Het machtsmisbruik gaat voort

Voor 1,5 miljard euro wordt het algemeen belang in dit land niet meer verdedigd. Want het ACW, een belangengroep met goede politieke connecties, mag voor dat bedrag zijn verlies blijven afwentelen op de belastingbetaler.

De coöperanten in het kapitaal van Arco, de financiële poot van het ACW die zich dodelijk verbrandde aan Dexia, mogen dus op beide oren slapen, want ze zullen op de een of andere manier worden vergoed. Als de waarborgregeling die bij nacht en ontij aan Arco werd toegekend, door Europa wordt vernietigd – en die kans is vrij groot – dan wil minister van Financiën Koen Geens (CD&V) een plan B klaar hebben om de coöperanten een schadevergoeding uit te keren. Geen politieke partij is vandaag tegen zo’n regeling, die de overheid tot 1,5 miljard euro kan kosten, omdat niemand kort voor de verkiezingen de ongeveer 800.000 coöperanten voor het hoofd wil stoten. De chantage in dit dossier gaat dus gewoon verder.

De coöperanten werden misleid. Er werd hen een kapitaalproduct verkocht dat is voorgesteld als een veilig spaarproduct, en dus hebben ze recht op een schadevergoeding. In een normale rechtsstaat wordt de schade vergoed door wie ze heeft veroorzaakt.

En dat is niet de belastingbetaler, die in deze zaak nog onschuldiger is dan de Arco- coöperant. De verantwoordelijken zijn het ACW en mogelijk ook de staatsbank Belfius, de erfgenaam van Bacob die de Arco-aandelen verdeelde – al komt de factuur ook dan bij de overheid terecht. De belastingbetaler rechtstreeks doen opdraaien voor de verliezen, kan niet. Dat Koen Geens de gemoederen probeert te sussen door te stellen dat plan B “budgettair neutraal” zou zijn, is een bijkomende belediging aan het adres van de belastingbetaler.

Niemand heeft de moed een streep te trekken onder dit trieste hoofdstuk in de Belgische financiële geschiedenis. Het ACW mist een kans om zijn morele gezag enigszins te herstellen, door een mea culpa te slaan en zijn verantwoordelijkheid op te nemen. Maar dat gebeurt helemaal niet. De organisatie voelt zich blijkbaar nog altijd iets meer gelijk voor de wet dan de rest van het land.

De Arco-saga begon toen de christelijke zuil in oktober 2008 een gratis optie kreeg op een overheidsgarantie op het kapitaal (en dus niet op de deposito’s) van erkende coöperatieve vennootschappen die actief zijn in de financiële sector. Dat Arco zelf kon aangeven wanneer de activatie van de waarborgregeling voor haar wenselijk was, is een schande op zich. Want dat houdt in dat bijdragen aan het beschermingsfonds worden betaald en dat de overheid controle uitoefent, waar Arco aanvankelijk vriendelijk voor bedankte. Pas twee jaar later, toen Dexia Arco in haar val meesleurde, liet het ACW de waarborgregeling door de regering activeren.

Officieel heette het dat die waarborgregeling een must was om het vertrouwen in het financiële systeem te stabiliseren. Gelukkig heeft ook Europa die redenering naar het rijk der fabelen verwezen. Arco kreeg die gunst omdat de socialisten hun waarborg op de spaarproducten van Ethias hadden gekregen én als compensatie om mee te doen aan de kapitaalronde bij de eerste redding van Dexia in oktober 2008. Gelukkig raakte Europa op die manier betrokken in het dossier. Europa onderzoekt of de waarborgregeling deel uitmaakt van ongeoorloofde overheidssteun. Het liet al verstaan dat het de waarborgregeling weinig genegen is, vandaar het plan B van Koen Geens.

De Raad van State, die aanvankelijk ook vernietigend was voor de waarborgregeling, heeft de zaak doorverwezen naar het Grondwettelijk Hof om te onderzoeken of er sprake is van discriminatie. Want waarom zou de ene aandeelhouder wel worden vergoed door de belastingbetaler, en de andere niet? Of reikt de lange arm van het ACW tot in het Grondwettelijk Hof?

Terwijl iedereen het erover eens is dat impliciete overheidswaarborgen in de financiële wereld hebben geleid tot onverantwoord risicogedrag (niet het minst bij Dexia) en tot miljardenfacturen voor de belastingbetaler (ook niet het minst bij Dexia), en dat die dus moeten worden afgebouwd, wandelt België in het Arco-dossier in de omgekeerde richting. België institutionaliseert dat principe zelfs. Wil je én grof geld verdienen én een expliciete staatswaarborg genieten? Richt dan in de financiële sector een coöperatie op, liefst met zo veel mogelijk leden en met voldoende politieke connecties. Je hebt dan minstens je geld terug. Die cynische logica toont aan tot wat willekeur en machtsmisbruik kunnen leiden. Beste politici, u mag het algemeen belang verdedigen vanaf de eerste euro.