ECB zal rente niet verhogen

Er komt straks geen renteverhoging. De Europese Centrale Bank (ECB) zit meer dan ooit in het oog van de eurostorm.

Later op de dag vergadert in Frankfurt de raad van bestuur (“governing council”) van de ECB, het orgaan dat beslist over de richting van het monetaire beleid voor de eurozone. Met de inflatie binnen de eurozone op 2,7% op jaarbasis lijkt er een stevige case te zijn om de basisrente van de ECB op te trekken van de huidige 1,25% naar 1,50% of zelfs meer. De doelstelling van de ECB is immers om de inflatie “onder, maar wel kort bij de 2%” te houden.

De ECB gaat dat echter met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid niet doen en wel omwille van essentieel twee redenen. De eerste reden is dat de inflatie-opstoot tot nu toe in belangrijke mate gedreven werd door de toename van voedsel- en energieprijzen. Het ergste van die stijgingen lijkt (voorlopig) voorbij. De tweede en ons inziens in de realiteit van vandaag belangrijkere reden waarom de ECB de rente ongewijzigd gaat laten, betreft de crisis in de eurozone.

Met een renteverhoging zou de ECB de financieringsproblematiek van de zware probleemlanden Griekenland, Ierland en Portugal nog verder aanscherpen. Bovendien verhoogt de ECB met een renteverhoging de kans op uitdeinende besmetting met het virus van de eurocrisis. Vooral Spanje komt daarbij onmiddellijk aan de orde. Gegeven de omvang van de Spaanse economie zou de eurocrisis dan in een heel nieuwe en behoorlijk angstaanjagende faze terechtkomen.

Zoals genoegzaam bekend zit Spanje opgezadeld met een redelijk gigantische kater als gevolg van de vastgoedzeepbel van voor 2008. Ruim 1 miljoen huizen en appartementen staan vandaag leeg. Toch bleef een grote terugval van de vastgoedprijzen zoals die zich bijvoorbeeld in Ierland voordeed tot nu toe grotendeels achterwege in Spanje. Vermits tussen de 70 en de 80% van de hypothecaire leningen in Spanje een variabele rente dragen, reflecteert een stijging van de ECB-basisrente zich snel in een toename van de rentes op hypothecaire leningen. Dit verhoogt de kans op wat men noemt fire sales, zijnde gedwongen verkopen, van vastgoed. Het risico van een neerwaartse prijzenspiraal wordt dan flink groter.

Trekt bovengeschetste vicieuze cirkel zich op gang, dan zal dat ook ernstige consequenties hebben voor het Spaanse bankwezen. Afschrijvingen op hypothecaire leningen zullen de winstgevendheid en de solvabiliteit van de Spaanse banken aanwreten. Dat zal zeker gebeuren bij de cajas, de kleinere regionale spaarkassen, die zich in de boom-boom-jaren als gekken op de vastgoedfinanciering wierpen. Er circuleren nu al berichten als zou er zeker 100 miljard euro vers kapitaal nodig zijn om de balansen van die cajas te saneren. Slaat de vastgoedboot in Spanje helemaal lek, dan dikt dit bedrag gegarandeerd verder aan. Men kan zich niet inbeelden dat de financiële markten rustig zouden toekijken bij een dergelijke ontwikkeling.

Zou de ECB toch overgaan tot een renteverhoging dan voert zij de open strijd die nu uitgevochten omtrent de verder te varen koers inzake de eurocrisis ten top. De voorbije weken ging de ECB-top zwaar in de clinch met de politieke wereld over een mogelijke default van Griekenland. Diverse Europese politici opperden de mogelijkheid van een “reprofiling” of een “soft restructuring” van de Griekse schuldenberg. Vergeet de woordengymastiek: default is default (zoals een koe een koe blijft ook al voelen sommigen plots de noodzaak om het beest als schaap te benoemen). Er lijkt nauwelijks nog een andere uitweg voor de Grieken maar de ECB verzet zich daar mordicus tegen. Er werd door ECB-mensen als directeur Jurgen Stark zelfs openlijk gedreigd met een drooglegging van de Griekse banken door de ECB. Deze “nucleaire optie” zou zonder de minste twijfel de eurocrisis op een totaal chaotische manier doen escaleren.

Het feit dat de ECB-top in de dagen na de uitspraak van Stark zeer geleidelijk een bocht begon te nemen inzake schuldherstructurering doet sterk vermoeden dat zij die open strijd wil laten luwen. Een renteverhoging zou net terug olie op het vuur zijn.