Hoe langer de politici in de rentehangmat kruipen, hoe langer de crisis duurt

Deze regering doet niet eens de moeite om een olympisch minimum te halen.

Ze zijn er in Frankfurt doodsbang voor, maar in België is het al zover. De regering-Di Rupo nestelt zich comfortabel in de hangmat van lage rentevoeten die de Europese Centrale Bank (ECB) onder de Europese economie heeft gespannen. Toch steekt de federale regering zich ongegeneerd de pluim van de lage rente op de hoed, klopt zich op de borst dat België ‘een sterk land’ is en verdaagt structurele ingrepen naar sint-juttemis.

De begrotingscontrole werd een zomerwandeling en de uitgestelde relancestrategie is alleen bedoeld voor intern politiek gebruik. Als een vlinder die met gefladder het weer hoopt te veranderen, zo probeert de regering de Belgische economie door een bar en boos klimaat te loodsen.

Mag het iets meer zijn? Deze regering doet niet eens de moeite om een olympisch minimum te halen. Een afbrokkelende concurrentiekracht, een torenhoge belastingdruk of een onopgelost vergrijzingsvraagstuk, het is allemaal niet dringend meer. Een armtierige economische groei van 0,6 procent wordt als een gouden medaille gevierd, maar deze prestatie is voor een groot stuk te danken aan locomotief Duitsland, die de voorbije tien jaar wel zijn huiswerk maakte.

Het is alsof Tia Hellebaut over de lat op 180 centimeter wordt gedragen door een Duitse hoogspringster. Vreugde-uitbarstingen op de mat kunnen dan achterwege blijven. Vergeet ook niet dat Duitsland de voorbije jaren profiteerde van een sterke export naar China en andere groeilanden, maar ook daar is meer dan een wiel van de wagen gedraaid. Het wordt uitkijken of een kille oostenwind straks die 0,6 procent groei niet wegblaast.

Helemaal intellectueel oneerlijk is hoe de regering lage rente misbruikt als bewijs voor een gezond budgettair en economisch beleid. De lage rentevoeten zijn vooral laag omdat bange beleggers in veilig geachte staatsobligaties vluchtten, uit vrees voor een escalatie van de eurocrisis en de globale recessie. En omdat de veiligste havens, vooral Duitse obligaties, al peperduur zijn, wijken beleggers uit naar onder meer Belgisch papier.

De status van sterk land dankt België niet aan het beleid, maar aan de spaarberg van de gezinnen. Beleggers kijken niet meer alleen naar de toestand van de overheidsfinanciën om de kracht van een land te taxeren, maar ook en vooral naar de slagkracht van de private sector. In België compenseert de rijke en spaarijverige private sector ruimschoots de arme en spilzieke overheid.

In plaats van dank u te zeggen, trakteerde de regering deze onschuldige spaarder eerder dit jaar op een hopeloos ingewikkelde en contraproductieve verhoging van de roerende voorheffing. Tenzij de regering in een vlaag van luciditeit dit gedrocht liquideert, dreigt een nieuwe kapitaalvlucht op gang te komen en zal de regering de spaarpoot onderuit maaien waarop ze nu zo comfortabel steunt.

Spaarders krijgen het al hard genoeg te verduren in dit tijdperk van financiële repressie, waarbij kunstmatig lage rentevoeten de koopkracht van hun vermogen niet kunnen verdedigen. Dit is de hoogste vermogensbelasting ooit, zonder de democratische goedkeuring van ook maar één parlement. En er hangt nog een zwaard van Damocles boven de Belgische economie. Dit land heeft netto 270 miljard euro tegoed van het buitenland, en de vraag is hoeveel verlies we daar nog op lijden. Want de schuldencrisis, die is vijf jaar oud maar allesbehalve voorbij.

Na vijf jaar is er zelfs akelig weinig veranderd. De banken sukkelen van ene schandaal naar het andere, de Europese economie sukkelt van recessie naar recessie en de westerse schuldafbouw moet eigenlijk nog beginnen. De crisis sleept zo lang aan omdat de vraag over wie opdraait voor de verliezen geen antwoord krijgt.

Europa probeert eerst discipline af te dwingen voor het solidariteit wil organiseren. Dat is een gezond principe om een crisis te voorkomen, maar een heel gevaarlijk om een crisis te bestrijden, zoals eerst Griekenland, nu Spanje en straks Italië bewijzen. Het wantrouwen tussen de Europese politici is nog veel groter dan hun inzicht in de ernst van de situatie. Alle financiële crises eindigen, maar er bestaan geen gemakkelijke oplossingen. Gezonde groei wordt pas mogelijk als de rottigheid uit het systeem gaat: de zieke banken, de onbetaalbare pensioenverplichtingen, de onhoudbare begrotingstekorten, de kunstmatig lage rentes. Hoe langer de politici in de rentehangmat kruipen, hoe langer de crisis duurt.

Daan Killemaes Adjunct-hoofdredacteur Trends