Is I-Butler een frauduleus piramidespel of niet?

Het is niet omdat iets ruikt naar een piramidespel, dat het er daarom ook één is. I-Butler, een nieuwe softwaretool die via een piramidaal systeem aan de man wordt gebracht, illustreert evenwel hoe vaag het onderscheid kan zijn.

“Ik heb uw artikel over Amerikaanse piramidespelen gelezen. Interessant, maar waarom schrijft u niets over een piramidespel in eigen land?” Enkele dagen na de publicatie van ‘De zonen van Ponzi’ in Trends (28 mei), rinkelt mijn mobieltje. Een verkoper van multilevel-marketingproducten die niet met zijn naam in de media wil, valt meteen met de deur in huis. “Verschillende van mijn zelfstandige verkopers zijn op dit ogenblik I-Butler aan de man aan het brengen. Dat bedrijf geeft de hele sector een slechte naam. Misschien doet u er goed aan om dat eens van dichtbij te bekijken.”

Twee weken later. Het zaaltje boven L’Entrepôt du Congo, een café aan de Vlaamsekaai in Antwerpen, staat vol stoeltjes. Het is acht uur ‘s avonds op een weekdag, en het is zowel buiten als binnen nog altijd meer dan dertig graden. Hier zullen verkopers van I-Butler proberen om zieltjes te winnen, of beter gezegd: een zieltje. Ik ben namelijk de enige die is komen opdagen. “Vorige week zat hier twintig man”, zucht Philip Verschuere.

Anderhalf uur lang doet Verschuere gedreven zijn uitleg, af en toe aangevuld door een van de twee andere I-Butler-verkopers. Als toetje toont hij aan het einde trots zijn eigen account. “Er staat al 626 euro op. En dat in slechts een paar maanden tijd.”

Internetrevolutie

I-Butler prijst zichzelf aan als een “revolutionair product op het gebied van onlineshopping”. Het maakt daar al maandenlang in verschillende talen reclame voor. Dat laat weinig tot de verbeelding over, of de YouTube-filmpjes nu in het Nederlands, Engels of Duits zijn. “Wij zullen het internet revolutionaliseren en jij kan er deel van uitmaken. Je bent een van de eerste die hier van kan profiteren. Volg degene die er al miljoenen dollars mee verdiend hebben.” “Dit is de kans waar je al je hele leven op wacht.” “Het is gemakkelijk! Het is logisch! Het is lucratief! Het is I-Butler!” “Denk niet te lang na, en sluit je aan bij ons.”

Op het eerste gezicht biedt het bedrijf nochtans weinig nieuws. De gratis software voor het opslaan van paswoorden en het automatisch invullen van webformulieren, zijn bijvoorbeeld standaardtoepassingen op browsers als Google Chrome, Firefox, Internet Explorer en Safari. Ook het opslaan van kredietkaartgegevens is doordeweeks.

De belangrijkste claim to fame is de toepassing waarmee I-Butler zegt zijn geld te verdienen. Wie online shopt, krijgt een melding dat er elders een betere prijs te krijgen is. “Wij gaan na wat iemand online wil kopen, en signaleren dan een betere prijs bij een concurrent”, luidt de uitleg. “Op die goedkopere prijs nemen wij dan een paar procenten.”

“Wij zijn pioniers”, vindt Verschuere. “We willen in twee jaar tijd de grootste database van webshops ter wereld zijn.”

Motto van Motzo

“Als u succesvol wilt zijn, dan zult u het ook zijn. Dat is het motto van Alberto Motzo.” De man naar wie deze kleffe uitspraak op een uitnodiging van I-Butler verwijst, is geen Italiaan zoals de naam doet vermoeden, maar een Duitser. Alberto Motzo is de CEO van I-Butler, zijn broer Stefan is de CFO. Tegelijkertijd staat Stefan weer boven Alberto, aangezien hij de CEO is van World Style Media, het in Grassbrun nabij München gevestigde bedrijf dat I-Butler overkoepelt.

“Wij hebben geen geheimen, geen verborgen agenda, maar zijn gewoon een bedrijf met een steengoed concept dat past bij de huidige tijd”, zegt Alberto Motzo als we hem contacteren. “En wellicht zijn we onze tijd ook wel een beetje vooruit.”

De kurk waar dat concept op drijft, is het verdienmodel van de software. De tool is gratis te downloaden, maar komt met de belofte dat de gebruiker er veel geld aan kan verdienen, op voorwaarde dat hij een investering doet. Door aansluitingsgeld en maandelijks lidgeld te betalen, kan dat op twee manieren. De eerste is door vrienden, familie en kennissen te overhalen I-Butler te gebruiken. Als zij daar aankopen mee verrichten, krijgt de aanrader een commissie. Hoe groot die is, hangt af van zijn type van aansluiting.

Er zijn drie formules, ‘Light’, ‘Business’ en ‘Premium’ die eenmalig respectievelijk 100, 250 en 750 euro kosten plus een maandelijks lidgeld van 19 euro (met daar telkens nog eens 21 % btw bovenop). Hoe duurder de aansluiting, hoe groter het wingewest. In de ‘Light’-formule bijvoorbeeld, krijgt de I-Butler-adept maar commissies van de eerste twee mensen die hij rechtstreeks heeft geworven. Bij ‘Business’ gaat dat drie etappes verder, bij ‘Premium’ komt de cashstroom van alle gebruikers die rechtstreeks of onrechtstreeks van de initiële verkoper afstammen, tot zeven niveaus diep.

Er zijn liefst negen verschillende provisies en bonussen, waarvan het gros volgens een puntensysteem werkt. Binnen de 31 dagen een aantal nieuwe ‘zakenpartners’ rekruteren, levert bijvoorbeeld bonuspunten op. Wie in die periode twee ‘Business’-klanten en vier ‘Lights’ binnenhaalt, krijgt 300 euro. Andere extraatjes dragen namen als de ‘Mega Matching Bonus’, ‘Auto-bonus’ en ‘Wereldomzet bonus’.

Het is een kluwen waarin een kat haar jongen niet vindt, ook al zegt I-Butler in zijn marketingplan dat het “een ongelofelijk lucratief en zeer eenvoudig verdienmodel” heeft. Eén ding is wel zeker. Als een nieuweling voor het Premium-pakket gaat, kost hem dat het eerste jaar 1983 euro, btw inbegrepen. De opbrengsten van de prijsvergelijker en de clicks op de sites van webwinkels zijn tot nader order verwaarloosbaar. De inkomsten zitten dus bij het aanbrengen van nieuwe verkopers.

Not a duck

‘If it looks like a duck and quacks like a duck and walks like a duck, it’s probably a duck’, luidt een bekend Brits spreekwoord. Het is evenwel niet omdat er een piramidaal verkoopsysteem is waarbij verkopers financieel gestimuleerd worden om bijkomende verkopers aan te trekken, dat er ook effectief sprake is van een frauduleus piramidespel, zegt Diederik Bruloot, professor ondernemingsrecht aan de Universiteit Gent. “Heel wat piramidale verkoopsystemen zijn niet wettelijk verboden. Er is nog een enorm speelveld waarop bedrijven zich kunnen wagen, wat natuurlijk nog niet wil zeggen dat dit ook maatschappelijk wenselijk is.”

Het is een moeilijk evenwicht dat de wetgever nastreeft, stipt Bruloot aan. “Enerzijds wil je vermijden dat mensen in de val lopen, anderzijds wil je ook ondernemerschap niet in de weg staan door allerlei nieuwe marketingstrategieën zomaar te verbieden.”

Daan Ballegeer

Lees het volledige artikel deze week in Trends