Riskeert de Japanse geldversoepeling te eindigen in hyperinflatie?

Japan startte vorig jaar met een ongeziene geldversoepeling, en deed er vorige week nog een schep bovenop. Het bedrag dat de centrale bank jaarlijks in de economie pompt, zal stijgen 80.000 miljard yen.

Het is een wanhopige poging om te ontsnappen aan deflatie. Maar zal het extreme beleid niet uitlopen in het tegendeel, hyperinflatie?

In april vorig jaar zette Japan de geldkraan wijd open. Haruhiko Kuroda, de 70-jarige gouverneur van de Japanse centrale bank, besloot om jaarlijks 60.000 tot 70.000 miljard yen (426 miljard tot 497 miljard euro) in het systeem te pompen. Alsof dat nog niet genoeg was, schakelde Kuroda vorige week een versnelling hoger. De geldinjectie stijgt tot jaarlijks 80.000 miljard yen, door de opkoop van Japanse overheidsobligaties en andere effecten.

De beurzen vinden dit leuk, noteerde de fondsbeheerder KBC Asset Management in een tweet vorige week. Zoveel geld moet een uitweg zoeken, met aandelen als mogelijke bestemming. Maar begint Japan nu niet écht te overdrijven? Met de maatregel probeert het land aan deflatie te ontsnappen. Maar zal de geldtsunami niet uitlopen in hyperinflatie? Voor schuldenaars zijn omhoogschietende prijzen zeer interessant, maar het zou de spaarcentjes van de nijvere Japanners waardeloos maken.

“Gevaar voor hyperinflatie? In Japan is dat helemaal het probleem niet”, zegt Dieter Guffens, econoom bij KBC. “De Japanse centrale bank zou een feestje organiseren als de inflatie ook maar een beetje wou stijgen. De monetaire versoepeling, in feite al vorig jaar ingezet, had precies de bedoeling om de deflatiespiraal te doorbreken.”

Duurzaam

Dat is slechts half gelukt, zo blijkt. “De inflatie zit nu boven nul”, zegt Guffens. “Maar dat heeft vooral kunstmatige oorzaken: de verhoging van de btw in april, en de verzwakking van de yen, die de invoer duurder maakt. De doelstelling van de Japanse centrale bank is een inflatie van 2 procent, maar niet op een kunstmatige manier. De 2 procent moet natuurlijk en duurzaam zijn. Het effect van de btw-verhoging niet meegerekend, bedraagt de Japanse inflatie momenteel 1 procent.”

Hulp van de lonen komt er niet. “De loonstijging in Japan is te klein om een normale inflatie in stand te houden”, zegt Guffens. “De btw-verhoging heeft de conjunctuur verzwakt. Dat remt de vraag naar arbeid af, zodat de lonen amper stijgen.”

Gouverneur Kuroda kon niet veel anders dan de geldkraan nog verder open te draaien. “Dat is ook bedoeld als boodschap voor de markten”, zegt Guffens. “Kuroda laat zien dat hij echt naar 2 procent wil gaan, en zal volhouden tot hij er geraakt.”

Als hij er ooit geraakt, zal Kuroda dan de geldkraan zonder problemen kunnen dichtdraaien? “Het valt niet te voorspellen of de exit zonder kleerscheuren zal gebeuren. Want niemand weet wat de gevolgen van dit beleid zullen zijn over 10, 15 jaar. Het blijft extreem. Maar op dit moment is dat een filosofische vraag. Door de onderbenutte productiecapaciteit en zwakke vraag is er de komende jaren absoluut geen gevaar voor een inflatoire ontsporing in Japan.”