Chinese hypocrisie en onmacht

China heeft de Verenigde Staten de voorbije dagen stevig terechtgewezen. Peking liet weten dat het het volste recht heeft om van de Amerikanen te eisen dat ze niet langer boven hun stand leven en hun schuldenprobleem nu maar eens ernstig moeten aanpakken.

Staat het als een paal boven water dat de VS inderdaad dringend hun begrotingstekorten moeten aanpakken, dan is het evenzeer zo dat dit rollen van de Chinese spierballen niet alleen hypocriet is, maar ook bitter weinig indruk maakt.

Eerst de hypocrisie. China kiest nu al enkele decennia zonder voorbehoud voor een exportgeleid groeimodel waarin de structurele onderwaardering van de eigen munt centraal staat. Elke basiscursus economie leert dat je als land dan de overschotten op de handelsbalans opstapelt en onvermijdelijk ook een toenemend volume aan wisselreserves opbouwt. Vandaar de 1200 miljard dollar aan Amerikaans schatkistpapier dat de Chinezen de voorbije decennia opstapelden in de kelders van hun centrale bank.

Een tweede aspect van de Chinese hypocrisie is dat de schuldenopbouw binnen de VS in belangrijke mate een spiegelbeeld heeft in de zeer hoge consumptie in de VS die dan weer op haar beurt in belangrijke mate ten goede komt aan de Chinese exportmachine. Chinezen werken en investeren zich te pletter om te kunnen exporteren naar zich alsmaar dieper in de schulden stekende Amerikanen. In ruil daarvoor krijgen ze dollars en Amerikaans schatkistpapier. Tot voor kort vonden de Chinezen dat prima, nu is het plots een probleem. Bovendien was er niks dat China belette om, pakweg tien jaar geleden, de gigantische wisselreserves te beginnen diversifiëren uit de dollar. Ook dat is pas onlangs echt aan de orde.

De Chinese hypocrisie over schuldenopstapeling is compleet als je in rekening brengt dat zij zelf hun economische groei alleen nog gaande kunnen houden via massale injecties van kredieten (dus van schulden!). De Chinese overheid hanteert het concept social finance, het geheel van de kredietverlening binnen de Chinese economie. Tussen 2008 en 2010 steeg het totaal volume aan social finance van 35.000 miljard yuan naar 65.000 miljard yuan of bijna een verdubbeling. Het Chinese bruto binnenlands product (bbp) nam toe van 32.000 naar 40.000 miljard yuan. De kredietverlening en dus de schuldenopbouw stegen dus bijna vier keer zo snel als de omvang van de Chinese economie.

Naast hypocrisie ook onmacht. Beschikken de Chinezen niet over een enorm potentieel wapen door te dreigen veel van dat Amerikaans schatkistpapier op de markt te dumpen? Neen, integendeel. Gaan de Chinezen over tot dergelijke dumping dan gebeuren er onder meer de volgende twee dingen. Een, de Chinese munt schiet dan onvermijdelijk zwaar de hoogte in wat het Chinese exportmodel onmiddellijk in last brengt. Miljoenen nieuwe werklozen is een perspectief waar de Chinese elite als de dood voor is. Twee, de dollar gaat dan fors naar beneden. Dit zwengelt de Amerikaanse export aan en ook de Amerikaanse inflatie. Geen enkele bewindsvoerder in Washington zegt het luidop, maar wat bijkomende inflatie werkt haast geruisloos flink wat schuld weg.

Het hoort natuurlijk bij het geopolitieke pokerspel dat de Chinezen de huidige omstandigheden aangrijpen om de Amerikanen nog wat nadrukkelijker in het hoekje te duwen waar de klappen vallen. Maar de hypocrisie en de onmacht van de Chinezen zijn schrijnend.