Luc Coene: ‘Grexit is enkel een ramp voor Griekenland zelf’

Het doembeeld van een exit van Griekenland uit de eurozone komt dichterbij. “Ik denk niet dat een grexit een aardverschuiving zal veroorzaken zoals de val van Lehman in 2008”, zegt Luc Coene, eregouverneur van de Nationale Bank. “Ik verwacht een beperkte wereldwijde impact.”

De beslissing van de regering-Tsipras om niet in te gaan op de voorstellen van de Europese schuldeisers en daarover een referendum met een negatief stemadvies te organiseren, werpt Griekenland in chaos. De banken en de beurs blijven een week dicht. Grieken kunnen maximaal 60 euro per dag afhalen, maar veel geldautomaten zijn leeg. Basisvoeding en benzine worden gehamsterd.

Het doembeeld van een grexit komt steeds dichterbij. Over de gevolgen van een exit van Griekenland uit de eurozone lopen de meningen sterk uiteen. Dat bleek ook dit weekend tijdens de Trends Summer University in Knokke. Op dat exclusieve evenement werd druk gedebatteerd over de toekomst van de eurozone.

De regels volgen

Volgens eregouverneur van de Nationale Bank Luc Coene zijn de economische gevolgen hoe dan ook beperkt, aangezien Griekenland amper 2 procent van het bruto binnenlands product van de eurozone vertegenwoordigt. “De grote vraag is wat de impact op het vertrouwen en het marktsentiment is”, zegt Coene. “Ik denk niet dat een grexit een aardverschuiving zal veroorzaken zoals de val van Lehman in 2008. De Griekse crisis sleept al een hele tijd aan, de markten houden er al rekening mee. Ik verwacht een beperkte wereldwijde impact. Enkel voor Griekenland zelf zou een grexit een regelrecht drama zijn.”

Coene is van oordeel dat een grexit op lange termijn de geloofwaardigheid van de eurozone kan versterken: “Andere landen zullen beseffen dat ze de regels moeten volgen en dat budgettaire discipline een absolute noodzaak is om deel uit te maken van een muntunie. De uittrede van Griekenland zou weleens kunnen leiden tot de versterking van de interne cohesie van de unie.”

Democratisch deficit

Joep Konings, hoogleraar economie aan de KU Leuven, is het daar niet mee eens. Hij vindt dat de risico’s van een grexit worden onderschat. “Een grexit houdt heel wat geopolitieke risico’s in. Willen we het land in de armen van Rusland drijven? Ik vind dat we veel meer rekening moeten houden met de politieke stabiliteit in de regio.”

Konings waarschuwt voor een democratisch deficit in Europa: “Er zijn bewegingen in Spanje en Portugal die zich spiegelen aan het politieke succes van Syriza. Als Europa er niet in slaagt Griekenland aan boord te houden, kan dat de trigger zijn voor de desintegratie van de eurozone en zelfs van de Europese Unie.”

Volgens Konings zijn drie dingen nodig voor een duurzame Griekse oplossing: een schuldherschikking, een investeringsplan en structurele hervormingen. Het investeringsplan ligt op tafel. Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker heeft 35 miljard euro investeringen toegezegd, als Griekenland bereid is zijn economie en zijn overheidsapparaat structureel te hervormen. En daar wringt het schoentje. Niemand gelooft nog dat Griekenland daartoe bereid is. Een eerdere schuldherschikking in 2012 bracht weinig zoden aan de dijk.

Slecht signaal

“Een muntunie vergt nu eenmaal een bepaalde budgettaire en economische convergentie”, zegt Coene. “Bepaalde landen hebben dat in het verleden niet gerespecteerd. Sinds 2010 lopen er aanpassingsprogramma’s in Ierland, Spanje, Portugal en Griekenland. In de meeste landen worden die correct uitgevoerd en beginnen ze vruchten af te werpen. Enkel in Griekenland blijft het scheef lopen. Hervormingen werden door deze en de vorige regering afgeblazen, teruggeschroefd of niet uitgevoerd. De Grieken maken deel uit van een club, maar ze zijn niet bereid de regels van die club te volgen. Als die houding niet verandert, wordt een grexit onvermijdelijk.”

Peter De Keyzer, de hoofdeconoom van BNP Paribas Fortis, vindt dat er sprake is van een gedeelde verantwoordelijkheid: “Het probleem van Europa is dat de regels niet worden afgedwongen. Herinner je hoe Duitsland en Frankrijk het groei- en stabiliteitspact geruisloos konden overtreden. Zo creëer je een omgeving waarin staten vlotjes de regels naast zich neerleggen. Als Europa nu weer hetzelfde doet en de schulden van de Grieken kwijtscheldt zonder dat ze hun economie hoeven te hervormen, geeft dat een heel slecht signaal.”

Michel Delbaere, bedrijfsleider en voorzitter van Voka, wijst erop dat het industriële weefsel in Griekenland gewoon niet sterk genoeg is: “Dat is het grote verschil tussen Griekenland en landen als Spanje en Portugal. Je kunt in Griekenland grote inspanningen doen om de economie weer op gang te trekken. Maar als de basis er niet is, dreigen die inspanningen zonder resultaat te blijven.”