukkelaars nog verder naar beneden duwen. Die demografische groei zal dat probleem alleen maar verergergen. Ik vrees dat de demografische boom wel eens een demografische bom kan worden.”
Luc Van Maercke: “De bevolkingssamenstelling van onze grote steden is onevenwichtig. Er is een overaanbod van mensen die niet werken. Die moeten absoluut geactiveerd worden. Het gaat niet over rijk of arm. Er moet in de stad plaats zijn voor elke sociale categorie. Maar we zien dat de steden vandaag magneten van sociale ellende zijn. En dat kunnen ze alleen niet bekostigen. Daarom dat ik de vraag aan de periferie om daarin mee in bij te dragen niet zo onlogisch vind. Want zoals Filip terecht opmerkt profiteren die bewoners van de rand wel van de stad: ze komen er winkelen, koffie drinken, een terrasje doen, lekker eten…”
Het volledige interview leest u in de vastgoedrubriek van Trends van 9 oktober.
